Dhol - Əsasən Cənubi Asiya, Qafqaz, Orta Asiya və Yaxın Şərqdə istifadə olunan ikiüzlü nağara növü. O, ritmik və güclü səslənməsi ilə tanınır və müxtəlif xalq, dini və müasir musiqi janrlarında geniş istifadə olunur. Xüsusilə Pəncab xalq musiqisində və Bhangra janrında mühüm rol oynayır. Tarixi və mənşəyi Dholun mənşəyi tam dəqiq bilinməsə də, onun qədim Hindistan, Pakistan, İran və Orta Asiya mədəniyyətlərində uzun tarixə malik olduğu ehtimal edilir. Hindistanda və Pakistanda, Dhol məbəd musiqilərində, dini mərasimlərdə və bayramlarda istifadə edilirdi. Müasir dövrdə isə o, xüsusilə Bhangra, Qawwali, Rajasthani və Bollywood musiqilərində populyarlıq qazanıb. Qafqaz və Orta Asiya bölgələrində isə Dhol yerli xalq musiqisinin əsas ritmik elementlərindən biri hesab olunur. Struktur və dizayn Bədən (gövdə): Əsasən ağac (məsələn, manqov, tik və ya şisam ağacı) və ya müasir modellərdə lifli materiallardan hazırlanır. Membranlar (dəri örtüklər): Böyük tərəf (Bass tərəfi): Dərin və rezonanslı səslər çıxarır. Kiçik tərəf (Treble tərəfi): Yüksək tezlikli səslər üçün nəzərdə tutulub. Gərginlik bağları və ya metal halqalar: Nağaranın səslənməsini tənzimləmək üçün istifadə olunur. İfa çubuqları: Dagga: Kalın tərəfə vurmaq üçün istifadə edilir və dərin bas səsi çıxarır. Tilli: Nazik tərəfə vurularaq iti və yüksək tezlikli səslər yaradır. İfa texnikaları və səslənmə Bütün nağaranı əl və ya çubuqlarla çalmaq. Güclü və tez ritmlərlə ifa edildikdə dinamik və enerjili səs əldə edilir. Bass tərəfə ağır vuraraq dərin səslər yaratmaq. Treble tərəfə sürətli və yüngül vuraraq iti səslər çıxarmaq. Fərqli bölgələrdə fərqli ritm stilləri mövcuddur. İstifadə sahələri 1. Xalq və ənənəvi musiqidə Pəncab Bhangra musiqisi – Dhol bu janrın əsas ritmik alətidir. Rajasthani və Qawwali musiqisində istifadə edilir. Orta Asiya və Qafqaz xalq musiqisində əsas zərb alətlərindən biridir. 2. Müasir musiqidə Bollywood və pop musiqisində geniş istifadə olunur. Elektron və fusion musiqidə Dhol ritmləri DJ-lər tərəfindən remikslərdə istifadə edilir. 3. Festival və toy mərasimlərində Hindistan və Pakistanda toylar, dini mərasimlər və festivallarda Dhol musiqiçiləri ifa edirlər. Qafqaz və Orta Asiya toylarında da Dhol əsas ritmik alət kimi işlədilir. Məşhur Dhol ifaçıları Lal Chand Yamla Jatt – Pəncab musiqisinin əfsanəvi Dhol ifaçılarından biri. Dhol Foundation (Johnny Kalsi) – Müasir Dhol musiqisinin dünya səviyyəsində tanınmış qruplarından biridir. Bənzər alətlər Nagara (Azərbaycan və Orta Asiya) – oxşar, lakin daha kiçik ölçülü nağara. Davul (Türkiyə və Balkanlar) – struktur baxımından Dhol-a bənzəyir. Tapan (Balkanlar) – iki tərəfli nağara.
https://www.percussionplus.co.uk/products/pp1105?variant=55670736781696
https://en.wikipedia.org/wiki/Dhol
https://www.britannica.com/art/dhol
https://www.bbc.co.uk/radio3/world/onyourstreet/dholhistory.shtml
https://www.dholfoundation.com/
https://jas-musicals.com/collections/bhangra-dhol-dhol-cases?srsltid=AfmBOorVk_-ZMaxzgMOP00OVNnYsmUGc2sUNZgQeT3o38dBAQbPOkTfm
https://www.sonuscore.com/shop/free-dhol-ensemble/?srsltid=AfmBOopxXqHvUnZ2uL_PSkaTMowrrud7vr1j6CJlzfFC6XUCyqsz_z8K
Tarix : 13 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
