Freiherr von Ehrenfels — Avstriyalı filosof və psixoloq, Gestalt psixologiyasının banilərindən biri kimi tanınır. O, "Gestalt" anlayışını psixologiyaya təqdim etmiş və dəyər nəzəriyyəsi üzrə mühüm töhfələr vermişdir. Həyatı Kristian von Ehrenfels 1859-cu il iyunun 20-də Vyananın Rodaun qəsəbəsində zadəgan ailəsində anadan olmuşdur. O, atasının Aşağı Avstriyadakı Brunn am Walde qəsrində böyümüşdür. Orta təhsilini Kremsdə almış, əvvəlcə Vyana Bodenkultur Ali Məktəbində oxumuş, sonra Vyana Universitetinə keçərək filosofiya təhsili almışdır. Burada Franz Brentano və Alexius Meinongun tələbəsi olmuş, 1885-ci ildə Meinongun rəhbərliyi ilə Qrats Universitetində “Böyüklük əlaqələri və rəqəmlər: Psixoloji tədqiqat” mövzusunda doktorluq dissertasiyasını müdafiə etmişdir. 1888-ci ildə Vyanada habilitasiya dərəcəsi qazanmışdır. Ehrenfels 1896-cı ildə Praqanın Alman Universitetində qeyri-adi professor, 1900-1929-cu illərdə isə adi professor vəzifəsində çalışmışdır. O, musiqiyə də dərin maraq göstərmiş, Anton Bruknerdən kompozisiya dərsləri almış və Riçard Vaqnerin təsiri ilə bir sıra musiqi dramları üçün librettolar yazmışdır. Ehrenfels heç vaxt ailə qurmamış və ömrünü elmi və yaradıcılıq fəaliyyətinə həsr etmişdir. Elmi töhfələri Ehrenfelsin ən mühüm elmi nailiyyəti 1890-cı ildə “Vierteljahrsschrift für wissenschaftliche Philosophie” jurnalında dərc olunan “Gestalt keyfiyyətləri haqqında” (Über Gestaltqualitäten) məqaləsidir. Bu məqalə Gestalt psixologiyasının başlanğıc nöqtəsi hesab olunur. O, “Gestalt” anlayışını melodiyalar kimi mürəkkəb strukturların qavranılmasını izah etmək üçün təqdim etmişdir. Ehrenfelsə görə, melodiya ayrı-ayrı notların cəmi deyil, onların vahid bir quruluş kimi qavranılmasıdır. Bu fikir Max Wertheimer, Volfqanq Köhler və Kurt Koffka kimi psixoloqlar tərəfindən sonradan inkişaf etdirilmişdir. O, həmçinin dəyər nəzəriyyəsində yenilikçi işlər görmüşdür. 1897-1898-ci illərdə nəşr olunan “Dəyər nəzəriyyəsinin sistemi” (System der Werttheorie) əsərində dəyəri psixoloji olaraq istək funksiyası kimi təhlil etmişdir. Ehrenfelsə görə, dəyər obyektin özündən deyil, ona yönəlmiş insan istəyindən irəli gəlir. Bu yanaşma həm fərdi, həm də sosial etikanın əsasını təşkil edir. Ehrenfels seksual etika və kosmologiya sahələrində də maraqlı fikirlər irəli sürmüşdür. O, xristian monaqamiyasına qarşı çıxaraq, poliqamiyanın təbii və Darvinist inkişafa uyğun olduğunu müdafiə etmiş, bu fikirləri ilə mübahisələrə səbəb olmuşdur.

İstinadlar

https://plato.stanford.edu/entries/ehrenfels/

https://www.britannica.com/biography/Christian-Freiherr-von-Ehrenfels

https://artstrokez.wordpress.com/2013/11/26/christian-von-ehrenfels-on-gestalt-qualities/

https://www.ebsco.com/research-starters/history/christian-von-ehrenfels

https://www.uni-regensburg.de/assets/psychologie-paedagogik-sport/alf-zimmer/074_0000_zimmer_christianvonehrenfelsthefounderofgestalttheory.pdf

https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-94-015-8676-4_6

https://en.wikipedia.org/wiki/Christian_von_Ehrenfels

Tarix : 15 mart 2025