Franz Rosenzweig (1886–1929) - alman filosofu və yəhudi düşünürü olaraq tanınır. O, fəlsəfi düşüncələrində, yəhudi dini, mövcudluq və yəhudi mədəniyyəti ilə əlaqəli məsələləri dərin şəkildə araşdırmışdır. Rosenzweig, xüsusən müqəddəs və təbii arasındakı əlaqələri, Tanrı ilə insanın münasibətlərini və sözün fəlsəfi anlamını araşdırmışdır. Həyatı və təhsili Rosenzweig 1886-cı ildə Almaniyanın Königsberg şəhərində anadan olmuşdur. O, Berlin Universitetində fəlsəfə təhsili almış və xüsusən Martin Heidegger, Husserl və Kant kimi alman filosoflarının işlərindən təsirlənmişdir. Rosenzweig əvvəlcə qeyri-dini təhsillərə maraq göstərmiş, amma sonra öz düşüncələrini yəhudi inancına və dini təcrübəyə yönəltmişdir. 1913-cü ildə o, çox mühüm bir əsər olan "Der Stern der Erlösung" (Qurtuluşun Ulduzu) adlı kitabını nəşr etdi. Bu əsər, onun fəlsəfi sisteminin əsaslarını təşkil edir və yəhudi fəlsəfəsinin inkişafında böyük bir mərhələni təmsil edir. Əsərləri və fəlsəfi yanaşmalar Rosenzweig, öz fəlsəfəsində mövcudluq, Tanrı və insan təcrübəsi ilə əlaqədar fundamental məsələləri araşdırmışdır. Onun əsas fəlsəfi mövzularından biri dini müxalifət və insan və Tanrı arasındakı münasibətlərin təhlilidir. "Der Stern der Erlösung" (Qurtuluşun Ulduzu, 1921) Rosenzweigin ən tanınmış əsəri olan "Der Stern der Erlösung", yəhudi dininin fəlsəfi təhlilini təqdim edir. Bu əsərdə o, müqəddəs və təbii dünyaların əlaqəsini, insan və Tanrı arasındakı əlaqəni, iman və təcrübənin müxtəlif aspektlərini müzakirə etmişdir. Rosenzweig burada insanın mövcudluğunu Tanrı ilə bir əlaqə olaraq dəyərləndirir və insanın özünə və dünyaya münasibətini dini təcrübə ilə əlaqələndirir. "Hegel und der Staat" (Hegel və Dövlət, 1920) Rosenzweig bu əsərində Hegelin fəlsəfəsini və onun dövlət anlayışını tənqid etmişdir. O, Hegel'in tarixi dialektika nəzəriyyəsini mənimsəmiş olsa da, bununla yanaşı, Hegel’in dövlət anlayışının yəhudi təfəkkürü ilə uyğun olmadığını vurğulamışdır. Bu əsərdə o, dövlətin tanrı ilə əlaqəli olmayan bir qurum olduğunu və onun insana verdiyi mənanın, dini həyat ilə əlaqəli olmalı olduğunu irəli sürmüşdür. "Der Begriff der Religion bei Spinoza" (Spinoza'da Din Anlayışı) Rosenzweig, Spinozanın din anlayışını da təhlil etmişdir. O, Spinoza'nın Tanrı anlayışını, xüsusən də panteizmi müzakirə edərək, dinin və Tanrının daha canlı və mövcud bir anlayış olduğunu qeyd etmişdir. Rosenzweig və dini düşüncə Rosenzweig, öz fəlsəfi düşüncələrini yəhudi dininə və ənənəsinə uyğun şəkildə inkişaf etdirmişdir. Onun fikrincə, Tanrı ilə insan arasındakı əlaqə heç bir şəkildə məntiq və rasyonallıqla ölçülə bilməz, çünki Tanrı hər zaman misteriya və sirr içindədir. Bu, onun düşüncələrində imanın və dini təcrübənin mərkəzi bir yer tutmasına səbəb olmuşdur. Son həyatı və mirası Rosenzweig, çox gənc yaşda, 1929-cu ildə 43 yaşında vəfat etmişdir. Ölümündən sonra onun fəlsəfəsi, xüsusən də yəhudi fəlsəfəsi və mövcudluq fəlsəfəsi sahələrində geniş təsir göstərmişdir. O, yəhudi fəlsəfəsinin inkişafında mühüm bir sima olaraq qalır və Heidegger, Levinas və digər müasir fəlsəfi düşünürlər tərəfindən təhlil edilən bir fiqur halına gəlmişdir.
https://en.wikipedia.org/wiki/Franz_Rosenzweig
https://www.britannica.com/biography/Franz-Rosenzweig
https://plato.stanford.edu/entries/rosenzweig/
https://www.jewishvirtuallibrary.org/rosenzweig-franz
https://www.jewishvirtuallibrary.org/franz-rosenzweig
https://www.minerva.mpg.de/centers/list/franz-rosenzweig-minerva-center-for-german-jewish-literature-and-cultural-history
https://www.goodreads.com/author/show/192604.Franz_Rosenzweig
Tarix : 13 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
