Buchi Emecheta - Nigeriyalı yazıçı, roman yazarı və feminist ədəbiyyatçı. Ümumi məlumat O, Afrika qadınlarının həyatını və mübarizəsini əks etdirən əsərləri ilə tanınıb və müasir Nigeriya ədəbiyyatında əhəmiyyətli bir səs olub. Emecheta İqbo xalqından olub və 20-dən çox kitab, o cümlədən romanlar, avtobioqrafiyalar və uşaq əsərləri yazıb. Ən məşhur əsərləri "The Joys of Motherhood" ("Analığın Sevinci", 1979) və "Second-Class Citizen" ("İkinci Dərəcəli Vətəndaş", 1974) qadınların patriarxal cəmiyyətdəki təcrübələrini araşdırır. Əsərləri 15-dən çox dilə tərcümə olunub və feminist ədəbiyyatın klassikləri sırasına daxil edilib. Həyatı Buchi Emecheta 1944-cü ildə Laqosda İqbo ailəsində anadan olub. Atası Jeremiah Nwabudike Emecheta dəmiryolu işçisi, anası Alice Ogbanje Emecheta evdar qadın idi. Doqquz yaşında ikən atası Koreya Müharibəsindən qayıtdıqdan sonra xəstəlikdən vəfat edib və ailəsi maddi çətinliklərlə üzləşib. Emecheta "Metodist Qızlar Liseyi"ndə təhsil alıb və burada ingilis dilini öyrənib. 16 yaşında Sylvester Onwordi ilə nişanlanıb və 1960-cı ildə onunla evlənib. 1962-ci ildə əri ilə birlikdə Londona köçüb və burada beş uşaq böyüdüb. Evliliyi zorakılıq və çətinliklərlə dolu olub; əri ilk romanının əlyazmasını yandırıb və 1966-cı ildə Emecheta ərindən ayrılıb. Tək ana kimi işləyib və eyni zamanda "London Universiteti"ndə sosiologiya üzrə təhsil alıb, 1972-ci ildə bakalavr dərəcəsi qazanıb. 1970-ci illərdə "The New Statesman" jurnalında köşə yazıları yazaraq ədəbi karyerasına başlayıb. 1980-ci illərdə "İbadan Universiteti" və "Calabar Universiteti"ndə qonaq müəllim olub, lakin həyatının çoxunu Londonda keçirib. 2017-ci ildə insultdan vəfat edib. Yaradıcılığı Buchi Emecheta ədəbi karyerasına 1972-ci ildə "In the Ditch" ("Çuxurda") romanı ilə başlayıb. Bu əsər Londonda tək ana kimi yaşadığı təcrübələri avtobioqrafik şəkildə təsvir edir və "The New Statesman"da dərc olunan köşə yazılarından yaranıb. 1974-cü ildə "Second-Class Citizen" ("İkinci Dərəcəli Vətəndaş") romanı ilə şöhrət qazanıb; bu əsər Nigeriyadan Londona köçən Adah adlı qadının irqçilik, cinsiyyət ayrı-seçkiliyi və ailə zorakılığı ilə mübarizəsini danışır. Onun ən məşhur əsəri "The Joys of Motherhood" (1979) analıq və patriarxal gözləntilərin Afrika qadınlarına təsirini araşdırır. Roman Nnu Ego adlı qadının həyatını təsvir edir və "analığın sevinci" anlayışını ironik şəkildə tənqid edir. Digər əhəmiyyətli əsərləri arasında "The Bride Price" ("Gəlin Qiyməti", 1976), "The Slave Girl" ("Qul Qız", 1977) və "Destination Biafra" ("Biafraya Doğru", 1982) var; sonuncu Nigeriya Vətəndaş Müharibəsini qadın perspektivindən işıqlandırır. Emecheta həmçinin uşaq əsərləri yazıb, məsələn, "The Wrestling Match" ("Güləş Yarışı", 1980). Onun üslubu sadə, emosional və realistdir; İqbo mədəniyyətini və ingilis dilindəki Afrika ifadələrini əsərlərinə inteqrasiya edib. Özünü "hekayəçi" kimi təyin edib və Afrika qadınlarının səsini dünyaya çatdırmağı hədəfləyib. Mükafatları "Jock Campbell Mükafatı" (1978) — "The Slave Girl" üçün. "Britaniya İmperiyası Ordeni" (OBE, 2005) — ədəbiyyata xidmətlərinə görə. "Yeni Zelandiya Kitab Mükafatı" (finalçı, 1979) — "The Joys of Motherhood" üçün. Şəxsi həyatı Buchi Emecheta 1960-cı ildə Sylvester Onwordi ilə evlənib və bu nikahdan beş övladı olub: Florence, Sylvester, Jake, Christy və Alice. 1966-cı ildə ərindən ayrıldıqdan sonra övladlarını tək böyüdüb. Övladlarından Christy Emecheta da yazıçıdır. Emecheta özünü feminist kimi təyin etsə də, Qərb feminizmini Afrika kontekstində tətbiq etməyə şübhə ilə yanaşıb və "Afrika feminizmi" anlayışını müdafiə edib. Əsərləri "In the Ditch" ("Çuxurda", 1972) — roman. "Second-Class Citizen" ("İkinci Dərəcəli Vətəndaş", 1974) — roman. "The Bride Price" ("Gəlin Qiyməti", 1976) — roman. "The Slave Girl" ("Qul Qız", 1977) — roman. "The Joys of Motherhood" ("Analığın Sevinci", 1979) — roman. "Destination Biafra" ("Biafraya Doğru", 1982) — roman. "Head Above Water" ("Suyun Üstündəki Baş", 1986) — avtobioqrafiya. "The Wrestling Match" ("Güləş Yarışı", 1980) — uşaq romanı. Ədəbiyyatda təsiri Buchi Emecheta Afrika ədəbiyyatında qadınların səsini gücləndirən pioner kimi qəbul edilir. Onun əsərləri patriarxal cəmiyyətdə qadınların təcrübələrini, xüsusilə analıq, miqrasiya və müstəmləkəçilikdən sonrakı reallıqları araşdırır. Chinua Achebe və Cyprian Ekwensi kimi kişi yazarlarla müqayisədə Emecheta qadın perspektivini önə çıxarıb və Flora Nwapa ilə birlikdə Nigeriya qadın ədəbiyyatının əsasını qoyub. "The Joys of Motherhood" feminist ədəbiyyatın klassiki kimi öyrədilir və Afrika diasporasının təcrübələrini qlobal auditoriyaya çatdırıb. Emecheta-nın irsi gənc Afrika qadın yazarlarına ilham verir və gender məsələlərinin müzakirəsində mühüm rol oynayır.
https://en.wikipedia.org/wiki/Buchi_Emecheta
https://www.theguardian.com/books/2024/mar/20/where-to-start-with-buchi-emecheta
https://www.blackpast.org/global-african-history/emecheta-buchi-1944/
https://www.britannica.com/biography/Buchi-Emecheta
https://www.penguin.co.uk/discover/articles/buchi-emecheta-second-class-citizen-sylvester
https://www.gale.com/intl/databases-explored/literature/buchi-emecheta
https://www.sahistory.org.za/archive/biography-buchi-emecheta-alphonce-baraza
https://www.wasafiri.org/content/sort-career-remembering-buchi-emecheta/
Tarix : 14 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
