Ariel - Uran planetinin beşinci peyki olaraq tanınan və bu peyk, həm planetoloji, həm də astronomik tədqiqatlar üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Ariel, 1977-ci ildə NASA-nın Voyager 2 missiyası tərəfindən kəşf edilib və günümüzdə, Uranus sistemini tədqiq edən ən önəmli obyektlərdən biridir. Bu peyk haqqında aparılan tədqiqatlar, Uranusun peyk sisteminin yaranması və kainatın daha yaxşı anlaşılması üçün kritik məlumatlar təqdim edir. Kəşfi və adlandırılması Ariel, ilk dəfə Villiam Hersşhel tərəfindən 1787-ci ildə tapılmışdır, lakin onun kəşfi, NASA-nın Voyager 2 missiyası tərəfindən baş vermişdir. Ariel peykinin adı, Şekspirin "Fırtına" adlı əsərindən alınmışdır və bu ad şiirli və möcüzəvi təsvirlərlə əlaqələndirilir. Hersşel, Uranın peyk sistemini araşdırarkən Arielin varlığını qeyd etmiş, lakin onu yalnız 20-ci əsrin ortalarında daha ətraflı şəkildə öyrənmək mümkün olmuşdur. Xüsusiyyətləri Ariel, Uranın peyk sistemi daxilində böyük və maraqlı bir yer tutur. Peykin diametri təxminən 1,158 km-dir, bu da onu Uranusun altıncı ən böyük peyki edir. Arielin səthi çox dəyişkəndir, çünki o, müxtəlif qaya və buz materiallarının qarışımından ibarətdir. Peykin səthindəki kraterlər, yarıqlar və buzlu düzənliklər, onun tarixində müxtəlif geoloji proseslərin baş verdiyini göstərir. Arielin səthi çox vaxt buzlu və qayalı materiallardan ibarət olduğu üçün, tədqiqatçılar bu peyk üzərində müxtəlif istilik və elektrik dövrü hadisələrini öyrənirlər. Peyk, həmçinin yüksək dərəcədə aktiv bir geoloji tarixi olduğuna işarə edən geysirlərin mövcudluğu ilə də diqqət çəkir. Bu, Arielin ətrafında baş verən geoloji proseslərin hələ də davam etdiyini və onun səthinin dəyişdiyini göstərir. Atmosferi və tərkibi Arielin atmosferi çox incə və azdır, lakin bəzi tədqiqatlar, onun nadir qazlar və azot tərkibində olan bir qatmanla örtülü olduğunu göstərmişdir. Bu, digər peyklərdən fərqli olaraq, Arielin üzərində həyat üçün əlverişli şəraitin mümkünlüyünü araşdıran tədqiqatçılar üçün maraqlı bir məsələyə çevrilir. Peykin əsas tərkibi su buzları və qayalardır. Arielin üzərindəki qaranlıq və açıq bölgələr arasında çox fərqli rəng fərqləri mövcuddur. Bu rənglər, onun səthinin buz və qaya qarışımından ibarət olduğunu sübut edir. Arielin səthindəki buzlu və qayalı təbəqələr çox güman ki, uzun müddət ərzində yaranmış və sonra dəyişmiş geoloji hadisələrin nəticəsidir. Geoloji aktivlik Arielin ən maraqlı xüsusiyyətlərindən biri, onun səthindəki geoloji aktivlikdir. Peykin səthindəki yarıqlar və kraterlər, Arielin geoloji tarixinin nə qədər mürəkkəb olduğunu göstərir. Geysirlər, Arielin səthindən atılan buxar və qazları nümayiş etdirir, bu da onun geysir fəaliyyətini təsdiqləyir. Bu cür fəaliyyət, peykin daxilində olan geotermal enerjinin hələ də aktiv olduğunu göstərir. Bəzi tədqiqatçılar hesab edirlər ki, Arielin iç təbəqələrində bir növ maye okean ola bilər, bu da geotermal fəaliyyətlə bağlı əlavə əlamətlərdir. Bu təbəqənin olması, gələcək tədqiqatlara daha çox məlumat verə bilər və Arielin geoloji və həyat üçün uyğunluq şərtlərini aydınlaşdırmaq üçün vacibdir. Ariel və gələcək missiyalar Ariel, gələcək planetlərarası missiyalar və Uranus sisteminə tədqiqatlar göndərmək üçün hədəf olaraq qalır. Bu peyk, gələcək kosmik missiyalarda geysir fəaliyyətinin araşdırılması və geoloji tarixinin daha yaxşı başa düşülməsi üçün önəmli bir nöqtə olacaqdır. NASA və ESA kimi təşkilatlar, bu növ missiyalarla Arielin daha dərindən öyrənilməsini planlaşdırırlar.
https://en.wikipedia.org/wiki/ARIEL
https://arielmission.space/
https://www.britannica.com/topic/Ariel-satellite
https://www.britannica.com/topic/Ariel-satellite
https://www.jstor.org/stable/2416326
https://royalsocietypublishing.org/doi/10.1098/rspa.1969.0129
https://science.nasa.gov/mission/ariel/
Tarix : 12 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
