Geza Ottlik — Macar yazıçısı, esseist və tərcüməçi. Həyatı Geza Ottlik 1912-ci ildə Budapeştdə orta təbəqədən olan ailədə anadan olub. Atası Ottlik Ödön mühəndis, anası Rona Margit isə evdar qadın idi. Geza uşaqlığını Budapeştdə keçirib və burada təhsil alıb. O, 1923-1926-cı illərdə Koszeg şəhərindəki hərbi məktəbdə oxuyub. Bu təcrübə sonradan onun ən məşhur romanı "Sərhəddəki Məktəb"in əsasını təşkil edib. Daha sonra Budapeştdəki "Pazmany Peter Universiteti"ndə riyaziyyat və fizika üzrə təhsil alıb, lakin ədəbiyyata olan marağı səbəbindən bu sahədə karyera qurmayıb. 1939-cu ildə Ottlik "Nyugat" jurnalında işləməyə başlayıb və burada redaktor və yazıçı kimi fəaliyyət göstərib. İkinci Dünya Müharibəsi dövründə o, Macarıstanın işğalından sonra ədəbi fəaliyyətini məhdudlaşdırıb. Müharibədən sonra kommunist rejimi altında yazıçı kimi çətinliklərlə üzləşib və 1945-1960-cı illər arasında Macar Radiosunda dramaturq və redaktor kimi çalışıb. Bu dövrdə o, həmçinin ingilis dilindən tərcümələrlə məşğul olub və Evelyn Waugh, Graham Greene kimi yazıçılarla macar oxucularını tanış edib. Ottlik 1990-cı ildə Budapeştdə vəfat edib və "Szechenyi İstiqlal" qəbiristanlığında dəfn olunub. Yaradıcılığı Geza Ottlikin ədəbi karyerası 1931-ci ildə "Hajnali Haztetok" (Səhər Damları) romanı ilə başlayıb. Bu əsər onun ilk böyük uğuru olub və gənclik illərindəki xatirələrə əsaslanaraq yazılmışdır. Lakin Ottlik dünya şöhrətini 1959-cu ildə nəşr olunan "Iskola a hataron" (Sərhəddəki Məktəb) romanı ilə qazanıb. Roman hərbi məktəbdəki iki oğlanın dostluğunu və orada keçirdikləri sərt təcrübələri təsvir edir. Əsər həm avtobioqrafik elementlər, həm də insan şəxsiyyətinin formalaşması haqqında dərin düşüncələrlə zəngindir. Romanın üslubu sadə, lakin son dərəcə təsirli hesab olunur və Macarıstan ədəbiyyatında mühüm yer tutur. Ottlikin digər əsərləri arasında qısa hekayələr və esselər də var. Onun "Buda" (1990) adlı yarımçıq qalan romanı ölümündən sonra nəşr olunub və Budapeştin mədəni həyatını təsvir edir. Ottlik həmçinin tərcüməçi kimi fəaliyyət göstərib və ingilis ədəbiyyatını macar dilinə çevirərək iki mədəniyyət arasında körpü rolunu oynayıb. Ottlikin yazılarında tez-tez yetkinlik, dostluq, itki və şəxsi azadlıq mövzuları işlənir. Onun üslubu minimalist, lakin emosional dərinliyə malikdir, bu da oxucuda uzunmüddətli təəssürat yaradır. Mükafatları "Baumgarten Mükafatı" (1940) — Erkən yaradıcılığına görə. "József Attila Mükafatı" (1959) — "Sərhəddəki Məktəb" romanı ilə. "Kossuth Mükafatı" (1981) — Macarıstanın ən yüksək ədəbi mükafatı kimi ümumi töhfəsinə görə. Şəxsi həyatı Geza Ottlik 1939-cu ildə Judit Devecseri ilə evlənib. Cütlüyün övladı olmayıb, lakin onlar birlikdə uzun və harmonik bir həyat sürüblər. Ottlik sakit və təmkinli bir şəxsiyyət kimi tanınıb, çox vaxt özünü ictimaiyyətdən kənarda tutub və yaradıcılığına fokuslanıb. O, həmçinin briç oyununa maraq göstərib və bu oyunun Macarıstandakı populyarlaşmasında rol oynayıb. Əsərləri "Hajnali Háztetők" (1931, "Səhər Damları") — roman. "Iskola a határon" (1959, "Sərhəddəki Məktəb") — roman. "Próza" (1980) — esse və qısa hekayələr toplusu. "Buda" (1990, ölümündən sonra) — yarımçıq roman. Ədəbiyyatda təsiri Geza Ottlik Macarıstan ədəbiyyatında modernist bir səs kimi qəbul edilir. "Sərhəddəki Məktəb" romanı təkcə Macarıstanda deyil, dünya ədəbiyyatında da yüksək qiymətləndirilib və bir çox dillərə tərcümə olunub. Onun əsərləri insan təcrübəsinin incə detallarını və cəmiyyətin fərdə təsirini araşdırmaq istəyənlər üçün mühüm mənbədir.
https://en.wikipedia.org/wiki/G%C3%A9za_Ottlik
https://www.thepostil.com/geza-ottliks-a-school-at-the-frontier-out-of-childhood-and-into-history/
https://thegreatestbooks.org/authors/10580
https://hlo.hu/portrait/geza_ottlik_was_born_100_years_ago.html
https://www.canyayinlari.com/geza-ottlik?srsltid=AfmBOoppKJIzsXDcXdhYa5sqFrmBTX_9ErMhMuGy9GVZhTbN443-UnWB
https://www.goodreads.com/book/show/20707093
http://www.autodidactproject.org/bib/ottlik1.html
Tarix : 13 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
