Avstraliya bitterni (Botaurus poiciloptilus) - Avstraliya, Yeni Zelandiya və Yeni Kaledoniyanın bataqlıqlarında yaşayan iri, möhkəm bədənli və gizli qağayıkimilər fəsiləsinə aid quş növü. Bu quş, qağayılar fəsiləsinin balıqçılılar yarımfəsiləsinə aiddir. Tarix Tarixən, Avstraliya bitterni ilk dəfə 19-cu əsrin əvvəllərində təsvir edilmişdir və gizli təbiəti səbəbiylə böyük maraq doğurmuşdur. Növ, "IUCN" Qırmızı Siyahısında "Zəif" kateqoriyasında təsnif edilmişdir və bataqlıqların azalması, iqlim dəyişikliyi və kənd təsərrüfatının genişlənməsi səbəbiylə populyasiya azalması yaşayır. Buna görə də, növün qorunması üçün tədbirlər getdikcə daha zəruri olur. Taksonomiya Avstraliya bitterninin taksonomik təsnifatı hələ də mübahisəlidir. Bəzi mənbələr onu "Ciconiiformes" dəstəsinə, digərləri isə "Pelecaniformes" dəstəsinə aid edir. Təsvir təxminən 66-76 sm hündürlüyündədir və qanadları bir metrə qədər uzunluğa malikdir. Onun zolaqlı, bej rəngli lələkləri, yırtıcılardan qaçmaq və ovunu gizlənərək ovlamaq üçün mühitdə kamuflyaj olunmasını təmin edir. Bu növ əsasən balıq, suda-quruda yaşayanlar və onurğasızlar ilə qidalanır və ovunu dayaz sularda sakitcə təqib edərək və ya gizlənərək ovlayır. Avstraliya bitterni nisbətən iri və möhkəm bədənli bir quşdur və cinslər arasında ölçü fərqləri var. Erkəklər 1,4 kq-a qədər çəkiyə malik ola bilər, dişilər isə adətən 0,9 kq olur. Cinslər arasında lələk fərqləri minimaldır, hər iki cins eyni rəngarəng lələklərə malikdir. Uzun sarı dimdik, geniş boyun və qısa ayaqlar ilə xarakterizə olunur. Cavan bitternlər daha açıq rəngli lələklərə və sarımtıl göz rənginə malik olur, lakin yaşlandıqca bu rənglər tündləşir. Yaşayış yeri və yayılması Avstraliya bitterni Yeni Zelandiya, cənub-şərqi Avstraliya, cənub-qərbi Avstraliya, cənubi Avstraliya və Yeni Kaledoniyanın müxtəlif şirin su bataqlıqlarında tapılır. Bu quşlar sıx bitki örtüyü olan, qamışlıq və sazlıqla zəngin mühitləri üstün tutur və həm mülayim, həm də subtropik iqlimlərdə yaşayır. Bu quşlar mövsümi olaraq uzaq məsafələrə (600 km-ə qədər) uçaraq sahil bataqlıqlarına köç edirlər. Yeni Zelandiyada əvvəlki populyasiya təxminləri yəqin ki, şişirdilmişdir, çünki onların yaşayış yerlərinin pozulması və əsas bataqlıq sahələrində (məsələn, Whangamarino) daha az erkək bitternı səsinin qeydə alınması, növün daha təhlükəli vəziyyətdə olduğunu göstərir. Qidalanma Avstraliya bitterni müxtəlif və opportunist bir qidalanma tərzi nümayiş etdirir. Əsasən şirin su orqanizmləri ilə qidalanır, o cümlədən balıq, qurbağa və ilanbalığı. Bundan əlavə, bəzi həşəratlar və kiçik məməlilər, məsələn, siçanlarla da qidalandıqları məlumdur. Tədqiqatlar göstərir ki, bu quşlar tez-tez daha iri ovları üstün tuturlar. Lakin son tədqiqatlar göstərir ki, Avstraliya bitternləri qidalanma zamanı artan qida stresi yaşayırlar. Bu stres, yüksək keyfiyyətli qida mənbələrinə qeyri-kafi girişlə əlaqədardır və bu da onların böyüməsini, çoxalma uğurunu və yağ ehtiyatlarını mənfi təsir edə bilər. Çoxalma Avstraliya bitterni Botaurus cinsinin digər növləri ilə bir neçə çoxalma xüsusiyyətlərini bölüşür və çoxalma mövsümü iyundan fevrala qədər davam edir. Erkək bitternin "gurultulu" səsləri əsasən cütləri cəlb etmək və digər erkəklərə qarşı ərazilərini qorumaq üçün istifadə olunur. Dişilər isə əsasən səssiz olsalar da, bəzən "qıcqırma" səsləri çıxara və ya təhlükə hiss etdikdə daha yüksək səslər çıxara bilərlər. Dişilər yumurtaları qoymaq və balaları bəsləmək üçün əsas məsuliyyət daşıyırlar. Növün əhəmiyyəti Avstraliya bitterni mədəni, ekoloji və iqtisadi əhəmiyyət daşıyır. Yeni Zelandiyada bu növ māori mədəniyyətində əhəmiyyətli bir yer tutur və tarixi maori əfsanələrində, məkanlarda və yer adlarında istinad edilir. Tarixən, bitternlərin lələkləri mərasim bəzəkləri üçün istifadə edilirdi və quş "tangata whenua" (yerli xalq) üçün qida mənbəyi idi. Ekoloji cəhətdən, Avstraliya bitterni bataqlıqların sağlamlığının əsas göstəricisidir, çünki onun yaşaması müxtəlif və yüksək keyfiyyətli mühitlərdən asılıdır. Qorunma Avstraliya bitterni ciddi populyasiya azalması ilə üzləşir. Bu azalma əsasən bataqlıqların itirilməsi, kənd təsərrüfatının genişlənməsi, quraqlıq və iqlim dəyişikliyi ilə əlaqədardır. Avstraliya və Yeni Zelandiyada bataqlıqların təmizlənməsi və pozulması bu quşlar üçün tarixi və davam edən bir təhlükədir. Növ Avstraliyanın EPBC Aktına əsasən "Təhlükədə" və Yeni Zelandiyada "Milli Təhlükə" kateqoriyasında təsnif edilmişdir. Hazırda dünya üzrə 2,499-dan az yetkin fərdin qaldığı təxmin edilir və tendensiyalar göstərir ki, bu say daha da azalacaq. Yeni Kaledoniyadakı populyasiya isə az öyrənilmişdir və 2016-cı ildən bəri az sayda müşahidə edilmişdir. Bu bölgədə 50-dən az fərdin qaldığı güman edilir.
https://birdlife.org.au/bird-profiles/australasian-bittern/?srsltid=AfmBOorn7nrBUyrzgTOJud-Gk-lD_LMWeRdg0Jo4LrbC3g0eSOxWlCmA
https://ebird.org/species/ausbit1
https://www.doc.govt.nz/nature/native-animals/birds/birds-a-z/australasian-bittern-matuku-hurepo/
http://www.environment.gov.au/cgi-bin/sprat/public/publicspecies.pl?taxon_id=1001
https://www.nzbirdsonline.org.nz/species/australasian-bittern
https://www.birdsinbackyards.net/species/Botaurus-poiciloptilus-0
https://apps.des.qld.gov.au/species-search/details/?id=1836
https://bie.ala.org.au/species/https://biodiversity.org.au/afd/taxa/dba78701-cae9-4afb-a41a-6697c52c5e34
https://www.dcceew.gov.au/environment/biodiversity/threatened/species/20-birds-by-2020/australasian-bittern
https://www.swifft.net.au/cb_pages/sp_australasian_bittern.php
https://birdlife.org.au/projects/bittern-project/?srsltid=AfmBOopqh7pmWl84sId9JMr8Meqkmg_cMusx6cmZc6BMzeKVZYStwZfg
https://predatorfreenz.org/stories/booming-swamp-ninjas-five-facts-about-the-elusive-australasian-bittern/
https://www.environment.vic.gov.au/conserving-threatened-species/threatened-species/australasian-bittern
https://www.heronconservation.org/herons-of-the-world/list-of-herons/australasian-bittern/
https://www.inaturalist.org/taxa/5032-Botaurus-poiciloptilus
https://www.threatenedspecieslink.tas.gov.au/pages/australasian-bittern.aspx
https://animalia.bio/australasian-bittern
https://www.theforestbridgetrust.org.nz/the-australasian-bittern-matuku-hurepo/
https://www.act.gov.au/environment/animals-and-plants/act-threatened-species/australasian-bittern-botaurus-poiciloptilus
https://threatenedspecies.bionet.nsw.gov.au/profile?id=10105
https://www.nrc.govt.nz/environment/land/biodiversity/threatened-species/australasian-bittern-matuku-hurepo/
https://www.ghcma.vic.gov.au/what-we-do/projects/biodiversity-projects/australasian-bittern/
https://www.australiangeographic.com.au/topics/wildlife/2024/04/bunyip-bird-returns-to-restored-tasmanian-wetlands/
https://en.wikipedia.org/wiki/Australasian_bittern
Tarix : 27 yanvar 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
