Azar Nafisi - İran əsilli Amerikalı yazıçı və ingilis ədəbiyyatı professoru. Ümumi məlumat O, 2003-cü ildə nəşr olunmuş “Reading Lolita in Tehran: A Memoir in Books” (Tehranda Lolitanı Oxumaq: Kitablarda Xatirələr) adlı kitabı ilə dünya şöhrəti qazanmışdır. Bu əsər “The New York Times” bestsellerlər siyahısında 117 həftə qalmış və 32 dilə tərcümə olunmuşdur. Nafisi İran İslam İnqilabının qadınlar üzərindəki təsirini və ədəbiyyatın azadlıq axtarışında rolunu öz əsərlərində təsvir edir. Həyatı Azar Nafisi 1948-ci ildə İranda, Tehran şəhərində anadan olmuşdur. Atası Əhməd Nafisi Tehranın keçmiş meri, anası Nezhat Nafisi isə İran parlamentinə seçilən ilk qadınlardan biri idi. 13 yaşında valideynləri tərəfindən təhsil almaq üçün İngiltərəyə, Lancasterə göndərilmişdir. Daha sonra ABŞ-da Oklahoma Universitetində ingilis və Amerika ədəbiyyatı üzrə doktorluq dərəcəsi almışdır (1970-ci illər). 1979-cu ildə İran İslam İnqilabı zamanı İrana qayıtmış və Tehran Universitetində dərs deməyə başlamışdır. 1981-ci ildə hicab taxmaqdan imtina etdiyi üçün universitetdən qovulmuş, 1987-ci ilə qədər dərs verməyə qayıtmamışdır. 1997-ci ildə ABŞ-a köçmüş və 2008-ci ildə Amerika vətəndaşlığı almışdır. Hazırda Vaşinqtonda yaşayır. Yaradıcılığı Nafisi ədəbiyyatın repressiv rejimlərdə azadlıq və özünüifadə vasitəsi kimi gücünü vurğulayan əsərləri ilə tanınır. “Reading Lolita in Tehran” kitabı onun Tehran evində yeddi qadın tələbə ilə qadağan olunmuş Qərb ədəbiyyatını müzakirə etdiyi təcrübəsini əks etdirir. O, Vladimir Nabokov, F. Skott Fitscerald və Ceyn Ostin kimi yazarların əsərlərini İran kontekstində şərh edərək, ədəbiyyatın müqavimət aləti olduğunu göstərir. Digər əsərlərində də avtobioqrafik elementləri və Amerika ədəbiyyatına olan sevgisini birləşdirir. Nafisi həmçinin “The New York Times” və “Washington Post” kimi nəşrlərdə esse və məqalələr yazmışdır. Əsərləri Azar Nafisi müxtəlif janrlarda əsərlər yazmışdır. Onun ən tanınmış əsərlərindən bəziləri bunlardır: “Reading Lolita in Tehran” – “Tehranda Lolitanı Oxumaq” (2003) – avtobioqrafik xatirə. “Things I’ve Been Silent About” – “Haqqında Susduqlarım” (2008) – ailə xatirələri. “The Republic of Imagination” – “Təxəyyül Respublikası” (2014) – Amerika ədəbiyyatı haqqında esse. “That Other World: Nabokov and the Puzzle of Exile” – “O Digər Dünya: Nabokov və Sürgün Sirri” (2019) – Nabokov üzərində tədqiqat. “Read Dangerously” – “Təhlükəli Oxu” (2022) – ədəbiyyatın müqavimət gücü haqqında. Mükafatlar və tanınma Nafisi çoxsaylı mükafatlar qazanmışdır. “Reading Lolita in Tehran” kitabı ilə 2004-cü ildə “Booksense Non-fiction Book of the Year” və “Prix du Meilleur Livre Étranger” mükafatlarını almışdır. 2011-ci ildə “Cristobal Gabarron International Thought and Humanities Award” ilə təltif olunmuşdur. O, həmçinin İran qadınlarının hüquqlarını müdafiə etdiyinə görə beynəlxalq səviyyədə tanınıb. 2006-cı ildə “Persian Golden Lioness Award” ədəbi mükafatına layiq görülmüşdür. Şəxsi həyatı Nafisi iki dəfə evlənmişdir. İlk evliliyi qısa müddətli olmuş, ikinci evliliyindən isə iki övladı var. O, İranı tərk etdikdən sonra ABŞ-da akademik karyerasını davam etdirmiş, Johns Hopkins Universitetində professorluq etmiş və “The Dialogue Project”in direktoru olmuşdur. Nafisi İran qadınlarının və gənclərinin hüquqlarını müdafiə edən aktiv səs kimi tanınır. Mirası Azar Nafisi ədəbiyyatın totalitarizmə qarşı bir vasitə kimi gücünü vurğulayan nadir yazıçılardandır. Onun əsərləri İran İslam İnqilabının insan həyatına təsirini və ədəbiyyatın azadlıq axtarışında rolunu qlobal auditoriyaya çatdırmışdır. “Reading Lolita in Tehran” kitabı həm təhsil müəssisələrində, həm də geniş oxucu kütləsi arasında klassikə çevrilmişdir.
https://en.wikipedia.org/wiki/Azar_Nafisi
https://www.azarnafisi.com/about-azar
https://www.azarnafisi.com/
https://giwps.georgetown.edu/profiles-in-peace/dr-azar-nafisi/
https://pen.org/the-pen-ten-an-interview-with-azar-nafisi/
https://asiasociety.org/new-york/azar-nafisi-literature-celebration-and-refuge
https://thebookerprizes.com/the-booker-library/judges/azar-nafisi
https://www.lemonde.fr/en/m-le-mag/article/2022/12/22/novelist-azar-nafisi-the-iranian-people-have-broken-the-silence_6008760_117.html
https://www.theguardian.com/world/2022/oct/27/azar-nafisi-iran-women-protest-veil
Tarix : 13 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
