Friedrich Carl von Savigny - Alman hüquqşünası və fəlsəfəsi, tarixi hüquq məktəbinin banisi olaraq tanınır. O, hüquq nəzəriyyəsinin inkişafına və hüququn tarixlə əlaqələndirilməsinə dair əhəmiyyətli töhfələr vermişdir. Savigny, hüququ sosial inkişafın və xalqın ruhunun təbii bir əks-sədası olaraq görmüşdür və hüquq mühitini hər zaman tarixi və mədəni kontekstdə araşdırmaq lazım olduğunu vurğulamışdır. Həyatı və akademik karyerası 1779-cu ildə Frankfurt-am-Mayn şəhərində anadan olmuşdur. Frankfurt Universitetində təhsil almış və daha sonra Göttingen və Jena Universitetlərində hüquq üzrə professor olmuşdur. Savigny, hüququ yalnız qanunverici orqanların deyil, xalqın mədəniyyətinin və tarixinin bir hissəsi olaraq görürdü. 1814-cü ildən 1834-cü ilə qədər Berlin Universitetində professorluq etmişdir. Hüquq tarixi və hüquq fəlsəfəsi üzrə ən mühüm əsərlərini yazmışdır. Əsas fəlsəfi və hüquqi görüşləri 1. Tarixi hüquq məktəbi və təkamül prinsipi Savigny hüququ bir sistem olaraq təbiətə uyğun inkişaf edən, zamanla dəyişən və təkamül edən bir proses kimi təsvir etmişdir. O, hüququ, dövlətin müsbət qanunlarından fərqli olaraq, tarixi ənənələr və xalqın kollektiv yaddaşı ilə formalaşan bir şey olaraq görmüşdür. Savigny'nin tarixi hüquq anlayışı, hüququn dövlətin mütləq iradəsindən deyil, xalqın və cəmiyyətin ortaq mənəvi təcrübələrindən qaynaqlandığını müdafiə etmişdir. 2. Rechtsgefühl (Hüquq Hissi) və kollektiv intellekt Savigny, hüququn xalqın kollektiv yaddaşından doğduğunu, hər bir cəmiyyətin hüquq hissinin təkamüllü şəkildə formalaşdığını iddia edirdi. Hüquq hissi (Rechtsgefühl) onun üçün hüquq inkişafının təməl prinsipi idi, yəni insanların hüquqa dair intuitiv və təbii anlayışları. Bu, cəmiyyətin mədəniyyətinin bir hissəsi olaraq, qanunlardan daha çox sosial təcrübə və tarixi təzahürlərdən qaynaqlanırdı. 3. Qanunvericilik və tarixi inkişaf Savigny qanunverici dəyişikliklərə və hüququn sürətli şəkildə dəyişdirilməsinə qarşı çıxmışdır. O, hüququn təkamülə tabii olduğunu və hüquq sistemlərinin xalqın təcrübəsinə uyğun olaraq tədricən inkişaf etməli olduğunu vurğulamışdır. Savigny, hüququn dəyişdirilməsi zamanı mədəni və sosial konteksti nəzərə alaraq, onu təkcə qanunvericilərin qərarları ilə deyil, eyni zamanda xalqın kollektiv irsi və təcrübəsi ilə formalaşdırılmasının vacibliyini irəli sürmüşdür. 4. Roman hüququnun tədqiqi Savigny-nin "Vom Beruf unserer Zeit für Gesetzgebung und Rechtswissenschaft" (Bizim Zamanımızın Qanunvericilik və Hüquq Elmindəki Rolu) adlı əsəri, hüquq tarixini və xüsusən də Roma hüququnu dərindən təhlil etmişdir. Roma hüququnun önəmini və təsirini vurğulamış və onu müasir hüquq sistemlərinin formalaşmasında əsas mənbə olaraq qəbul etmişdir. Əsərləri və irsi Savignynin əsas əsərləri aşağıdakılardır: "Vom Beruf unserer Zeit für Gesetzgebung und Rechtswissenschaft" (1814) – Hüquq elmi və qanunvericiliyin rolu üzərindəki mühüm əsəridir. "System des heutigen Römischen Rechts" (1840–1849) – Roma hüququnun müasir dövrə tətbiqini və inkişafını izah edən əsəridir. "Geschichte des römischen Rechts im Mittelalter" (1815–1831) – Orta əsrlərdə Roma hüququnun tarixi inkişafını araşdıran əsəridir. Savigny'nin əsərləri hüquq elmi və hüquq fəlsəfəsi sahəsindəki ən mühüm əsərlərdən biri hesab edilir və tarixi hüquq məktəbinin inkişafında əvəzolunmaz bir yerə sahibdir. Nəticə və təsiri Friedrich Carl von Savigny hüququ və hüquq nəzəriyyəsini, qanunvericiliyi sadəcə formal qaydalarla deyil, tarix və mədəniyyətlə əlaqəli bir inkişaf olaraq görmüşdür. Onun yanaşması, hüquq elmini sadəcə qanunlar və rəsmi aktlarla məhdudlaşdırmır, həm də cəmiyyətin inkişafını, xalqın hüquq hissini və tarixi təcrübəni nəzərə alır. Savigny'nin ideyaları sonrakı hüquq nəzəriyyələrinə və hüquq tarixinin inkişafına böyük təsir göstərmişdir.
https://en.wikipedia.org/wiki/Friedrich_Carl_von_Savigny
https://tr.wikipedia.org/wiki/Friedrich_Carl_von_Savigny
https://www.britannica.com/biography/Friedrich-Karl-von-Savigny
https://oll.libertyfund.org/people/friedrich-carl-von-savigny
https://www.britannica.com/summary/Friedrich-Karl-von-Savigny
https://www.jstor.org/stable/pdf/752568.pdf
https://www.oxfordreference.com/display/10.1093/oi/authority.20110803100443503
Tarix : 13 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
