Carl Josef Bayer (1847–1904) - Avstriyalı kimyaçı, xüsusilə alüminium istehsalı prosesində etdiyi kəşflərlə tanınır. O, 1888-ci ildə Bayer prosesi adlı alüminium oksidinin (alümina) istehsalı üçün inqilabi bir üsul təqdim etmişdir. Bu proses, bu gün alüminium istehsalının əsas metodlarından biridir və dünya miqyasında alüminium sənayesinin əsasını təşkil edir. Erkən həyat və təhsil Carl Bayer 1847-ci ildə Avstriyanın Mödling şəhərində anadan olmuşdur. O, kimya sahəsində təhsilini Vyana Universiteti-ndə almışdır. Bayer, gənc yaşlarından elmi tədqiqatlara maraq göstərərək, kimya sahəsində özünü inkişaf etdirmişdir. Onun əsas maraq sahəsi minerallar və metalurgiya idi, xüsusilə alüminium istehsalı və onun təmizlənməsi üzrə tədqiqatlar aparmağa başlamışdır. Bayer prosesi və alüminium istehsalı Carl Bayerin ən böyük elmi nailiyyəti Bayer prosesi adlandırılan metodun kəşfidir. Bu proses, alüminium oksidinin (alümina) istehsalı üçün əsas bir üsul olaraq geniş şəkildə qəbul edilir. Bayer, 1887-ci ildə alüminium minerallarından, xüsusən də boksitdən, alüminium oksidi çıxarmağın daha effektiv bir yolunu tapmışdır. Bayer prosesi alüminium oksidinin boksitdən çıxarılmasında naOH (sodium hidroksid) məhlulundan istifadə edir. Bu üsul, boksitin yüksək temperaturda natrium hidroksidlə reaksiyaya girərək, alüminium oksidi (alümina) və müxtəlif digər maddələri ayrılmasına imkan verir. Alümina daha sonra elektroliz prosesi ilə alüminium metalına çevrilir. Bu metod, alüminium istehsalını daha ucuz və effektiv hala gətirərək sənayedə böyük inqilaba səbəb olmuşdur. Bayer prosesinin əhəmiyyəti Bayer prosesi alüminium istehsalının sənaye miqyasında ilk dəfə mümkün olmasına yol açmışdır. Bu prosesin tətbiqi ilə alüminiumun qiyməti kəskin şəkildə aşağı düşmüş, bu metalın istifadəsi daha geniş miqyasda mümkün olmuşdur. Alüminium, əvvəlcə çox nadir və bahalı bir metal olaraq qəbul edilirdi, lakin Bayer prosesi ilə alüminium istehsalının miqdarı artmış və metalın tətbiq sahələri genişlənmişdir. Alüminium artıq inşaat, avtomobil sənayesi, aviasiya və bir çox digər sahələrdə geniş şəkildə istifadə olunmağa başlanmışdır. Bayer prosesi həmçinin ətraf mühitə təsiri azaldan, daha təsirli və yüksək məhsuldarlığa sahib bir üsul olaraq qiymətləndirilmişdir. Alüminium istehsalının sürətlə inkişaf etməsi və təbii resursların daha səmərəli istifadəsi baxımından bu proses mühüm rol oynamışdır. Bayerin digər elmi töhfələri Carl Bayer yalnız alüminium istehsalının inkişafına töhfə verməklə kifayətlənməmişdir. O, həmçinin kimyəvi təmizləmə və mineralların emalı sahələrində də müxtəlif tədqiqatlar aparmışdır. Bayerin bu sahələrdəki işləri, xüsusilə alüminium və digər metalların təmizlənməsi üzrə müxtəlif metodların inkişafına imkan yaratmışdır.
https://en.wikipedia.org/wiki/Carl_Josef_Bayer
https://www.researchgate.net/figure/Karl-Josef-Bayer-1847-1904-inventor-of-the-process-for-the-production-of-alumina-from_fig6_222935753
https://www.britannica.com/biography/Karl-Joseph-Bayer
https://www.wikidata.org/wiki/Q113798
https://www.chemie.de/lexikon/Carl_Josef_Bayer.html
https://www.mcsmartnoobpaki.si/en/bayers-villa
https://www.chemeurope.com/en/encyclopedia/Karl_Bayer.html
Tarix : 27 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
