Avstraliya fırça hinduşkası - Avstraliyanın şərqində, Uzaq Şimal Kvinslenddən Cənubi Uelsin Cənub Sahilinə qədər yayılmış hinduşka növü. Taksonomiya Qvila (Alectura lathami), həmçinin tez-tez cəngəllik hinduşkası və ya çöl hinduşkası adlanır. Avstraliya fırça hinduşkası həmçinin Cənubi Avstraliyanın Kanquru adasına da gətirilmişdir. Bu, Meqapodiidae fəsiləsinin ən böyük nümayəndəsidir və Avstraliyada yaşayan üç növdən biridir. Adına və xarici oxşarlıqlarına baxmayaraq, bu quş nə Amerika hinduşkalarına, nə də çöl hinduşkası kimi tanınan Avstraliya dovdağına yaxındır. Onun ən yaxın qohumları ayaqlı fırça hinduşkası, Vayqeo fırça hinduşkası və malleefowldur. Bioloji təsvir Bu, qara lələkləri və qırmızı başı olan böyük bir quşdur. Ümumi uzunluğu təxminən 60–75 sm, qanad aralığı isə təxminən 85 sm olur. Şimal Keyp-York yarımadasından olan "A. l. purpureicollis" yarımnövü daha geniş yayılmış nominativ yarımnövdən kiçikdir. Onun yan tərəfdən yastılanmış, fanşəkilli quyruğu var və əsasən qara lələklərlə örtülüdür, lakin çılpaq qırmızı başı və sarı (nominativ yarımnövdə) və ya bənövşəyi çənəliyi (A. l. purpureicollis-də) var. Erkəklərin çənəlikləri çoxalma mövsümündə daha da böyüyür və tez-tez qaçarkən yan-yan sallanır. Erkəklərin başları və çənəlikləri də çoxalma və yuva qurma mövsümündə daha parlaq olur. Bədənin alt tərəfi ağ lələklərlə örtülüdür, bu xüsusilə yaşlı quşlarda daha çox nəzərə çarpır. Fırça hinduşkası yöndəmsiz uçur və uzun məsafələrə uça bilmir, yalnız yırtıcılar tərəfindən təhdid edildikdə və ya gecələr və günün isti vaxtlarında ağaclarda yer tutmaq üçün havaya qalxır. Yuva qurma Onlar yerdə yarpaq, digər parçalanan material və torpaqdan ibarət böyük yuvalar qururlar. Yuvaların hündürlüyü 1–1.5 metr, eni isə 4 metrə qədər ola bilər. Yuva üçün matrial yığma və yuva qurma işini dominant erkək görür və yerli dişilər tərəfindən ziyarət edilir. Dişilər çütləşmək və yumurta qoymaq üçün daha uyğun yuva qurmuş erkəyi seçirlər. Erkək yorulmadan işləyir, ətrafdan material toplayır və eyni zamanda mövqeyini ələ keçirmək istəyən rəqib erkəkləri dəf edir. Yumurtaları çox böyükdür (90 × 45 mm). Balalar çıxdıqdan sonra tamamilə tüklənir. Lələklər quruyan kimi uçmağa başlaya bilirlər. Yumurtalar yığılmış materiallar tərəfindən yaradılan istiliklə çatlayır, istilik 33–35 °C (91–95 °F) aralığında saxlanılır. Avstraliya fırça hinduşkası yuvanın temperaturunu yoxlamaq üçün dimdiyini yuvadakı otların içinə soxur. Bəzi sürünənlər kimi, inkubasiya temperaturu balaların cins nisbətinə təsir edir, lakin mexanizm sürünənlər və bu quşlar arasında fərqlidir. Sürünənlər temperaturdan asılı cins təyini göstərirlər, megapodlar isə temperaturdan asılı embrion ölümü göstərir. Fırça hinduşkalarında cins nisbəti 34 °C inkubasiya temperaturunda bərabərdir, lakin daha soyuq olduqda daha çox erkək, daha isti olduqda isə daha çox dişi bala ilə nəticələnir. Valideynlərin bunu balalarının cinsini təyin etmək üçün istifadə edib-etmədiyi, məlum deyil. Daha isti inkubasiya həmçinin daha ağır və daha sağlam balalarla nəticələnir, lakin bunun cinslə necə əlaqəli olduğu da məlum deyil. Eyni yuva yeri tez-tez ilbəil istifadə olunur, lakin köhnə yuvalarda bəzi yenilənmə işləri aparılır. Orta hesabla yumurta sayı 16–24 arasında dəyişir, sentyabrdan marta qədər qoyulur. Bəzən bir neçə dişi tərəfindən qoyulan 50 yumurta bir yığında tapıla bilər. Yumurtalar təxminən 60–80 sm dərinlikdə, 20–30 sm aralıqlarla dairəvi şəkildə yerləşdirilir, həmişə böyük ucu yuxarı olur. Yeni çıxmış balalar özlərinə qayğı göstərməlidirlər. Təbii düşmənləri Fırça hinduşkası yumurtaları ilanlar, dinqo və itlərin sevimli qidasıdır. Fırça hinduşkaları həm də, Avstraliya aborigenlərinin əsas qidası idi. Tez-tez varanların quyruqlarında yaralar olur, çünki fırça hinduşkaları yuvalarını qoruyarkən onları təqib edir. Balalar çıxdıqdan sonra özlərinə qayğı göstərməlidirlər, buna görə də onların ölüm nisbəti yüksəkdir. İnsanlarla təmasda olduqları vəziyyətlərdə, məsələn, milli parklarda piknik yerlərində və məhəllə bağlarında, fırça hinduşkaları cəsarətli olur və tez-tez cəsarətlə masalardan qida oğurlamağa və kamp qutularına basqın etməyə çalışırlar. Şəhərləşmiş ərazilərdəki fırça hinduşkaları milli parklardakı quşlara nisbətən daha az qorxu göstərir. Onlar məhəllə bağlarında yuva qurur və yuva materialı axtararkən bağlara böyük miqdarda zərər vurular. Yaşayış yeri Avstraliya fırça hinduşkası yağış meşələrində və nəm sklerofil meşələrində yaşayır, lakin daha quru kolluqlarda və açıq ərazilərdə də tapıla bilər. Arealının şimal hissəsində Avstraliya fırça hinduşkası daha çox yüksək yerlərdə yayılmışdır, lakin fərdlər qışda düzənlik ərazilərə köçür. Cənubda həm dağlıq, həm də düzənlik ərazilərdə yayılmışdır. Fırça hinduşkaları indi şəhər mühitində çox yayılmışdır və Brisban və Sidneyin həyətyanı ərazilərində tapıla bilər. Avstraliya fırça hinduşkasının yayılma arealı Keyp-Yorkun zirvəsindən təxminən Vollonqonq ətrafına qədər uzanır. Populyasiya Fırça hinduşkaları hazırda kifayət qədər geniş yayılmışdır, lakin 1930-cu illərdə bu quşun nəsli kəsilmək üzrə olduğu düşünülürdü. İnsanlarla qarşılıqlı əlaqə Avstraliya fırça hinduşkası qida və yuva üçün material axtararkən torpağı qazdıqda bağlara ziyan vura bilər. Yeni Cənubi Uelsin "Ətraf Mühit, İqlim Dəyişikliyi və Su Departamenti" şəhər mühitində fırça hinduşkaları ilə yaşamaq üçün tövsiyələr təqdim edir. Onlar bəzən qida üçün ovlanır, o cümlədən Avstraliya aborigenlərinin rasionunun bir hissəsidir. Onların yumurtaları, orta hesabla 180 qram ağırlığında olur, bəzən yeyilir. Avstraliya fırça hinduşkası Kvinslenddə tam qorunur. "Təbiətin Mühafizəsi Aktı" 1992-yə görə fırça hinduşkalarına zərər vermək cinayətdir. 1-ci dərəcəli cinayət 483,900 dollar cərimə və ya iki il həbs cəzası ilə nəticələnir. 4-cü dərəcəli cinayət 16,130 dollar ilə nəticələnir. Yeni Cənubi Uelsdə fırça hinduşkası vurmaq "Bioçeşidliliyin Mühafizəsi Aktına" əsasən 22,000 Avstraliya dolları cərimə ilə nəticələnə bilər.

İstinadlar

https://birdlife.org.au/bird-profiles/australian-brush-turkey/?srsltid=AfmBOopHXnDPMAKxVE68He3nRa5T3ayJBNAWeorT-NNfsCKfMYlc7fyA

https://www2.environment.nsw.gov.au/topics/animals-and-plants/native-animals/native-animal-facts/birds/australian-brush-turkey

https://www.birdsinbackyards.net/species/Alectura-lathami

https://www.inaturalist.org/taxa/2038-Alectura-lathami

https://australian.museum/learn/animals/birds/australian-brush-turkey/

https://wildlife.org.au/news-resources/educational-resources/species-profiles/birds/australian-brush-turkey/

https://www.abc.net.au/news/science/2024-07-13/brush-turkey-urban-bird-conservation-sydney-brisbane-cities/104077432

https://ebird.org/species/ausbrt1

https://www.qld.gov.au/environment/plants-animals/animals/living-with/brush-turkeys

https://animalia.bio/australian-brushturkey

https://animals.sandiegozoo.org/animals/australian-brush-turkey-0

https://ielc.libguides.com/sdzg/factsheets/australian-brush-turkey/taxonomy

https://backyardbuddies.org.au/backyard-buddies/brush-turkey/

https://brisbanebirds.com/australian-brushturkey-alectura-lathami.html

https://naturerules1.fandom.com/wiki/Australian_Brushturkey

https://www.nationalparks.nsw.gov.au/plants-and-animals/australian-brush-turkey

https://www.sbs.com.au/news/article/australias-not-particularly-smart-bird-thats-made-a-remarkable-comeback/thshdlnzv

https://www.jungledragon.com/specie/2400/australian_brushturkey.html

https://www.oiseaux-birds.com/card-australian-brush-turkey.html

https://earthlife.net/australian-brush-turkeys/

https://en.wikipedia.org/wiki/Australian_brushturkey

Tarix : 28 yanvar 2025