Andrea M. Ghez - Astrofizika sahəsində mühüm nailiyyətlərə imza atmış amerikalı alim . O, əsasən Samanyolu qalaktikasının mərkəzindəki superkütləli qara dəliyin mövcudluğunu sübut edən müşahidələri ilə tanınır. 2020-ci ildə Reinhard Genzel ilə birlikdə Nobel Fizika Mükafatına layiq görülmüşdür. Erkən həyatı və təhsili Andrea Mia Ghez 16 iyun 1965-ci ildə Nyu-Yorkda anadan olmuşdur. O, Çikaqo Universitetində fizika üzrə bakalavr təhsili almış və 1987-ci ildə məzun olmuşdur. Daha sonra Kaliforniya Texnologiya İnstitutunda (Caltech) astronomiya üzrə doktorantura təhsilini davam etdirmiş və 1992-ci ildə PhD dərəcəsini almışdır. Samanyolu qalaktikasının mərkəzi və qara dəlik Andrea Ghez UCLA (Kaliforniya Universiteti, Los-Anceles) professoru olaraq, qalaktikamızın mərkəzindəki naməlum obyektləri araşdırmağa başladı. Onun əsas məqsədi Samanyolu qalaktikasının mərkəzində gizlənən superkütləli bir obyektin olub-olmadığını sübut etmək idi. Araşdırmalar və kəşflər Keck Rəsədxanasında inkişaf etmiş infraqırmızı müşahidə üsullarından istifadə edərək qalaktikanın mərkəzini araşdırdı. Adaptiv optika texnologiyasını tətbiq edərək qalaktika mərkəzindəki ulduzların orbitlərini yüksək dəqiqliklə müşahidə etdi. 1998-ci ildə Sgr A* adlanan obyektin ətrafında dövr edən ulduzların trayektoriyalarını izləyərək onun ətrafındakı görünməz, lakin çox sıx bir obyektin mövcud olduğunu göstərdi. Bu obyektin 4 milyon Günəş kütləsində olan bir superkütləli qara dəlik olduğunu sübut etdi. Bu kəşf, Einşteynin ümumi nisbilik nəzəriyyəsinin fundamental proqnozlarını təsdiqləyərək, astrofizikada inqilabi bir nailiyyət oldu. 2020 Nobel fizika mükafatı Andrea Ghez, 2020-ci ildə Reinhard Genzel ilə birlikdə Nobel Fizika Mükafatına layiq görüldü. Onlar Samanyolu qalaktikasının mərkəzindəki superkütləli qara dəliyin mövcudluğunu müşahidə və müşahidə olunan ulduzların orbitləri vasitəsilə sübut etdiklərinə görə bu mükafata layiq görüldülər. Bu mükafat Ghez-i Nobel Fizika Mükafatını qazanan dördüncü qadın fizik etdi (Marie Curie, Maria Goeppert Mayer və Donna Strickland-dan sonra). Müasir astrofizikaya təsiri Andrea Ghez-in araşdırmaları superkütləli qara dəliklərin astrofizikadakı rolu, qalaktikaların təkamülü və ümumi nisbilik nəzəriyyəsinin müşahidəvi təsdiqləri sahəsində böyük təsir göstərmişdir. O, hal-hazırda UCLA-da professor və Galactic Center Group-un rəhbəri olaraq fəaliyyətini davam etdirir və qara dəliklərin daha dərin anlaşılmasına töhfə verməyə davam edir. Əsas nailiyyətləri Samanyolu qalaktikasının mərkəzində superkütləli qara dəliyin mövcudluğunu sübut etdi. Adaptiv optika texnologiyasından istifadə edərək astronomik müşahidələrdə dəqiqliyi artırdı. 2020-ci ildə Nobel Fizika Mükafatına layiq görüldü. Qara dəliklər və qalaktikaların təkamülü sahəsində araşdırmalarına davam edir. Andrea Ghez, astrofizikanın sərhədlərini genişləndirən və qalaktikamızın mərkəzindəki sirrləri açan alimlərdən biri olaraq tarixi bir şəxsiyyət olaraq qalacaq.

İstinadlar

https://en.wikipedia.org/wiki/Andrea_M._Ghez

https://www.britannica.com/biography/Andrea-Ghez

https://www.astro.ucla.edu/~ghez/

https://www.wikidata.org/wiki/Q493956

https://investiture.wisc.edu/speaker/ghez-andrea/

https://galacticcenter.astro.ucla.edu/members.html

https://www.pas.va/en/academicians/ordinary/ghez.html

Tarix : 23 fevral 2025

Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.