Charles Alfred Coulson (1910–1999) - Britaniyalı nəzəri kimyaçı və molekulyar struktur və kvant kimyası sahələrindəki əhəmiyyətli tədqiqatları ilə tanınır. O, xüsusilə molekulyar orbital nəzəriyyəsi, elektron paylanması və molekulyar simmetriya haqqında işləri ilə yadda qalmışdır. Coulson, kimyanın nəzəri əsaslarını təkmilləşdirərək, müasir kvant kimyasının inkişafında mühüm rol oynamışdır. Həyat və təhsil Charles Coulson 1910-cu ildə Bristol, İngiltərə şəhərində doğulmuşdur. O, Oxford Universiteti-ndə təhsil almış və burada kimya üzrə təhsilini davam etdirərək 1930-cu illərin sonlarında nəzəri kimya sahəsindəki işlərinə başlamışdır. Coulson, molekulyar kvant mexanikası və elektron nəzəriyyəsi ilə bağlı ilk ciddi işlərini məhz bu dövr ərzində həyata keçirmişdir. Təhsilini başa vurduqdan sonra, Coulson bir sıra elmi tədqiqat institutlarında işləmiş və bu müddətdə bir çox nəzəri kimya mövzusu üzrə mühüm işlər görmüşdür. Onun kariyerasında ən önəmli mərhələ isə Oxford Universiteti-ndə fəaliyyətə başladığı dövrdür. Bu dövrdə o, həm də bir çox gənc tədqiqatçının formalaşmasına kömək etmişdir. Kimya sahəsindəki töhfələri Charles Coulson, kimya sahəsində ən çox molekulyar orbital nəzəriyyəsi, elektron strukturları və molekulyar simmetriya üzərindəki tədqiqatları ilə tanınır. O, molekulların elektron paylanmasını izah edən Hartree-Fock nəzəriyyəsi üzərində işlər aparmış və bu nəzəriyyəni təkmilləşdirmişdir. Həmçinin, molekulyar orbitallar və molekulyar qrupların elektron davranışı kimi məsələlərə dair fundamental işlər yazmışdır. Coulsonun ən tanınmış işlərindən biri, molekulyar orbital nəzəriyyəsinin geniş tətbiq sahələrində istifadəsi ilə əlaqədardır. O, kvant kimyası sahəsinin inkişafına böyük töhfələr verərək, molekulyar orbitallar və enerji səviyyələri haqqında mükəmməl nəzəri anlayışlar yaratmışdır. Bu nəzəriyyələr, xüsusilə kimyəvi reaksiyaların mexanizmini başa düşmək və molekulyar strukturların təhlilini asanlaşdırmaq üçün əvəzsiz olmuşdur. Coulsonun molekulyar orbital nəzəriyyəsi həmçinin, müxtəlif kimyəvi birləşmələrin reaksiyon qabiliyyətlərini və stabilitələrini daha yaxşı başa düşmək üçün yeni yanaşmalar təklif etmişdir. Onun tədqiqatları, kimyəvi reaksiyaların hansı şərtlər altında daha asan və ya çətin həyata keçirildiyini anlamada mühüm rol oynamışdır. Ən mühüm əsərləri və elmi işləri Charles Coulson'un ən məşhur əsərlərindən biri, "Valence" (1952) adlı kitabıdır. Bu əsər, kimyada valensiya elektronlarını və kimyəvi bağları izah edən fundamental bir işdir. Coulson, burada molekulyar orbitalları və atomlar arasındakı elektron paylanmalarını daha aydın və təkmilləşmiş şəkildə təhlil etmişdir. Bu kitab, kimyanın nəzəri aspektləri ilə maraqlanan hər kəs üçün mühüm qaynaq olaraq qəbul olunur. Başqa bir önəmli əsəri isə "Introduction to Molecular Orbital Theory" (1961) kitabıdır. Bu əsər, molekulyar orbital nəzəriyyəsinin əsaslarını öyrənmək istəyən tələbələr və mütəxəssislər üçün bir başvuru mənbəyi olmuşdur. Coulson'un işləri, xüsusən molekulyar strukturların simmetriyası və elektron orbital teorisi sahəsindəki dərindən başa düşülməsini təmin etmişdir. Tanınması və mükafatlar Charles Coulson, kimya sahəsindəki əvəzolunmaz töhfələrinə görə bir çox mükafata layiq görülmüşdür. O, Royal Society-nin üzvü seçilmiş və Kemikya Mükafatı ilə təltif edilmişdir. Coulson həmçinin, kimya sahəsindəki ən prestijli elmi dərgilərdə məqalələr dərc etmiş və çoxsaylı mühazirələr vermişdir. Onun işləri, həm nəzəri kimya, həm də praktiki kimya sahələrində mühüm bir inkişaf mərhələsi təşkil etmişdir. Şəxsi həyat və irsi Charles Coulson, şəxsi həyatı ilə də hörmət qazanmış və gənc tədqiqatçılara ilham verən bir şəxsiyyət olmuşdur. O, elmi fəaliyyətini davam etdirərkən həm də bir çox tələbə və gənc alimə təhsil vermiş, onların kimya sahəsində inkişaf etmələrinə kömək etmişdir. Coulson, həmçinin Oxford Universitetindəki tədris fəaliyyətləri ilə geniş bir kütlənin elmə marağını artırmışdır. F. Albert Coulson, 1999-cu ildə vəfat etmişdir. Lakin onun elmi irsi hələ də davam etməkdədir, çünki onun təklif etdiyi nəzəriyyələr və modellər, müasir kimya və fizika sahələrində geniş şəkildə tətbiq olunur.
https://en.wikipedia.org/wiki/Charles_Coulson
https://www.prisonfellowship.org/about/chuck-colson/
https://royalsocietypublishing.org/doi/10.1098/rsbm.1974.0004
https://mathshistory.st-andrews.ac.uk/Biographies/Coulson/
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/B9780444516756500153
https://www.washingtonpost.com/politics/whitehouse/chuck-colson-nixons-dirty-tricks-man-dies-at-80/2012/04/21/gIQAaoOHYT_story.html
https://www.genealogy.math.ndsu.nodak.edu/id.php?id=108038
Tarix : 27 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
