Bahman Nirumand - İran əsilli alman yazıçı, jurnalist və siyasi təhlilçi. O, İranın müasir tarixi, mədəniyyəti və siyasəti ilə bağlı dərindən düşünülmüş analizləri və tənqidi yanaşmaları ilə tanınır. Nirumand, həm Almaniyada, həm də beynəlxalq səviyyədə, xüsusilə İran və Yaxın Şərq məsələləri üzrə bir çox siyasi və akademik dairələrdə nüfuzlu simalardan biridir. Onun yazıları, kitabları və məqalələri İran cəmiyyətinin siyasi və sosial dəyişikliklərini izah etməklə yanaşı, Avropa ilə Yaxın Şərq arasındakı münasibətləri də araşdırır. O, həmçinin mühacirət, insan haqları və diktatura rejimlərinin təsiri kimi mövzulara xüsusi diqqət yetirir. Həyat və təhsili Bahman Nirumand 18 sentyabr 1936-cı ildə İranın paytaxtı Tehran şəhərində dünyaya gəlib. O, gənc yaşlarında təhsilini davam etdirmək üçün Almaniyaya gedib və burada əsasən humanitar və ictimai elmlər üzrə ixtisaslaşıb. Almaniyada keçirdiyi illər ərzində Nirumand, Avropa düşüncə tərzi və demokratik ideyalarla yaxından tanış oldu. Bu illər onun gələcəkdə İran və Yaxın Şərq siyasətinə dair tənqidi yanaşmasının formalaşmasına böyük təsir göstərdi. O, Avropanın mədəniyyətini və siyasi strukturunu dərindən öyrənərək, İran cəmiyyətində olan məhdudiyyətlərlə müqayisələr aparmağa başladı. Təhsilini başa vurduqdan sonra, Nirumand 1960-cı illərdə İrana qayıtdı. Bu dövrdə o, Tehran Universitetində akademik fəaliyyət göstərdi və ədəbiyyat sahəsində dərslər keçdi. Lakin ölkədəki siyasi gərginliklər və senzura onun fəaliyyətini çətinləşdirdi və o, yenidən Almaniyaya qayıtmağa məcbur oldu. Peşəkar karyera və siyasi aktivlik Bahman Nirumand 1960-cı illərdə İran şahı Məhəmməd Rza Pəhləvinin avtoritar idarəçiliyinə qarşı çıxan fəallar arasında yer alırdı. Onun bu dövrdəki siyasi baxışları, gələcəkdə mühacirət etməsinə səbəb oldu. Nirumand, şah rejiminin müxaliflərinə qarşı sərt siyasət yürütməsi və ölkədəki demokratik azadlıqların məhdudlaşdırılmasına qarşı tənqidi mövqe sərgiləyirdi. 1965-ci ildə o, Almaniyada "İran: Şahlar, Neft və Qərb" adlı kitabını nəşr etdirdi. Bu kitab, İran şah rejiminin Qərblə olan əlaqələrini və ölkədəki sosial-iqtisadi problemləri sərt şəkildə tənqid edirdi. Kitab böyük rezonans doğurdu və Nirumand, Avropa ölkələrində İran rejiminə qarşı çıxan əsas intelektual fiqurlardan biri kimi tanındı. 1979-cu ildə İranda baş verən İslam İnqilabından sonra Nirumand, inqilabın ilk dövrlərində prosesləri yaxından izləyir və ümid edirdi ki, bu dəyişikliklər ölkədə demokratik institutların formalaşmasına gətirib çıxaracaq. Lakin ayətullah Xomeyninin rəhbərliyi altında İranın dini diktaturaya çevrilməsi onu məyus etdi. İnqilabdan sonra da rejim tənqidi mövqeyindən dönməyən Nirumand, İran İslam Respublikası rəhbərliyinin avtoritar siyasətini kəskin tənqid etməyə davam etdi. O, 1980-ci illərdə "İran İnqilabı: Xomeyninin Hakimiyyəti" adlı kitabını nəşr etdirdi. Bu kitabda, o, Xomeyni rejiminin siyasi və ideoloji əsaslarını tənqid edir, dini rəhbərliyin İran cəmiyyətində yaratdığı məhdudiyyətləri analiz edirdi. Jurnalistika və mediada rolu Bahman Nirumand jurnalist kimi də fəal fəaliyyət göstərmişdir. O, Almaniyada və beynəlxalq səviyyədə bir çox media orqanlarında İran və Yaxın Şərq siyasətinə dair məqalələr yazmışdır. Onun müntəzəm olaraq yazdığı nəşrlər arasında aşağıdakı qəzet və jurnallar var: Die Zeit Süddeutsche Zeitung Frankfurter Allgemeine Zeitung Le Monde Diplomatique O, həmçinin Almaniyada yayımlanan bir sıra televiziya və radio proqramlarında ekspert kimi çıxış edərək İran siyasəti, insan haqları pozuntuları və Yaxın Şərqdəki geosiyasi hadisələrə dair analizlər təqdim edib. Əsas kitabları və əsərləri "İran: Şahlar, neft və qərb" (1965) – İranın şah dövründəki sosial-iqtisadi və siyasi vəziyyətini tənqid edən əsər. "İran inqilabı: Xomeyninin hakimiyyəti" (1980) – İran İslam Respublikasının qurulmasından sonrakı dövrü araşdıran kitab. "İran: diktaturadan teokratiyaya" – İran tarixini və dini rejimin təsirlərini izah edən tədqiqat əsəri. "İslam dünyasında dəyişikliklər" – Yaxın Şərq və İslam dünyasında baş verən sosial-siyasi dəyişikliklər haqqında kitab. Siyasi və ictimai fəaliyyətlər Nirumand, insan haqları və demokratiya uğrunda mübarizəyə daim sadiq qalmışdır. O, mühacirətdə olan İranlı siyasi fəallar və jurnalistlər üçün müxtəlif platformalarda fəaliyyət göstərmiş və onlara dəstək vermişdir. O, həmçinin İranda siyasi məhbusların azad edilməsi üçün müxtəlif beynəlxalq təşkilatlarla əməkdaşlıq etmişdir. Onun İran rejiminə qarşı sərt mövqeyi, həm İran hakimiyyəti, həm də bəzi Qərb dairələri tərəfindən mübahisəli qəbul edilsə də, Nirumand fikirlərini ifadə etməkdən çəkinməyib.
https://en.wikipedia.org/wiki/Bahman_Nirumand
https://sujetverlag.de/autoren/uebersetzer/bio-bahman-nirumand/?lang=en
https://tr.wikipedia.org/wiki/Bahman_Nirumand
https://www.storytel.com/tv/authors/bahman-nirumand-105157
https://unionsverlag.com/info/person.asp?pers_id=1345
https://www.deutschlandfunkkultur.de/bahman-nirumand-irans-kuenstler-hoffen-auf-mehr-freiheit-100.html
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Bahman_Nirumand.jpg
Tarix : 15 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
