BP Koirala - Nepallı inqilabçı, siyasi lider, yazıçı və Nepalin ilk demokratik yollarla seçilmiş baş naziri. Həyatı BP Koirala 1914-cü ildə Hindistanın Varanasi şəhərində Krishna Prasad Koirala və Divya Koirala ailəsində anadan olub. Atası Mahatma Qandinin tərəfdarı və Rana rejiminə qarşı mübarizə aparan bir şəxs idi, bu səbəbdən ailəsi Nepalı sürgün edilib. Koirala 14 yaşınadək Banarasda atasının qurduğu məktəbdə oxuyub, sonra "Harishchandra Məktəbi"ndə təhsilini davam etdirib. 1930-cu ildə Britaniya Rajı tərəfindən qardaşı Matrika Prasad Koirala ilə birlikdə terrorçularla əlaqədə ittiham olunaraq həbs edilib, lakin üç ay sonra azad edilib. Bundan sonra Kalkuttadakı "Scottish Church College"də təhsil alıb. 1947-ci ildə Hindistanda "Nepal Milli Konqresi"ni təsis edib, bu təşkilat 1950-ci ildə "Nepal Konqresi" adını alıb. 1951-ci ildə Rana rejimini devirən inqilabı idarə edib və Nepalda demokratiyanın qurulmasında mühüm rol oynayıb. 1959-cu ildə "Nepal Konqresi" parlament seçkilərində böyük qələbə qazanıb və Kral Mahendra tərəfindən hökumət qurmağa dəvət edilib. Lakin 1960-cı ildə Mahendra tərəfindən təşkil edilən çevrilişlə həbs olunub və 1968-ci ilə qədər həbsdə qalıb. Daha sonra Hindistana sürgün edilib və 1976-cı ildə Nepala qayıdanda yenidən həbs olunub. 1982-ci ildə ağciyər xərçəngindən Katmanduda vəfat edib. Yaradıcılığı BP Koirala həm siyasi lider, həm də yazıçı kimi tanınıb. Nepal ədəbiyyatına insan psixologiyasını gətirən ilk yazarlardan biri olub. İlk hekayəsini 1930-cu illərdə hind dilində "Hansa" jurnalında, Nepal dilində isə 1935-ci ildə "Chandrabadan" adlı hekayəsini "Sarada" jurnalında dərc etdirib. Ən məşhur əsərləri arasında "Tin Ghumti" ("Üç Döngə"), "Sumnima", "Narendra Dai", "Hitler ra Yahudi" ("Hitler və Yəhudi"), "Babu-Aama ra Chora" ("Ata-Ana və Oğul") və avtobioqrafiyası "Afnu Katha" ("Öz Hekayəm") yer alır. Onun əsərləri sosial məsələləri və insan duyğularını dərin təhlil edir. Şəxsi həyatı BP Koirala Sushila Koirala ilə evli idi və üç oğlu (Shashank, Prakash və Jyoti) və bir qızı (Chetana) olub. Ailəsi siyasi və ədəbi irsini davam etdirib. Qardaşları Matrika Prasad Koirala və Girija Prasad Koirala da Nepalın baş nazirləri olublar. Nəvələri Manisha Koirala və Siddharth Koirala Bollivud aktyorlarıdır. Əsərləri "Doshi Chasma" ("Günahkar Eynək") — hekayə toplusu. "Tin Ghumti" ("Üç Döngə") — roman. "Sumnima" — roman. "Narendra Dai" — roman. "Hitler ra Yahudi" ("Hitler və Yəhudi") — roman. "Babu-Aama ra Chora" ("Ata-Ana və Oğul") — roman. "Afnu Katha" ("Öz Hekayəm") — avtobioqrafiya. Ədəbiyyatda və siyasətdə təsiri BP Koirala Nepalın siyasi və ədəbi tarixində silinməz iz qoyub. O, 1951-ci ildə 104 illik Rana rejimini devirərək demokratiyanın əsasını qoyan lider kimi tanınıb. "Nepal Konqresi"ni sosial demokratik prinsiplərə əsaslanan güclü bir partiyaya çevirib və demokratik sosializmi Nepalın inkişafı üçün həll yolu kimi görüb. Ədəbiyyatda isə psixoloji dərinlik və sosial realizmlə Nepal ədəbiyyatını zənginləşdirib. Onun həbs və sürgünlərlə dolu həyatı gənc nəsil siyasətçilərə və yazıçılara ilham verib. Koirala Nepalda həm siyasi, həm də mədəni renessansın simvolu kimi yadda qalıb.
https://en.wikipedia.org/wiki/BP_Koirala
https://www.indembkathmandu.gov.in/about-b-p-koirala-foundation
https://biographnepal.com/politicians/prime-minister/biography-of-bp-koirala/
https://pantheon.world/profile/person/BP_Koirala
https://www.archivenepal.org/BPBookCollection
https://kathmandupost.com/columns/2023/08/26/a-revival-of-bp-studies
https://www.imdb.com/name/nm8076767/bio/
https://nepalitimes.com/here-now/last-days-with-bp-koirala
Tarix : 14 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
