Caxixi (tələffüzü: "ka-şi-şi") - Afrikanın və Braziliyanın ənənəvi musiqi alətlərindən biri olan sarsıntılı (shaker) alət. O, əsasən səbət formalı quruluşu və içərisindəki kiçik toxum və ya daşlarla unikal səs yaradır. Caxixi ritmik müşayiət aləti kimi istifadə olunur və əsasən Braziliya, Afrika və caz musiqisində geniş yayılmışdır. Tarixi Caxixinin mənşəyi Afrika qitəsinə gedib çıxır. Bu alət ənənəvi olaraq Qərbi Afrikanın bəzi ölkələrində, xüsusilə Anqola və Konqo kimi ərazilərdə istifadə edilirdi. O, ruhani və dini mərasimlərdə, eləcə də xalq rəqslərində müşayiətçi alət kimi istifadə olunurdu. Caxixi sonradan Braziliyaya gətirilmiş və xüsusilə Capoeira musiqisində Berimbau adlı simli alətlə birgə çalınmağa başlanmışdır. XX əsrdə isə Caxixi müasir musiqi janrlarında da istifadə olunmağa başlamışdır. Struktur və dizayn Korpus: Təbii materiallardan (saman, bambuk və ya rattan) toxunur. Daxili hissə: İçərisində kiçik toxumlar, çınqıllar və ya metal muncuqlar olur. Alt hissə: Bəzi modellərdə alt hissə sərt materialdan (məsələn, qoz ağacı və ya balqabaq qabığı) hazırlanır ki, bu da səsin daha aydın və müxtəlif çalarlarla çıxmasını təmin edir. Tutacaq: Rahat ifa üçün sap və ya taxta tutacaq hissəsi olur. İfa texnikaları və istifadə sahələri Caxixi çalınma texnikası ifaçının əl hərəkətləri ilə bağlıdır. Əsas texnikalar bunlardır: Sallayaraq səs çıxarmaq: Aləti irəli-geri hərəkət etdirərək səslər yaradılır. Sərt səthə vuraraq çalmaq: Caxixi-nin alt hissəsi sərt materialdan olduqda, onu əlinizə və ya başqa səthə vuraraq daha aydın ritmlər yaratmaq mümkündür. Dəyişən sürətlə ifa etmək: Müxtəlif ritmik naxışlar yaratmaq üçün alət yavaş və ya sürətli hərəkət etdirilə bilər. İstifadə 1. Afrika musiqisi Afrika xalq musiqisində Caxixi ritmik müşayiət aləti kimi geniş istifadə olunur. O, əsasən baraban ansamblları ilə birlikdə ifa edilir. 2. Braziliya musiqisi və Capoeira Braziliyada Caxixi Berimbau ilə birlikdə Capoeira döyüş sənətinin musiqisində mühüm rol oynayır. O, həmçinin samba və digər ritmik janrlarda müşayiət üçün istifadə edilir. 3. Caz və müasir musiqi XX əsrdən etibarən Caxixi caz və dünya musiqisi janrlarında perkussiya aləti kimi məşhurlaşmışdır. Bir çox ifaçılar onu eksperimental musiqidə istifadə edirlər. Məşhur Caxixi ifaçıları Naná Vasconcelos – Braziliyanın ən məşhur Caxixi və Berimbau ifaçılarından biri. Airto Moreira – Caz və dünya musiqisində Caxixi-dən geniş istifadə edən ifaçı. Dudu Tucci – Braziliya perkussiya alətlərini beynəlxalq səviyyədə tanıdan musiqiçi.

İstinadlar

https://en.wikipedia.org/wiki/Caxixi

https://motherlandmusic.com/product-category/instruments/shakers/caxixi/

https://www.percussionplus.co.uk/products/pp652?srsltid=AfmBOoqWSEu--i7qF2EekO9LKczdcxxXwljzJJqDwlmGfZbOzqgvO17q&variant=55669125349760

https://www.tts-international.com/musical-caxixi-shaker/1004626.html

https://zumzumcapoeirashop.com/shop/natural-caxixi-shaker/?srsltid=AfmBOoocl409WcDiQ9j3zw7xhqzSaCPj18G0sxhtnPIw1rfWFZVyx_m4

https://meinlpercussion.com/en/products/cax1-m8844.html

https://www.djembedirect.com/african-double-woven-seed-caxixi-shaker-ghana-basket-shaker/

https://fairplay.nz/products/woven-shaker-caxixi?srsltid=AfmBOorRv50tAq-npR2XOowoozpodha5VQTCVraX20kXaXg6OMMf-Bu7

Tarix : 13 fevral 2025