Henriett Seth F. — Autizmli macar şair, yazıçı, musiqiçi və rəssam. Həyatı Henriett Seth F. 1980-ci ildə Macarıstanın Eger şəhərində anadan olub. Uşaqlıqda o, göz təması qurmaqda çətinlik çəkib və ekolaliya (sözləri təkrarlama) kimi davranışlar nümayiş etdirib. 1987-ci ildə Egerdəki ibtidai məktəblər onun ünsiyyət problemləri səbəbindən qəbulundan imtina edib. Henriett musiqi və incəsənət sinfinə yerləşdirilsə də, mahnı oxumaqdan çəkinib. Nəticədə, 1989-cu ildə zehni geriliyi olan uşaqlar üçün nəzərdə tutulmuş məktəbə göndərilib, lakin musiqi və incəsənət dərslərində iştirakını davam etdirib. Henriett 8 yaşında fleytada, 10-12 yaşlarında isə kontrabasda çalmağa başlayıb. 13 yaşına qədər o, Helyorsegi Klubda (Qarnizon və Əsgərlər Klubu) çoxsaylı konsertlərdə çıxış edib. Ancaq 13 yaşında musiqi karyerasını tamamilə tərk edib. Daha sonra o, yaradıcılıq yazısını 25 yaşında, rəssamlıq fəaliyyətini isə 27 yaşından əvvəl dayandırıb. Henriettin autizm diaqnozu Macar Autizm Araşdırma Qrupu (Autizmus Alapítvány és Kutatócsoport) və Egerdəki iki psixiatr tərəfindən təsdiqlənib. Buna baxmayaraq, o, Raven IQ testində 140-dan yuxarı nəticə göstərərək yüksək intellektini sübut edib. Henriett həmçinin ürək qüsuru (mitral qapaq prolapsı), üç göz xəstəliyi (yaxından görmə, astiqmatizm, şaşılıq) və ortopedik problemlər kimi sağlamlıq çətinlikləri ilə üzləşib. Yaradıcılığı Henriett Seth F. yaradıcılığına uşaqlıq və yeniyetməlik dövründə (1989–2005) yazdığı şeirlərlə başlayıb. Onun bu dövrdəki şeirləri arasında "Ola bilər...", "Payız", "Bu uşağı danışdırma", "Yazmaq asan və şirin bir şey", "Uzaqda", "Səssizcə", "Haradasa", "Qəfəsdəki yuxu", "Ruhun köləliyindən azadlıq" və "Himayədar üçün şeir" kimi başlıqlar var. O, 2000 və 2001-ci illərdə "Beynəlxalq Macar Yazıçılar İttifaqı"nın təşkil etdiyi "XII və XIII Beynəlxalq Ədəbiyyat Yarışmaları"nda qalib olub. Henriettin ən məşhur əsəri 2005-ci ildə "Macar Autizm Araşdırma Qrupu" və "Milli Mədəni İrs Nazirliyi"nin dəstəyi ilə nəşr olunan "Autizmussal önmagamba zárva" ("Autizmlə özümə qapanmışam") kitabıdır. Bu kitab onun autizm təcrübəsini və daxili dünyasını əks etdirir. 2006-cı ildə isə Pécs Universitetində "Autizmus – Egy másik világ" ("Autizm – Başqa bir dünya") adlı romanı "Yeni Qalaktika" antologiyasında dərc olunub. Həmin il o, "Esőember" ("Yağış Adamı") jurnalında da bir neçə novella ilə çıxış edib. Henriettin kitabından ilhamlanaraq 2010-2011-ci illərdə "Nemsenkilény, monológ nemmindegyembereknek" ("Heç kəs olmayan varlıq, vacib insanlara monoloq") adlı monodram hazırlanıb. Bu əsər Esztergom, Budapeşt, "Pécs", "Tatabánya", "Székesfehérvár", Eger və Gyöngyös teatrlarında səhnələşdirilib və Macar Televiziyasında sənədli filmə çevrilib. Monodram Donna Williams, Birger Sellin və Mark Haddon kimi yazarların əsərlərindən fraqmentlərlə zənginləşdirilib. Henriett həmçinin rəssam kimi fəaliyyət göstərib. Onun abstrakt və sürrealist rəsmləri 1993-2007-ci illərdə Egerdəki İncəsənət Evi və Brody Sándor Kitabxanasında sərgilənib. 2004-cü ildə isə Şərqi Avropa Autizm Konfransında Budapeştdəki Stadion Otelində rəsmləri nümayiş etdirilib. Mükafatları "XII Beynəlxalq Ədəbiyyat Yarışması" (2000) — Beynəlxalq Macar Yazıçılar İttifaqı, birincilik. "XIII Beynəlxalq Ədəbiyyat Yarışması" (2001) — Beynəlxalq Macar Yazıçılar İttifaqı, birincilik. "Géza Gárdonyi Mükafatı" (1998) — 18 yaşında incəsənət və ədəbiyyat sahəsindəki nailiyyətlərinə görə. Şəxsi həyatı Henriett Seth F. öz şəxsi həyatı haqqında çox məlumat verməyib. O, uşaqlıqdan etibarən autizmin çətinlikləri ilə mübarizə aparıb və bu təcrübələrini yaradıcılığında əks etdirib. Henriettin həyatı və sənəti fransız şairi Artur Rembo və rus rəssamı Vasili Kandinski ilə müqayisə olunur, xüsusilə də onun erkən yaşlardaki savant sindromu təzahürləri baxımından. Əsərləri "Autizmussal önmagamba zárva" (2005) — "Autizmlə özümə qapanmışam". "Autizmus – Egy másik világ" (2006) — "Autizm – Başqa bir dünya". "Esőember" jurnalında novellalar (2006). Ədəbiyyatda təsiri Henriett Seth F. Macarıstan ədəbiyyatında autizm təcrübəsini işıqlandıran nadir səslərdən biri kimi tanınır. Onun əsərləri autizmli insanların daxili dünyasını anlamaq üçün dəyərli mənbədir və beynəlxalq səviyyədə də diqqət çəkib. "Sərhəddəki Məktəb"ə bənzər bir başqa macar klassiki ilə müqayisədə, Henriettin yaradıcılığı daha şəxsi və introspektiv xarakter daşıyır.
https://en.wikipedia.org/wiki/Henriett_Seth_F.
https://gcpawards.com/blog/henriett-seth-f
https://autism-advocacy.fandom.com/wiki/Henriett_Seth_F.
https://www.goodreads.com/author/show/8178281.Henriett_Seth_F_
https://www.wikidata.org/wiki/Q288148
https://www.geni.com/people/Henriett-Seth-F-Fajcs%C3%A1k-distant-relative-of-Emp/6000000120517516993
https://ricanise.pages.dev/henriett-seth-f-biography
Tarix : 13 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
