Gabriele Veneziano (1936-cı il təvəllüdlü) - İtalyan nəzəri fizik. Sim nəzəriyyəsinin (string theory) atası hesab olunur. O, 1968-ci ildə sim nəzəriyyəsinin əsasını qoyan Veneziano amplitudası kimi tanınan riyazi ifadəni təqdim etmişdir. Bu nəticə əvvəlcə güclü qarşılıqlı təsirləri izah etmək məqsədilə ortaya çıxsa da, sonradan sim nəzəriyyəsinin inkişafına gətirib çıxardı. Həyatı və təhsili Veneziano 1936-cı ildə Florensiyada doğulmuşdur. O, fizika üzrə təhsilini İtaliyada almış və 1960-cı illərdə nəzəri fizikanın əsas problemləri üzərində işləməyə başlamışdır. Elmi nailiyyətləri 1968-ci ildə o, güclü qarşılıqlı təsirlər üçün amplituda ifadə edən bir riyazi düstur tapdı. Bu ifadə, sonradan, səkkiz ölçülü sahədə işləyən Euler Beta funksiyası ilə əlaqəli olduğu məlum oldu. Bu riyazi quruluş, açıq və qapalı simlərin qarşılıqlı təsirlərini izah edə bilən nəzəriyyəyə aparan ilk addım idi. Sim nəzəriyyəsi əvvəlcə güclü qarşılıqlı təsirlər üçün bir model kimi düşünülmüşdü, lakin sonradan fundamental hissəciklər və qravitasiya da daxil olmaqla, təbiətin bütün qüvvələrini birləşdirməyə çalışan bir çərçivəyə çevrildi. Bu nəzəriyyə, kvant qravitasiyasını izah edə biləcək əsas namizəd olaraq qəbul edilir. Sonrakı fəaliyyəti Veneziano, CERN-də və digər elmi institutlarda fəaliyyət göstərmiş, sim nəzəriyyəsinin inkişafına və kvant qravitasiyasına dair mühüm tədqiqatlar aparmışdır. Onun işləri müasir nəzəri fizikanın əsas istiqamətlərindən biri olan M-nəzəriyyəsi və super sim nəzəriyyəsi üçün də mühüm zəmin yaratmışdır. Gabriele Veneziano nəzəri fizikanın ən vacib sahələrindən birinin – sim nəzəriyyəsinin əsasını qoyan alimlərdən biridir. Onun riyazi kəşfləri müasir fundamental fizikanın inkişafında mühüm rol oynayıb və fizikanın dörd əsas qüvvəsini birləşdirmək cəhdlərində əsas baza olmuşdur.
https://en.wikipedia.org/wiki/Gabriele_Veneziano
https://www.britannica.com/biography/Gabriele-Veneziano
https://inspirehep.net/authors/1019307
https://www.college-de-france.fr/media/en-gabriele-veneziano/UPL1116905057903955021_Veneziano.bio.pdf
https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-3-540-74233-3_1
https://www.researchgate.net/profile/Gabriele-Veneziano
https://infinite.mit.edu/video/gabriele-veneziano-%E2%80%9Cdual-modes-strings%E2%80%9D-lns46-symposium-matter-particles5141992
Tarix : 26 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
