Bhimrao Ramji Ambedkar (14 aprel 1891 – 6 dekabr 1956) - Ümumiyyətlə B. R. Ambedkar kimi tanınır, Hindistanın görkəmli hüquqşünası, iqtisadçısı, siyasətçisi və sosial islahatçısı idi. O, Hindistan Konstitusiyasının baş memarı kimi tanınır və Hindistanda kast sistemi ilə mübarizəsi, xüsusilə də dalitlər (keçmişdə "ləyaqətsiz" hesab edilənlərin) hüquqları uğrunda mübarizəsi ilə məşhurdur. Ambedkar Hindistanda "Dalit Buddizm Hərəkatı"nın lideri kimi də tanınır və Buddizmi qəbul edərək dalitlər üçün sosial bərabərlik yolunu açmışdır. Həyatı B. R. Ambedkar Maharaştra ştatının Mhow şəhərində (indiki Madhya Pradeş) anadan olub. O, dalit ailəsində dünyaya gəlmiş və uşaqlıqdan kast ayrı-seçkiliyi ilə üzləşmişdir. Təhsilində uğur qazanan Ambedkar Kolumbiya Universitetində (ABŞ) və London İqtisadiyyat Məktəbində (Böyük Britaniya) təhsil alaraq doktorluq dərəcəsi qazanmışdır. O, hüquq, iqtisadiyyat və siyasət elmləri sahələrində dərin biliklərə malik idi. Hindistan Konstitusiyasının yaradılması Ambedkar 1947-ci ildə Hindistanın müstəqilliyindən sonra Konstitusiya Məclisinin sədri seçildi. O, Hindistan Konstitusiyasının əsas müəllifi kimi tanınır və bu sənəd Hindistanda demokratiya, bərabərlik və sosial ədalətin təməlini qoydu. Konstitusiyada kast ayrı-seçkiliyinin qadağan edilməsi, hər bir vətəndaşa bərabər hüquqlar verilməsi və azadlıq, bərabərlik, qardaşlıq kimi dəyərlərin təmin edilməsi Ambedkarın əsas məqsədlərindən idi. Dalit hərəkatı və sosial islahatlar Ambedkar ömrü boyu dalitlərin və digər zəif təbəqələrin hüquqları uğrunda mübarizə aparmışdır. O, kast sisteminin ləğv edilməsini və dalitlərə siyasi, iqtisadi və sosial bərabərlik verilməsini tələb edirdi. 1932-ci ildə Britaniya hökuməti ilə bağlanan Poona Paktı vasitəsilə o, dalitlər üçün ayrı-ayrı seçki dairələri yaradılmasının qarşısını aldı və onların ümumi seçki sisteminə daxil olmasını təmin etdi. Buddizmi qəbulu 1956-ci ildə Ambedkar Buddizmi qəbul edərək minlərlə daliti bu dinə dəvət etdi. O, Buddizmi kast sistemindən azad olmaq üçün bir yol kimi görürdü. Bu hərəkat "Dalit Buddizm Hərəkatı" adı ilə tanındı və Hindistanda sosial dəyişikliklərə səbəb oldu. Əsərləri Ambedkar bir çox kitab və məqalənin müəllifidir. Onun ən məşhur əsərlərinə aşağıdakılar daxildir: "Annihilation of Caste" (Kastın Məhv Edilməsi) "The Problem of the Rupee: Its Origin and Its Solution" (Rupiyənin Problemi: Mənşəyi və Həlli) "Pakistan or the Partition of India" (Pakistan ya da Hindistanın Bölünməsi) "The Buddha and His Dhamma" (Buddha və Onun Dhamma) İrsi B. R. Ambedkar Hindistanda "Babasaheb" kimi hörmətlə anılır. Onun fikirləri və işləri Hindistanda sosial ədalət, bərabərlik və insan hüquqları uğrunda mübarizənin simvoluna çevrilib. Hindistan hökuməti onun xatirəsini yaşatmaq üçün hər il 14 apreli "Ambedkar Jayanti" kimi qeyd edir. Onun heykəlləri və abidələri bütün ölkədə ucaldılıb, xüsusilə də Mumbaydakı "Chaitya Bhoomi" onun məzarı kimi məşhurdur. Ambedkarın fikirləri və işləri təkcə Hindistan üçün deyil, bütün dünya üçün sosial ədalət və bərabərlik uğrunda mübarizənin ilham mənbəyi olaraq qalır.
https://en.wikipedia.org/wiki/B._R._Ambedkar
https://www.britannica.com/biography/Bhimrao-Ramji-Ambedkar
https://tr.wikipedia.org/wiki/Bhimrao_Ramji_Ambedkar
https://www.constitutionofindia.net/members/b-r-ambedkar/
https://globalcenters.columbia.edu/content/mumbai-bhimrao-ramji-ambedkar
https://globalcenters.columbia.edu/content/mumbai-bhimrao-ramji-ambedkar
https://pib.gov.in/PressReleasePage.aspx?PRID=2017835
Tarix : 13 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
