Huineng (638-713) - Çin Zen Buddizminin ən əhəmiyyətli və təsirli ustadlarından biri olaraq tanınır. O, Zen məktəbinin şərqi inkişafına böyük təsir göstərmiş, sadə, amma dərin təlimləri ilə Çin Buddizminin ən böyük fiqurlarından birinə çevrilmişdir. Huineng'in həyatı və təlimləri, Zen düşüncəsinin əsaslarını qoymuş və bu təlimlərin daha sonra geniş yayılmasına imkan yaratmışdır. Huinengin həyatı və təsiri Huineng, Tang sülaləsinin dövründə dünyaya gəlmiş və çox gənc yaşlardan Buddizmin təlimlərinə maraq göstərmişdir. Onun həyatı çox fərqli və maraqlı bir yola malikdir: Huineng, sadə bir ailədən gəlmiş və həyatını meditasiya və daxili işıqla aydınlanmağa həsr etmişdir. O, daha əvvəl Buddizmə dərindən maraq göstərmədiyi halda, bir gün Diamond Sutra adlı müqəddəs mətnin oxunmasını eşidərək Buddizmin dərslərini mənimsəməyə başlamışdır. Huineng və Zen təlimləri Huinengin Zen təlimləri, xüsusilə onun dərslərində "işığın" və "mütləq həqiqətin" sadə birbaşa təcrübə ilə tapılmasını vurğulamışdır. Onun ən məşhur və təməl prinsiplərindən biri, "bütün varlıqların aydınlanma potensialına malik olduğu" fikri olmuşdur. Bu, Zen təlimindəki ən fundamental yanaşmalardan biridir, çünki Zen, xüsusilə Huineng tərəfindən, "hər kəsin aydınlanmaya çatmağı" vurğulayan bir yanaşma olaraq təqdim edilmişdir. "Xüsusi Zəriflik" və “Sudan Əvvəlki Zaman” Huineng, "sözsüz" və "düşüncəsiz" meditasiya təcrübələrini təbliğ etmişdir. O, Zen məktəbinin sözlər və konseptlərdən asılı olmadığını, həqiqətə yalnız birbaşa təcrübə ilə çatmaq lazım olduğunu bildirmişdir. Bu təlimlərdə Huineng, xüsusilə ruhani təcrübənin sadə bir şəkildə hər anın içində olduğunu və insanın əsl aydınlanma vəziyyətinə çatması üçün yüksək bilik və xüsusi təcrübələrin tələb olunmadığını vurğulamışdır. O, Zen təlimində daha çox sadəliyi və daha az mürəkkəbliyi təşviq etmişdir. Huineng və ən məşhur "Künc mübahisəsi" Huinengin ən məşhur təcrübəsi və mübahisəsi, o dövrün ən böyük Zen ustadlarından biri olan Hongren ilə yaşanmışdır. Hongren, Zen məktəbinin rəhbəri olaraq, öz varislərini müəyyən etmək məqsədilə gizli bir yazılı test təşkil etmişdir. Bu test, Zen təlimini başa düşən və Zen təcrübəsində inkişaf edən bir şəxsin kim olduğunu müəyyən etmək üçün verilmişdi. Lakin, Huineng bu testə cavab olaraq, sadəcə öz təcrübəsindən və anlıq işıqlandığından bəhs edərək və Hongrenin təlimindən daha dərindən fəlsəfi anlayışını ortaya qoymuşdur. Bu hadisə Zen tarixində çox mühüm yer tutmuş və Huineng'in təlimləri təbii olaraq Zen məktəbinin geniş yayılmasına səbəb olmuşdur. Huinengin Zen təliminin əhəmiyyəti Huinengin təlimləri sadəlik və birbaşa təcrübə ilə zəngindir. O, çoxsaylı şagirdlərə, ruhani inkişaf yolunu tapmaq üçün öz daxili təcrübələrinə güvənmələrini və "sözsüz" aydınlanmaya yönəlmələrini öyrətmişdir. Huineng, Zenin əsasını təşkil edən bir yanaşma olan "zihnin təmizlənməsi" və "düşüncəsiz ruh" təcrübəsini inkişaf etdirmişdir. Zenin daha sonra geniş yayılan və populyarlaşan təcrübəsi, Huinengin təlimlərinə əsaslanmış və onun sadə yanaşmaları Zen fəlsəfəsinin ən mühüm xüsusiyyətlərindən birinə çevrilmişdir. Zenin əsas təlimlərindən biri, "zihnin təmizlənməsi" vasitəsilə insanın gerçək həqiqətə çatmasıdır və bu, Huineng tərəfindən Zen məktəbinə gətirilmiş bir təcrübədir.
https://en.wikipedia.org/wiki/Huineng
https://iep.utm.edu/huineng/
https://tr.wikipedia.org/wiki/Hui_Neng
https://www.britannica.com/biography/Hui-neng
https://www.snsociety.org/the-story-of-master-huineng/
https://www.oxfordbibliographies.com/abstract/document/obo-9780195393521/obo-9780195393521-0178.xml
https://buddhanature.tsadra.org/index.php/People/Huineng
Tarix : 13 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
