Aphra Behn (14 dekabr 1640 – 16 aprel 1689) - İngiltərənin ilk peşəkar qadın yazıçılarından biri hesab edilir. O, dramaturq, şair, roman yazarı və tərcüməçi kimi tanınmışdır. Behn, ədəbiyyatda qadınların iştirakına yol açaraq gələcək nəsillər üçün ilham mənbəyi olmuşdur. Onun cəsarətli üslubu, siyasi baxışları və cəmiyyətin gender stereotiplərinə meydan oxuması onu XVII əsr İngilis ədəbiyyatının ən mühüm simalarından birinə çevirmişdir. Həyatı və karyerası Aphra Behnin erkən həyatı haqqında dəqiq məlumatlar azdır, lakin onun Surinamda bir müddət yaşadığı və daha sonra İngiltərəyə qayıtdığı məlumdur. O, Kral II Çarlz dövründə casus kimi fəaliyyət göstərmiş, lakin sonradan bu işdən əl çəkərək ədəbiyyata yönəlmişdir. O, teatr dünyasına "The Forc'd Marriage" (1670) və "The Rover" (1677) kimi pyesləri ilə daxil olmuşdur. Onun əsərləri, dövrünün cəmiyyətini və qadın hüquqlarını tənqid edən cəsarətli mövzularla seçilirdi. Ən məşhur əsəri: "Oroonoko" Behnin ən məşhur əsərlərindən biri "Oroonoko" (1688) romanıdır. Bu, ilk anti-kolonial romanlardan biri hesab edilir və köləliyə qarşı humanist bir baxış təqdim edir. Afrika şahzadəsi Oroonoko-nun hekayəsi vasitəsilə Behn, Avropanın kolonial siyasətinin və insan hüquqları pozuntularının tənqidini aparır. Feminist ədəbiyyatda rolu Aphra Behn, qadınların ədəbiyyatda rolunu gücləndirən öncüllərdən biri olmuşdur. O, qadın yazıçıların kişi həmkarları ilə bərabər səviyyədə qəbul olunmasının vacibliyini vurğulamışdır. Onun əsərləri, qadınların azad iradəsi və cəmiyyətin qadınlara qoyduğu məhdudiyyətlərə meydan oxuması ilə seçilir. Mirası və təsiri Behn, ölümündən sonra uzun müddət unudulsa da, XX əsrdə feminist ədəbiyyat tədqiqatçıları tərəfindən yenidən kəşf edildi. Virginia Woolf onu "Hər qadının çiynində borclu olduğu yazıçı" adlandırmışdır. Onun ədəbiyyata verdiyi töhfələr, qadın yazarların müstəqil şəkildə fəaliyyət göstərməsinə ilham vermiş və İngilis ədəbiyyatında qadınların mövqeyini gücləndirmişdir. Aphra Behn, təkcə yazıçı kimi deyil, həm də cəsarətli bir şəxsiyyət kimi tarixdə öz yerini tutmuşdur. Onun əsərləri və irsi bu gün də oxucular və ədəbiyyatçılar tərəfindən araşdırılmaqdadır.
https://en.wikipedia.org/wiki/Aphra_Behn
https://tr.wikipedia.org/wiki/Aphra_Behn
https://www.britannica.com/biography/Aphra-Behn
https://www.poetryfoundation.org/poets/aphra-behn
https://www.aphrabehn.org.uk/about/
https://www.aisforaphra.org/about-aphra
https://lithub.com/the-first-english-woman-to-make-a-living-as-a-writer-was-also-a-spy/
Tarix : 16 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
