Andrei Dmitriyeviç Linde (1948-ci il təvəllüdlü) - Nəzəri fizika və kosmologiya sahəsində dünya miqyasında tanınmış alimlərdən biridir. O, inflyasiya kosmologiyası nəzəriyyəsinin əsas yaradıcılarından biri olaraq məşhurdur. Linde, "Xaotik inflyasiya" və "Əbədi inflyasiya" modellərini inkişaf etdirərək, kainatın yaranması və təkamülü haqqında müasir elmin əsas nəzəri çərçivələrindən birini formalaşdırmışdır. Erkən həyat və təhsil Andrei Linde 1948-ci ildə SSRİ-də, Moskvada anadan olmuşdur. O, Moskva Dövlət Universitetində fizika təhsili almış və Lebedev Fizika İnstitutunda nəzəri fizikaya yönəlmişdir. Gənc yaşlarından o, nisbilik nəzəriyyəsi və kvant sahə nəzəriyyəsi ilə maraqlanmış və bu sahələrdə elmi araşdırmalara başlamışdır. Elmi töhfələri İnflyasiya nəzəriyyəsi və kainatın erkən dövrü Linde, kainatın yaranması və erkən təkamülünü izah edən inflyasiya nəzəriyyəsini inkişaf etdirmişdir. İnflyasiya nəzəriyyəsi, kainatın Böyük Partlayışdan dərhal sonra son dərəcə sürətli genişlənməsini təsvir edir. Bu nəzəriyyə kainatın nəyə görə böyük miqyasda homogen və izotrop olduğunu, eyni zamanda qütbləşmə və struktur formalaşmasının necə baş verdiyini izah etməyə kömək edir. 1981-ci ildə Alan Guth ilk inflyasiya modelini təklif etsə də, Linde bu nəzəriyyənin problemlərini həll edərək, "Xaotik inflyasiya" modelini irəli sürmüşdür. Xaotik və əbədi inflyasiya modelləri Linde xaotik inflyasiya modelini 1983-cü ildə inkişaf etdirdi. O, göstərdi ki, kainat müxtəlif bölgələrdə fərqli şəkildə genişlənə bilər və bu, çoxlu kainatların (multiverse) mümkünlüyünü irəli sürür. Daha sonra "Əbədi inflyasiya" konsepsiyasını təklif edərək, kainatın bəzi hissələrinin daim genişlənməkdə olduğunu və müxtəlif "kainat cibləri"nin meydana gəldiyini göstərdi. Multiverse (Çoxlu kainat) nəzəriyyəsi Linde'nin tədqiqatları nəticəsində çoxlu kainatlar (multiverse) nəzəriyyəsi daha geniş qəbul olunmağa başladı. Onun nəzəriyyəsinə görə, bizim müşahidə etdiyimiz kainat sadəcə çoxsaylı kainatlardan biridir və fiziki qanunlar fərqli kainatlarda müxtəlif ola bilər. Kosmik struktralar və kvant fluktuasiyaları Linde həmçinin kvant mexanikasının kainatın genişlənməsinə təsirini araşdırmışdır. O, ilk kvant fluktuasiyalarının kainatın bugünkü strukturlarını necə formalaşdırdığını göstərmişdir. Bu tədqiqatlar Planck peyki və digər müşahidələr tərəfindən dəstəklənmişdir. Son illəri və elmi irsi 1989-cu ildə Linde ABŞ-a köçmüş və Stanford Universitetində professor olaraq fəaliyyət göstərmişdir. O, müasir kosmologiyanın inkişafına davamlı töhfələr verməkdədir və kainatın quruluşu ilə bağlı fundamental suallara cavab axtarır. O, 2014-cü ildə "Kavli Kosmologiya Mükafatı"na layiq görülmüşdür və bir çox digər beynəlxalq mükafatlarla təltif edilmişdir.
https://en.wikipedia.org/wiki/Andrei_Linde
http://web.stanford.edu/~alinde/
https://www.awhamburg.de/mitglieder/korrespondierende-mitglieder/detail/prof-dr-andrei-linde.html
https://history.aip.org/phn/11605013.html
https://www.wikidata.org/wiki/Q368087
https://www.researchgate.net/profile/Andrei-Linde
https://www.kavliprize.org/andre-linde-autobiography
Tarix : 4 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
