Goldie ağac kobrası (Pseudohaje goldii) - Ümumi adı ilə Afrika ağac kobrası və (səhvən) Gold ağac kobrası kimi tanınan, Elapidae fəsiləsinə aid zəhərli ağac kobraları növü (Pseudohaje cinsi "saxta kobra" mənasını verir). Bu növ Mərkəzi və Qərbi Afrikaya məxsusdur. Taksonomiya və etimologiya Belçikalı-Britaniyalı zoolog George Albert Boulenger bu növü 1895-ci ildə Naia goldii kimi təsvir etmişdir. Növün xüsusi adı olan "goldii", Nigeriyada fəaliyyət göstərən Men adasından olan administrator George Taubman Goldie'nin şərəfinə verilmişdir. Təsvir Goldie ağac kobrası Afrikadakı ən böyük zəhərli ilanlardan biridir və ümumi uzunluğu (quyruq daxil olmaqla) 2,2–2,7 metr arasında dəyişir. Bu növün dorsal bədən rəngi parlaq qara rəngdədir. Silindrik bədən quruluşuna və uzun, tikanlı quyruğa malikdir ki, bu da ilanın ağac həyatına uyğunlaşmasını asanlaşdırır. Başı kiçik, lakin xüsusilə böyük gözlərə malikdir ki, bu da ilanın görmə qabiliyyətini yaxşılaşdırır. Orta bədən hissəsində adətən 15 sıra dorsal pulcuq olur, lakin nadir hallarda 17 sıra pulcuğa malik nümunələr də tapılmışdır. Coğrafi yayılması Goldie ağac kobrası Mərkəzi və Qərbi Ekvatorial Afrika ölkələrində, o cümlədən Anqola, Burundi, Kamerun, Mərkəzi Afrika Respublikası, Demokratik Konqo Respublikası, Konqo Respublikası, Ekvatorial Qvineya, Qabon, Qana, Kot-d'İvuar, Keniya, Nigeriya, Ruanda və Uqandada tapıla bilər. Yaşayış yeri Ağac həyatına uyğunlaşmış bu növ, çay və axınlar boyunca yerləşən meşə və meşəliklərdə, dəniz səviyyəsindən 2000 metr yüksəkliyə qədər olan ərazilərdə yaşayır. Bununla belə, bəzən bəzək bağları və banan plantasiyaları kimi süni yaşayış yerlərində də tapılmışdır. Davranış Böyük ölçüsünə baxmayaraq, Goldie ağac kobrası yüksək çevikliyə malik bir ilandır. Həm ağaclarda, həm də yerdə və suda rahat hərəkət edə bilir. Tikanlı quyruğunun köməyi ilə ağaclarda tez və zərif şəkildə hərəkət edir. Həmçinin, bu növ çox gizli bir ilan olub, insanlar tərəfindən nadir hallarda görülür. Lakin o, təcavüzkar hesab edilən azsaylı ilanlardan biridir. Təhdid edildikdə, qabarır və tipik kobra başlığını yayır, baxmayaraq ki, onun başlığı Naja naja növününkindən daha dar olur. Əlavə təxribata məruz qalarsa, ilan sancmağa cəhd edə bilər. Zəhərini tüpürməyə qadir olmasa da, onun sancığı çox güclü və potensial olaraq ölümcül ola bilər. İlanın əsəbi xasiyyətli olduğu deyilir. Əgər məhdudlaşdırılırsa, quyruğundakı tikanla özünü qoruyub saxlayacaqdır. Zəhər P. goldii zəhəri Afrika ilanları arasında ən zəhərli və ölümcül zəhərlərdən biridir. Bu növün zəhəri əsasən neyrotoksindir, əksər Elapidae növlərində olduğu kimi. Tez təsir göstərən və son dərəcə güclü olan bu zəhər, asanlıqla insanı öldürə bilər. Bundan əlavə, bu növ üçün xüsusi antivenom hazırlanmamışdır. Sancıq simptomları arasında sancıq ətrafında şiş və yanma ağrısı, ətrafların və dodaqların uyuşması, ciddi nəfəs alma çətinliyi, tərləmə və bulanıq görmə daxildir. Qurbanlar tənəffüs çatışmazlığından ölə bilərlər. Bu növ tərəfindən bir çox insan öldürülmüşdür. Qidalanma P. goldii əsasən ağac qurbağaları, quşlar və sincab kimi məməlilərlə qidalanır, lakin yerli qurbağalar və hətta balıqları da yeyir. Çoxalma P. goldii yumurta qoyan bir növdür. Dişi ilan 10-20 yumurta qoyur.

İstinadlar

https://www.inaturalist.org/taxa/111014-Pseudohaje-goldii

https://reptile-database.reptarium.cz/species?genus=Pseudohaje&species=goldii

https://www.researchgate.net/publication/258221335_Pseudohaje_goldii_Boulenger_1895_Goldie's_Tree_Cobra_Diet

https://www.mindat.org/taxon-2469835.html

https://eswatiniantivenom.org/dangerous-snakes-of-west-africa-online-fact-sheets/golds-tree-cobra/

https://www.researchgate.net/publication/258221926_Pseudohaje_goldii_Boulenger_1895_Goldie's_Tree_Cobra_Habitat

https://en.wikipedia.org/wiki/Goldie%27s_tree_cobra

Tarix : 10 mart 2025