Georges-Louis Le Sage (1724–1803) - Fransız fiziki və filosofudur. O, kütləvi çəkim, maddənin təbiəti və kosmosun strukturu ilə bağlı nəzəriyyələr irəli sürmüşdür. Le Sage'in ən çox tanınan əsəri, müasir qaranlıq maddə nəzəriyyəsinə bənzər bir anlayışın ortaya qoyulmasıdır, həmçinin çəkim qüvvəsinin təbiəti ilə bağlı bir modelin təqdim edilməsi. Onun nəzəriyyələri, sonrakı dövrlərdəki fiziklər və astrofiziklər tərəfindən daha da inkişaf etdirilmişdir. Gəncliyi və təhsili Georges-Louis Le Sage, 1724-cü ildə İsveçrənin Vaud kantonunda anadan olmuşdur. O, təhsilini Parisdə tamamlamış və burada fizika və fəlsəfə üzrə dərin araşdırmalar aparmışdır. Le Sage'in müstəqil düşüncəsi və müxtəlif elm sahələrinə olan marağı onu öz dövrünün qabaqcıl alimlərindən biri etmişdir. Elmi nailiyyətləri və kəşfləri 1. Çəkim Qüvvəsinin mexaniki modeli Le Sage, kütləvi cisimlər arasındakı çəkim qüvvəsini izah etmək üçün mexaniki bir model təklif etmişdir. O, bu qüvvənin, "kiçik, sürətlə hərəkət edən partiküllərin" cisimlərə çarpması nəticəsində meydana gəldiyini irəli sürmüşdür. Bu, modern fizikanın qaranlıq maddə və enerji anlayışlarına bənzər bir yanaşma idi. Le Sage'in modeli, çəkim qüvvəsini, cisimlər arasında bilavasitə əlaqə olmadan izah etməyə çalışdı. O, çəkim qüvvəsinin, cisimlərə təsir edən təsadüfi və görünməz hissəciklərdən qaynaqlandığını iddia edirdi. 2. Qaranlıq maddə ideyası Le Sage'in nəzəriyyələrində, kainatdakı qaranlıq maddə haqqında ilk nəzəri ideyalar mövcud idi. Onun nəzəriyyəsi, cisimlərə təsir edən və onları bir-birinə çəkməyə vadar edən kiçik partiküllərin olduğu və bu hissəciklərin maddənin hissələri arasında yerləşərək "gizli maddə" kimi fəaliyyət göstərdiyi ideyasını irəli sürmüşdür. Bu nəzəriyyə, qaranlıq maddə anlayışının inkişafında ilk növbədə nəzəri əsaslar yaradıb, çünki müasir astrofiziklər qaranlıq maddənin maddə və enerji ilə qarşılıqlı əlaqəsinin başa düşülməsinə çalışırlar. 3. Le Sage'in hərəkət qanunları və ikinci dövriyyə modeli Le Sage, özünəməxsus bir hərəkət qanunu təklif etmişdir. O, cisimlərin hərəkətinin və təbii qüvvələrin necə qarşılıqlı əlaqədə olduğunu anlamağa çalışdı. Le Sage'in təklif etdiyi qanunlar və modellər, çoxu modern fizikanın inkişafında istifadə olunan fundamental anlayışlara kömək etdi. 4. İşıq və təbiətinin nəzəriyyəsi Le Sage, işığın təbiətini izah etmək üçün də müxtəlif nəzəriyyələr irəli sürmüşdür. O, işığın kiçik dalğaların və ya hissəciklərin hərəkətindən ibarət olduğu fikrini irəli sürmüşdür, bu da zamanla dalğa-hissəcik ikiliyi anlayışının ilk nümunələrini əks etdirir. Elmi tanınma və mükafatlar Le Sage'in işləri, elmi ictimaiyyətdə öz dövrü üçün mübahisəli olsa da, onun kəşfləri və nəzəriyyələri sonradan müasir fiziklər tərəfindən daha da inkişaf etdirildi. O, böyük bir mükafat və tanınma qazanmamışdır, amma sonrakı dövrlərdəki fiziklər tərəfindən kəşf etdiyi bəzi ideyalar, xüsusən də qaranlıq maddə və çəkim qüvvəsi ilə bağlı nəzəriyyələri, böyük bir təsirə səbəb olmuşdur. Son dövrləri və irsi Georges-Louis Le Sage, 1803-cü ildə vəfat etmişdir, lakin onun işləri fizikanın inkişafında uzun müddət həsr olunmuşdur. Onun nəzəriyyələri, xüsusilə çəkim qüvvəsinin və qaranlıq maddənin təbiətinin başa düşülməsi üçün təməl prinsiplərindən biri olmuşdur. Le Sage'in irsi, müasir astrofiziklərin qaranlıq maddə və enerji ilə bağlı anlayışlarının inkişafına əhəmiyyətli dərəcədə təsir göstərmişdir.
https://en.wikipedia.org/wiki/Georges-Louis_Le_Sage
https://www.encyclopedia.com/science/dictionaries-thesauruses-pictures-and-press-releases/lesage-george-louis
https://www.wikidata.org/wiki/Q116201
https://www.nationalgalleries.org/art-and-artists/107750
https://www.geni.com/people/Georges-Louis-Le-Sage/6000000073056865887
https://www3.cfa.harvard.edu/colloquia/25-september-2008
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Georges-Louis_Le_Sage.jpg
Tarix : 25 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
