Antonio Rosmini - İtalyan filosofu və teoloqu, Romantik İdealizm və Katolik fəlsəfəsi sahəsindəki ən mühüm nümayəndələrindən biridir. Rosmini, həmçinin xristian fəlsəfəsi, təbiət və insan düşüncəsi və mədəniyyətin inkişafı mövzularında dərin izlər buraxmışdır. Onun fəlsəfi yanaşmaları, təbii hüquqlar, insanın əxlaqi borcları və dinlə fəlsəfənin birləşməsi kimi məsələlərə dair əhəmiyyətli fikirlər təqdim edir. Həyatı və təhsil Antonio Rosmini 1797-ci ildə İtaliyanın Rovereto şəhərində doğulmuşdur. İtaliyada təhsil almış və əvvəlcə hüquq sahəsindəki təhsilini başa vurmuş, lakin daha sonra fəlsəfə və teologiyaya yönəlmişdir. Rosmini, 1830-cu ildə "Institutum Rosminianum" adlı bir təhsil müəssisəsi qurmuşdur, burada o, öz fəlsəfi və dini düşüncələrini yaymağa çalışmışdır. O, həm də Katolik Kilsəsi ilə yaxın əlaqələrə malik olub, fəlsəfi və dini mülahizələrini birləşdirmək məqsədini güdmüşdür. 1855-ci ildə vəfat etmişdir. Əsas fəlsəfi görüşləri 1. İdealizm və gözəllik Rosmini, idealizm məktəbinə bağlı idi və insanın anlayışını və idrakını mükəmməl bir şəkildə izah etməyə çalışmışdır. İnsan ağlının gerçəkləri necə dərk etməsi və bu dərk etmənin ilahi gerçəkliklə əlaqəsi onun fəlsəfəsinin əsasını təşkil edirdi. O, gözəlliyi və ilahi nizamı insanın əxlaqi inkişafı ilə əlaqələndirmişdir. 2. Təbiət və xristianlıq Rosmini, xristian fəlsəfəsi və təbiət fəlsəfəsini birləşdirərək, insanın mənəvi təbiyyətini və Allahın yaratdığı dünyanın mahiyyətini açıqlamağa çalışmışdır. Onun fikrincə, insanın ağlı və mənəvi dəyərləri Allahın iradəsi ilə uyğun olaraq inkişaf edir, bu səbəbdən xristianlıq, fərdi inkişaf və əxlaqi həyat üçün əhəmiyyətli bir təməl təşkil edir. 3. Təbii hüquqlar və cəmiyyət Antonio Rosmini, təbii hüquqların və insanın mənəvi borclarının qorunmasına xüsusi diqqət yetirmişdir. O, hər bir insanın mənəvi azadlıq və bərabərlik hüquqlarını tanımaqla yanaşı, cəmiyyətin ahəngdar şəkildə inkişaf etməsi üçün hüquqi və etik prinsiplərin qorunmasını müdafiə etmişdir. Rosmini, sosial ədalət və insan hüquqlarının qorunmasını təbliğ etmişdir. 4. Şəxsi azadlıq və dini inanc Şəxsi azadlıq və əxlaqi məsuliyyət Rosmini üçün əsas prinsiplərdən biri olmuşdur. Onun fəlsəfəsi, dinlə əlaqəli və əxlaqi məsuliyyətin fərdi inkişafın təməli olduğu yanaşmalara əsaslanır. O, dinin və fəlsəfənin birləşməsinin vacib olduğunu vurğulayır və bu birləşmənin cəmiyyətin mənəvi inkişafını təmin edəcəyini düşünürdü. Əsərləri və əhəmiyyəti "New Essay on the Origin of Ideas" (Yeni Esselər: İdeyaların Mənşəyi) – Rosmini bu əsərdə ideyaların yaranmasını və insanın təbii anlayışını təhlil etmişdir. O, empirik yanaşma ilə insanın idrakını izah etməyə çalışmışdır. "The Philosophy of Right" (Hüquq Fəlsəfəsi) – Rosminin hüquq və əxlaq anlayışlarını təhlil etdiyi əsəridir. Bu əsərdə, o, təbii hüquqlar və insanın mənəvi inkişafını cəmiyyətin qanunları ilə əlaqələndirmişdir. "The Origin of Ideas" – İnsan ağlının formalaşma və mənəvi inkişaf proseslərini izah edən əsəridir. Rosmini, fəlsəfi yanaşmalarında idealizm, humanizm və xristian təlimlərini birləşdirərək, təbii hüquqlar və mənəvi inkişaf sahələrindəki yenilikçi düşüncələr təqdim etmişdir. Nəticə və irsi Antonio Rosmini, xristian fəlsəfəsi, idealizm və əxlaqın inkişafı sahələrində dərin təsir yaratmış bir düşünürdür. Onun fəlsəfəsi, din və fəlsəfənin əlaqəsi, insanın əxlaqi borcları və hüquq anlayışı haqqında müasir yanaşmalara böyük təsir göstərmişdir. Rosmini, Katolik fəlsəfəsinin təmsilçilərindən biri olaraq, həm dini, həm də fəlsəfi düşüncənin dərinliklərinə enərək, insan həyatının mənəvi və əxlaqi tərəflərini araşdırmışdır.
https://en.wikipedia.org/wiki/Antonio_Rosmini
https://www.vatican.va/news_services/liturgy/saints/ns_lit_doc_20071118_rosmini_en.html
https://plato.stanford.edu/entries/antonio-rosmini/
https://www.britannica.com/biography/Antonio-Rosmini-Serbati
https://rosminiansafrica.org/2022/06/25/antonio-rosmini/
https://www.stpeterscardiff.org.uk/about-antonio-rosmini
https://www.jstor.org/stable/48666178
Tarix : 13 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
