Havana sindromu - Həmçinin "Anomal Sağlamlıq Hadisələri" (ASH) kimi tanınan, mübahisəli tibbi vəziyyət. Bu sindrom tibbi icma tərəfindən rəsmi olaraq bir xəstəlik kimi tanınmır. "Dövlət Departamenti" (2018), "Pensilvaniya Universiteti" (2018), "FBI-nın Davranış Təhlili Şöbəsi" (2018), "JASON" (2018 və 2022), "Xəstəliklərin Qarşısının Alınması və Nəzarət Mərkəzləri" (2019), "Müdafiə Departamenti" (2020), "Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsi" (CIA) (2020), "Elmlər, Mühəndislik və Tibb Milli Akademiyaları" (NASEM) (2020), "Kuba Elmlər Akademiyası" (2021), "Milli Kəşfiyyat Direktorunun Ofisi" (ODNI) rəhbərliyi altında yeddi kəşfiyyat qurumu (2023) və "Milli Səhiyyə İnstitutu" (NIH) (2024) kimi bir sıra hökumət və qeyri-hökumət qurumları ASH ilə bağlı araşdırmalar aparmışdır. Heç bir araşdırma səbəbi dəqiq müəyyən edə bilməmişdir. Araşdırmaçılar enerji silahları və sosial-psixoloji məsələləri mümkün səbəblər kimi qiymətləndirirlər. Zəhərli kimyəvi maddələr və yoluxucu xəstəliklərin səbəb olması ehtimalını az hesab edilir. Sindrom Havana sindromu başgicəllənmə, baş ağrıları, ağrı və kognitiv problemlər kimi müxtəlif simptomlarla xarakterizə olunur. "Beynəlxalq Xəstəliklərin Təsnifatı" diaqnostik təlimatında tanınan bir xəstəlik deyil. Əksər təsirlənən şəxslər qıcıqlandırıcı, tıqqıltı və ya kəskin səslər kimi lokalizə edilmiş yüksək səs hissi ilə əlaqəli nevroloji simptomların qəfil başlanğıcını bildirmişdilər. Üçdə ikisi bulanıq görmə və işığa həssaslıq kimi görmə pozğunluqları bildirmişdir. Yarıdan çoxu başda intensiv təzyiq və ya vibrasiya, qulaq ağrısı, yayılmış baş ağrısı, unutqanlıq və zəif konsentrasiya kimi kognitiv problemlər bildirmişdir. Tinnitus və eşitmə itkisi halların üçdə birində, başgicəllənmə və ya qeyri-sabit yeriyiş isə dörddə birində müşahidə edilmişdir. Səbəblər 2024-cü ildə Connolly və əməkdaşları tərəfindən yazılmış bir məqalə, ASH-lərin səbəbinin hələ də naməlum olduğu qənaətinə gəlmişdir. Məqalədə kütləvi psixogen xəstəlik və baş travması kimi bir neçə mümkün səbəb müzakirə edilmişdir, lakin konkret bir səbəb dəstəklənməmişdir. 2023-cü ildə Bartholomew və Baloh tərəfindən yazılmış bir məqalə, ASH-lərin kütləvi psixogen xəstəlik nümunəsi olduğu qənaətinə gəlmişdir. Müəlliflər bildirmişdirlər ki, Havana Sindromu rusların və ya kubalıların ABŞ-a hücum etməsi qorxusuna əsaslanan mənəvi panikanın nəticəsidir. Müalicə Havana sindromunun müalicəsi əsasən simptomatikdir. Xəstələrə tibbi dəstək və psixoloji yardım təqdim olunur. Bəzi hallarda, xəstələrə kognitiv davranış terapiyası və ya digər psixoterapiya üsulları tövsiyə edilə bilər.

İstinadlar

https://www.gao.gov/blog/havana-syndrome-americans-affected-mysterious-symptoms-may-struggle-get-care

https://www.bbc.com/news/world-us-canada-68706317

https://www.theatlantic.com/international/archive/2025/01/havana-syndrome-russia-intelligence/681282/

https://www.newyorker.com/magazine/2018/11/19/the-mystery-of-the-havana-syndrome

https://www.fpri.org/article/2024/04/havana-syndrome-the-history-behind-the-mystery/

https://www.physio-pedia.com/Havana_Syndrome

Tarix : 16 yanvar 2025

Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.