- Wikisun
İslandiya çoban iti - Şimal-spitz tipli bir İslandiya iti. Norveçin Buhund, İsveçin Vallhund və Norrbotten cinsləri ilə yaxın qohumdur. Tarix Qədim mənşə iddialarının həm arxeoloji, həm də yazılı sübutlarla dəstəkləndiyi nadir it cinslərindən biridir. Bu cins, 874-cü ildən başlayaraq Vikinglər tərəfindən İslandiyaya gətirilən itlərdən yaranmışdır. Orta əsrlərdə, İslandiya ilə ticarət nəticəsində bu itlər Avropanın digər ölkələrində, o cümlədən İngiltərə və Fransada tanınmağa başlamışdır. İlk təsvirlər 1492-ci ilə aiddir və cins haqqında məlumatlar, 1570-ci ildə Con Kaius tərəfindən yazılmış, 1599-cu ildə isə Vilyam Şekspirin "V Henry " əsərində də yer almışdır. Bu it 1755-ci ildə, fransız təbiətşünası Corc Luis Leklerk tərəfindən "Histoire Naturelle" adlı əsərində müzakirə və təsvir edilmişdir. 1788-ci ildə Yohan Fredrix Qmelin onu "Canis islandicus" olaraq təsnif etmişdir. Sonrakı dövrlərdə, 19-cu əsrdə çiçək xəstəliyi və it distemperi nəticəsində cinsin 75%-i məhv olmuş, bu da İslandiyaya it idxalının qadağan edilməsinə səbəb olmuşdur. 20-ci əsrin sonunda isə təmizqanlı İslandiya çoban iti cinsi yenidən yox olma təhlükəsi ilə üzləşmişdir. "İslandiya Kennel Klub"un (Hundarræktarfélag Íslands) 1969-cu ildə təsis edilməsi ilə bu cinsin qorunmasına başlanmışdır. 1973-cü ildə Hveragerdində təşkil edilən ilk it sərgisində bu cinsin 23 nümayəndəsi iştirak etmişdir. 1979-cu ildə isə "İslandiya Çoban İti Cəmiyyətinin" təsis edilməsi ilə cinsin tanınması daha da genişlənmişdir. 1994-cü ildə isə İslandiya Parlamenti bu iti ölkənin mədəni irsi olaraq qəbul edərək onun qorunmasını təmin etmişdir. 1972-ci ildə "Fédération Cynologique Internationale" (FCI) tərəfindən tanınmış, 2010-cu ildə isə "American Kennel Club" tərəfindən qəbul edilmişdir. Xüsusiyyətlər Əzələli və möhkəm bir itdir. Çətin və əlverişsiz İslandiya ərazilərində asanlıqla hərəkət edə bilir. Çəki olaraq 9–14 kq arasında olur. Erkəklərin boyu təqribən 45 sm, dişilərdə isə bir neçə sm daha kiçikdir. Bədən quruluşu əzələlidir və bu it çox sayda torpaq şəraitinə uyğunlaşa bilir. Üst kürkü qalındır və soyuq havaya qarşı yaxşı qorunma təmin edir. İki əsas tük növü mövcuddur: qısa və uzun. Tük rəngi ağ, açıq sarı və ya qəhvəyi ola bilər, bəzən tünd qara, şokolad rəngi və ya boz olur. Bütün rənglərdə ağ və açıq rəngdə izlər ola bilər, və bu rənglərdəki itlərdə qara sima müşahidə edilə bilər. İstifadə Əvvəllər həm qoyun, həm də at otarmaq üçün istifadə olunurdu. Bu itlər sürü yönəldilməsi və ovçuluq işlərində də istifadə olunurdu, xüsusilə kiçik heyvanları ovlamaqda yaxşı bacarıq göstərirdilər. İt, həmçinin İslandiyada "Hafr" adlı bir çox yerlərdə hələ də ənənəvi olaraq əkinçilik və heyvandarlıq işlərində istifadə olunur. Sağlamlıq Çox sağlam bir cinsdir və orta ömrü 12 ilə 14 il arasında dəyişir. Bu itlərin ən çox rastlaşılan sağlamlıq problemləri "katarakt", "patellar luksasiya" (diz oynağı problemi) və "hip displaziyası"dır. Bu xəstəlik baş verdikdə oynaqlar yerindən çıxaraq şişkinlik və ağrıya səbəb ola bilər. Xərçəng də çox sayda itin ölümünə səbəb olan əsas xəstəliklərdən biridir. Milli cins klublları, ümumiyyətlə, itləri hip və göz müayinələrinə tabe etməyə məcbur edir. Xarakter Son dərəcə sədaqətli və sevgi dolu bir yoldaşdır, ailə fəaliyyətlərinin mərkəzində olmağı arzulayır. Böyük enerji səviyyələri və pozitiv xarakteri ilə bu iti "hərəkət fırtınası" adlandırırlar. Gün ərzində çoxlu oyun, idman və sosiallaşma tələb edir. Əks halda, dağıdıcı və istənilməyən davranışlar sərgiləyə bilər. Əgər itinizi bir neçə saat tək qoymalısınızsa, ona əylənməsi üçün kifayət qədər oyuncaqlar və fəaliyyətlər təmin etməlisiniz. Bu cinsin ehtiyacı olan məkan səbəbindən, mənzillər və ya digər dar sahələrdə yaşamaq üçün uyğun olmaya bilər. Ən çox qoyulan 10 ad 1. Sammy 2. Teddy 3. Angel 4. Bella 5. Chloe 6. Harley 7. Charlie 8. Penny 9. Coco 10. Sasha
https://en.wikipedia.org/wiki/Icelandic_Sheepdog
https://a-z-animals.com/animals/icelandic-sheepdog/
https://www.akc.org/dog-breeds/icelandic-sheepdog/
https://www.petmd.com/dog/breeds/icelandic-sheepdog
https://www.kesselrunicelandics.com/aboutthebreed
https://www.theguardian.com/lifeandstyle/2024/dec/31/icelandic-sheepdog-breed-mentioned-shakespeare-pedigree
https://www.ckc.ca/en/Choosing-a-Dog/Choosing-a-Breed/Herding-Dogs/Iceland-Sheepdog
https://dogtime.com/dog-breeds/icelandic-sheepdog
https://www.thesprucepets.com/icelandic-sheep-dog-breed-profile-4588213
https://www.webmd.com/pets/dogs/what-to-know-icelandic-sheepdog
https://www.dogster.com/dog-breeds/icelandic-sheepdog
Tarix : 9 yanvar 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.