George Smoot (1945-ci il təvəllüdlü) - Amerikalı nəzəri astrofizikdir və ən çox 2006-cı ildə Nobel Mükafatı qazandığı "Kozmik Mikrodalğa Fon Nüfuzu (CMB)" tədqiqatları ilə tanınır. O, CMB-nin strukturlarını və ilkin kainatın inkişafını izah edən nəzəri modellərin inkişafında mühüm rol oynamışdır. Smoot və komanda yoldaşları, 1990-cı illərdə NASA-nın COBE (Cosmic Background Explorer) peykinin əldə etdiyi məlumatları istifadə edərək, kainatın erkən dövrlərini daha yaxşı başa düşmək üçün mühüm nəticələr əldə etdilər. Erkən həyatı və təhsili George Smoot 1945-ci ildə ABŞ-ın Konnektikut ştatının Yoktoun şəhərində anadan olmuşdur. O, gənclik illərində fizika və riyaziyyata maraq göstərmişdir. Smoot, 1967-ci ildə Yale Universitetində fizika üzrə bakalavr dərəcəsini almış və sonra Kaliforniya Universitetinin Berkeley kampusunda doktorluq təhsilini davam etdirmişdir. O, 1970-ci illərdə Berkeley-də astrofizika və kosmologiya sahələrindəki tədqiqatlara başladıqdan sonra öz sahəsində tanınmağa başlamışdır. Koizmik mikrodalğa fon nüfuzu (CMB) Smoot'un ən məşhur tədqiqat sahəsi kosmologiya ilə əlaqədardır. O, CMB-nin tədqiqatlarına böyük töhfə vermişdir. CMB, kosmosun ən erkən dövrlərindən qalan zəif radiasiyadır və kainatın "qalan işığı" olaraq bilinən bu radiasiya, kainatın ilkin vəziyyəti haqqında dəyərli məlumat verir. Smoot və komandası 1990-cı illərdə NASA-nın COBE peykini istifadə edərək, CMB-dəki mikroskopik dəyişiklikləri və qeyri-bərabərlikləri aşkar etdilər. Bu qeyri-bərabərliklər, kainatın ilk anlarında meydana gəlmiş kiçik anomaliyaların izlərini göstərirdi. Bu tapıntılar, kainatın böyük partlayışdan sonra necə inkişaf etdiyini və ilk dövrlərindəki strukturların necə formalaşdığını başa düşmək üçün mühüm əhəmiyyət kəsb etdi. Nobel mükafatı 1992-ci ildə, COBE peykinin əldə etdiyi məlumatlarla CMB-dəki qeyri-bərabərlikləri tədqiq edən Smoot və onun komanda yoldaşları, Nobel Fizika Mükafatını qazandılar. Mükafat, "kainatın yaranışına dair əsas anlayışların inkişafına verdikləri töhfəyə görə" verilmişdir. Bu tədqiqatlar, kosmosun təkamülünü daha yaxşı başa düşmək üçün çox önəmli bir addım idi və Smoot'un işləri, müasir kosmologiyanın inkişafına çox böyük təsir göstərmişdir. Kosmik tədqiqatlar və sonrakı fəaliyyəti Smoot, CMB-nin tədqiqatları ilə yanaşı, həm də digər kosmik mövzular üzrə də araşdırmalar aparmışdır. O, həmçinin daha sonra Planck peykinin məlumatlarını təhlil edərək, CMB-dəki daha incə struktur və müxtəlifliyi araşdırmağa davam etmişdir. Bu tədqiqatlar, xüsusilə kosmosun erkən dövrlərindəki qaranlıq materiya və qaranlıq enerjinin təbiətini başa düşmək üçün çox vacibdir. Smoot həmçinin kosmologiyanın müxtəlif aspektlərini sadə və anlaşılan şəkildə təqdim etmək məqsədilə bir neçə kitab yazmışdır. Onun ən məşhur əsərlərindən biri "Wrinkles in Time: The Imprint of Creation" (Zamanın Qırışları: Yaradılışın İzləri) adlı kitabıdır. Bu kitabda Smoot, kainatın yaranışını və inkişafını geniş bir auditoriya üçün açıqlamışdır. Tədris və mükafatlar George Smoot, Kaliforniya Universitetinin Berkeley kampusunda professor olaraq fəaliyyətini davam etdirmişdir. Onun tədris fəaliyyətləri və gənc alimlərə verdiyi dəstək, onun elmi irsini davam etdirmək üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edir. O, çoxsaylı mükafatlara və təltiflərə layiq görülmüşdür, o cümlədən ABŞ Prezidentinin Elmi və Texnoloji Nailiyyətlər üzrə Milli Mükafatı.
https://en.wikipedia.org/wiki/George_Smoot
https://www.britannica.com/biography/George-Smoot
https://www.nobelprize.org/prizes/physics/2006/smoot/facts/
https://physics.berkeley.edu/people/faculty/george-smoot-iii
https://history.aip.org/phn/11606007.html
https://www.imdb.com/name/nm3361779/
https://www2.lbl.gov/Publications/Nobel/
Tarix : 26 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
