Frank J. Tipler (doğum tarixi: 1947) - Amerikalı nəzəri fizik, kosmoloq və mühəndis. O, xüsusilə fizikanın və kosmologiyanın müxtəlif sahələrindəki nəzəri tədqiqatları ilə tanınır. Tipler, həmçinin "ölümsüzlük" və "sonsuz həyat" mövzularına dair maraqlı, lakin mübahisəli nəzəriyyələr inkişaf etdirmişdir. Onun ən məşhur əsəri, "The Physics of Immortality" adlı kitabıdır ki, burada Tipler, kainatın fizikasına əsaslanaraq ölümsüzlük mövzusunu tədqiq edir. Erkən həyatı və təhsili Frank Tipler 1947-ci ildə ABŞ-ın Louisiana ştatında doğulmuşdur. O, təhsilini Tulane Universitetində almış və burada fizika üzrə bakalavr dərəcəsini qazanmışdır. Daha sonra, Tipler Princeton Universitetində doktorluq təhsili almış və 1970-ci illərin ortalarında nəzəri fizika sahəsindəki təhsilini tamamlamışdır. O, xüsusi ilə kosmologiya, ümumi nisbilik və kvant fizikasına dair dərindən tədqiqatlar aparmışdır. Kosmologiya və nəzəri fizikaya töhfələri Tipler-in elmi karyerası əsasən kosmologiya və nəzəri fizika sahəsindəki araşdırmalarla bağlıdır. Onun ən məşhur töhfələrindən biri, "Tipler silindri" və "ölümsüzlük" mövzusuna dair nəzəriyyələridir. Bu, onun fizikanın ən fundamental qanunları ilə bağlı inkişaf etdirdiyi çox mübahisəli və bəzən qeyri-adi nəzəriyyədir. Tipler silindri Frank Tipler, 1970-ci illərdə "Tipler silindri" adı verilən bir nəzəri model inkişaf etdirdi. Bu model, bir dövrə edən silindr şəklində təsvir edilir və nəzəri olaraq, bu tip bir obyektin yüksək sürətlə fırlanması zamanın əyilməsinə və zamanın "geri getməsi" (geri dönməsi) fenomeninə səbəb ola bilər. Bu, ümumi nisbilik nəzəriyyəsinə əsaslanaraq, kosmosda vaxtın keçidini dəyişdirə biləcək bir fenomen olaraq irəli sürülmüşdür. Bu nəzəriyyə, zamanın təbiətini və xüsusiyyətlərini daha dərindən başa düşməyə çalışan fizikaçılar üçün mühüm bir töhfə olmuşdur. Ölümsüzlük və sonsuz həyat Tipler, həmçinin ölümsüzlük məsələsinə maraq göstərmişdir. 1994-cü ildə çap etdiyi "The Physics of Immortality" (Ölümsüzlüyün Fizikası) adlı kitabında Tipler, öz nəzəriyyələrinə əsaslanaraq, kosmosda həyatın ölümsüzlük qazanmasının mümkün olduğunu iddia edir. Bu nəzəriyyə, fizik qanunlarına və kosmologiya qanunlarına əsaslanır. Tipler, ölümsüzlüyü texnoloji və fiziki baxımdan mümkün etmək üçün böyük miqyasda texnoloji inkişafları nəzərdən keçirir. O, bu məsələyə əsaslanaraq "sonsuz həyat" və "kainatın sonsuz potensialı" mövzularına dair müxtəlif mülahizələr təqdim edir. Mübahisəli fikirlər və tənqidlər Frank Tiplerin nəzəriyyələri, xüsusilə "ölümsüzlük" və "sonsuz həyat" mövzularında təqdim etdiyi fikirlər, elm dünyasında geniş mübahisələrə səbəb olmuşdur. Onun bəzi nəzəriyyələri və irəl sürdüyü fikirlər bəzən mübahisəli və qeyri-adi kimi qiymətləndirilmişdir. Tiplerin "ölümsüzlük" və "sonsuz həyat"la bağlı fikirləri, elmi ictimaiyyətdə birmənalı şəkildə qəbul olunmamışdır və bu nəzəriyyələrin çoxu müəyyən fizika qaydalarına uyğun olmayan iddialar olaraq qiymətləndirilmişdir. Lakin, Tiplerin bu fikirləri müxtəlif nəzəri fizika, kosmologiya və hətta fəlsəfi düşüncələr sahəsində maraqlı müzakirələrə səbəb olmuşdur. Bu səbəbdən, o, fizika sahəsində yalnız nəzəri tədqiqatları ilə deyil, həm də qeyri-adi ideyaları ilə də tanınır. Təsiri və irsi Frank Tipler, elmi karyerası boyunca kosmologiya, ümumi nisbilik və yüksək enerjili fizika sahələrinə bir sıra maraqlı nəzəri töhfələr vermişdir. Onun "Tipler silindri" və "sonsuz həyat" mövzularında irəli sürdüyü nəzəriyyələr, kosmologiyanı, fizikanı və fəlsəfəni birləşdirən qeyri-adi yanaşmalar olmuşdur. Lakin, Tipler-in nəzəriyyələri, elmi cəmiyyət tərəfindən birmənalı qəbul olunmasa da, bir çox alimi və tələbəni yeni fikirlər irəli sürməyə və fizika ilə fəlsəfi düşüncə arasındakı sərhədləri araşdırmağa təşviq etmişdir.
https://en.wikipedia.org/wiki/Frank_J._Tipler
https://sse.tulane.edu/frank-j-tipler
https://www.britannica.com/biography/Frank-Tipler
https://www.franktipler.com/
https://inspirehep.net/authors/986065
https://www.penguinrandomhouse.com/authors/31158/frank-j-tipler/
https://www.edge.org/memberbio/frank_tipler
Tarix : 26 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
