Carl Bosch (1874–1940) - Alman kimyaçısı və mühəndis. Xüsusilə sənaye kimyasının inkişafında göstərdiyi əhəmiyyətli töhfələr ilə tanınır. O, sintetik ammiakın istehsalı üçün inkişaf etdirdiyi Haber-Bosch prosesi ilə məşhurdur. Bu kəşf, yalnız kimya sənayesinin deyil, qlobal ərzaq istehsalı və kənd təsərrüfatı sahələrinin inkişafında da inqilabi təsir göstərmişdir. Bosch, həmçinin Nobel Mükafatı sahiblərindən biridir və onun işləri, kimya mühəndisliyi və sənaye tədqiqatlarının inkişafında mühüm yer tutur. Təhsil və erkən həyat Carl Bosch, 1874-cü ildə Almaniyanın Cologne şəhərində anadan olmuşdur. O, Köln Universiteti-ndə təhsil almış və burada kimya mühəndisliyi sahəsində dərin biliklər əldə etmişdir. Bosch, təhsilini tamamladıqdan sonra, bir neçə mühüm alman sənaye şirkətində çalışmış, burada tədqiqatlar aparmış və təcrübələrini daha da zənginləşdirmişdir. Boschun elmi tədqiqatlarının başlanğıcı, onu Yüksək təzyiq və kimya reaksiyalarının sənaye miqyasında tətbiqinin təhlilinə yönəltdi. Bu istiqamətdəki işləri, onu gələcəkdəki kəşfləri üçün hazırlamışdır. Haber-Bosch prosesi və ammiak istehsalı Boschun ən tanınan və ən mühüm töhfələrindən biri, Haber-Bosch prosesi ilə bağlıdır. Bu proses, atmosferdəkı azot və hidrogen maddələrindən istifadə edərək ammiak istehsalının sənaye miqyasında həyata keçirilməsini təmin edir. Fritz Haber ilə birgə inkişaf etdirdiyi bu üsul, azotlu gübrələrin istehsalını mümkün etmiş və beləliklə, qlobal kənd təsərrüfatı üçün mühüm bir inqilab yaratmışdır. Haber-Bosch prosesi 1909-cu ildə inkişaf etdirildi və bu, kimya sənayesində ən əhəmiyyətli kəşflərdən biri hesab olunur. Ammiak istehsalında yüksək təzyiq və temperatur altında baş verən bu kimyəvi reaksiyalar, əvvəlki üsullardan daha səmərəli idi. Bu proses, əkinçiliyin məhsuldarlığını artırmaq və dünya üzrə qida istehsalını genişləndirmək məqsədilə kənd təsərrüfatında geniş istifadə edilməyə başlandı. Kimya mühəndisliyi və sənaye tətbiqləri Carl Bosch, həmçinin kimya mühəndisliyi sahəsindəki yenilikləri ilə də tanınır. Onun yüksek təzyiq və kimyəvi reaksiyalar üzərindəki tədqiqatları, sənayedə yeni kimya texnologiyalarının tətbiqini mümkün etmişdir. Bosch, təkcə ammiak istehsalı ilə məhdudlaşmayaraq, müxtəlif kimya sənaye avadanlıqları və reaktor sistemləri üzrə işlər aparmış və beləliklə, müasir kimya mühəndisliyinin təməlini atmışdır. O, həmçinin sintetik maddələrin istehsalı və petrol kimyasının inkişafında da mühüm töhfələr vermişdir. Bosch-un işləri, xüsusən yüksək təzyiq texnologiyalarının kimya sənayesində tətbiqi sahəsində müasir üsulların inkişafına zəmin yaratmışdır. Mükafatlar və tanınma Carl Bosch 1931-ci ildə Kimya üzrə Nobel Mükafatına layiq görülmüşdür. O, Haber-Bosch prosesinin inkişafı və sənaye tətbiqləri ilə kimya sahəsindəki böyük irəliləyişləri təmin etmişdir. Bosch, mükafata layiq görülərkən, həmçinin kimya mühəndisliyi və sənayeləşmə sahəsindəki önəmli kəşflərinə görə tanınmışdır. Nobel Mükafatı onun sənaye kimyasına verdiyi töhfələri və kimyanın daha geniş tətbiq sahələrinə yayılmasına gətirib çıxaran yenilikləri tanıdı. Sonrakı dövr və mirası Carl Bosch, 1940-cı ildə vəfat etmişdir, lakin onun irsi hələ də kimya mühəndisliyi və sənaye texnologiyaları sahələrində dərin təsirini göstərir. Haber-Bosch prosesi hələ də kimya sənayesində geniş istifadə olunur və ammiak istehsalının əsas üsullarından biridir. Bu proses, yalnız kənd təsərrüfatında gübrələrin istehsalını deyil, həm də qida istehsalını və qlobal iqtisadiyyatı birbaşa təsir etmişdir. Boschun digər işləri də kimya sənayesinin müxtəlif sahələrində yeniliklər yaratmış və müasir sənaye istehsalının inkişafında mühüm rol oynamışdır. Onun tədqiqatları, kimya mühəndisliyi və yüksək təzyiq texnologiyalarının sənayedə tətbiqini irəlilətmişdir.
https://en.wikipedia.org/wiki/Carl_Bosch
https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1931/bosch/biographical/
https://www.britannica.com/biography/Carl-Bosch
https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1931/bosch/facts/
https://www.mpg.de/8241495/carl-bosch
http://basf.com/en/carl-bosch
https://dpma.de/english/our_office/publications/milestones/greatinventors/carlbosch/index.html
Tarix : 27 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
