Amerika Bitterni (Botaurus lentiginosus) - Vağlar fəsiləsinə aid olan quş növü. Təsvir Amerika bitterni iri, kök, qəhvəyi rəngli bir quşdur, Avrasiya bitterninə (Botaurus stellaris) çox bənzəyir, lakin bir qədər kiçikdir və lələkləri zolaqlı deyil, xallıdır. Uzunluğu 58-85 sm, qanad aralığı 92-115 sm və bədən çəkisi 370-1,072 q arasında dəyişir. Başın üstü qəhvəyi rəngdədir və lələklərin mərkəzi qaradır. Boynun yan tərəfində mavi-qara uzun bir ləkə var ki, bu ləkə erkəklərdə dişilərdən daha böyükdür. Arxa boyun zeytun rəngdədir, bel və çiyin lələkləri tünd qəhvəyi rəngdədir, qara zolaqlı və xallıdır, bəzi lələklərin kənarları bej rəngdədir. Bel, sağrı və quyruq üstü örtükləri oxşar rəngdədir, lakin daha incə qara xallıdır və lələklərin əsası bozdur. Quyruq lələkləri qəhvəyi rəngdədir və kənarları xallıdır, əsas və ikinci dərəcəli qanad lələkləri qara-qəhvəyi rəngdədir və bej və ya qəhvəyi ucları var. Yanaqlar qəhvəyi rəngdədir və bej rəngli qaş zolağı və oxşar rəngli bığ zolağı var. Çənə krem rənglidir və qəhvəyi mərkəzi zolaq var, boğaz, döş və üst qarın lələkləri bej və pas rənglidir, qara rənglə incə xətli olub, alt hissələrə zolaqlı bir təsir verir. Gözlərin ətrafı sarı dəri ilə əhatə olunub, göz qurşağı açıq sarıdır. Uzun, möhkəm dimdiyi sarı-yaşıl rəngdə, üst çənə alt çənədən daha tünd, ayaqları və pəncələri sarı-yaşıl rəngdədir. Cavan fərdlər yetkinlərə bənzəyir, lakin boyunlarının yan tərəfləri daha az zeytun rənglidir. Taksonomiya Amerika bitterni ilk dəfə 1813-cü ildə ingilis keşişi Tomas Rackett tərəfindən İngiltərənin Dorset şəhərində müşahidə edilən bir köçəri fərd əsasında təsvir edilmişdir. Heç bir mövcud yarımnöv qəbul edilmir. Bununla belə, Florida ştatının Ichetucknee çayında tapılan və ilkin olaraq yeni bir vağ növü kimi təsvir edilən (Palaeophoyx columbiana McCoy, 1963) fosillərin daha sonra Amerika bitterninin kiçik, tarixəqədərki bir yarımnövü olduğu müəyyən edilmişdir ki, bu da Pleystosen dövründə yaşamışdır (Olson, 1974) və beləliklə B. l. columbianus adlandırılır. Onun ən yaxın yaşayan qohumu Mərkəzi və Cənubi Amerikadan olan pinnated bitternidir (Botaurus pinnatus). Cins adı Botaurus ingilis təbiətşünası Ceyms Frensis Stivens tərəfindən verilmişdir və Orta əsrlər Latın dilindəki butaurus, "bittern" sözündən götürülmüşdür, bu da Avrasiya bitterninin Orta İngilis dilindəki adı olan botordan törəmişdir. Plini bu adı Bos (öküz) və taurus (buğa) sözlərindən fərziyyə edərək vermişdir, çünki bitternin səsi buğanın böyürməsini xatırladır. Növ adı lentiginosus Latın dilində "xallı" deməkdir, lentigo (xal) sözündən götürülmüşdür və xallı lələklərə istinad edir. Onun fərqli səsinə görə bir çox xalq adları verilmişdir. Ernest Choate Amerikan quşlarının ümumi adları haqqında kitabında "bog bumper" və "stake driver" adlarını qeyd edir. Digər ümumi adlara "thunder pumper", "bog bull", "bog thumper", "mire drum" və "water belcher" daxildir. Yayılması və yaşayış mühiti Onun yayılma arealı Şimali Amerikanın böyük hissəsini əhatə edir. O, Kanadanın cənubunda, Britaniya Kolumbiyası və Hudson Körfəzi qədər şimalda və ABŞ-ın böyük hissəsində, həmçinin bəlkə də Mərkəzi Meksikada çoxalır. Payızda cənuba miqrasiya edir və qışı ABŞ-ın körfəz sahili bölgəsində, xüsusilə Florida ştatının Everglades bataqlıqlarında, Karib adalarında və Meksikada keçirir, keçmiş qeydlər həmçinin Panama və Kosta Rikadan gəlir. Uzun məsafəli miqrant olaraq, o, Böyük Britaniya və İrlandiya daxil olmaqla Avropada çox nadir səyyahdır. Bu, su quşudur və bataqlıqlarda, şirin və ya duzlu suyu olan dayaz göl və gölməçələrin sıx bitki örtüklü kənarlarında yaşayır. Bəzən açıq ərazilərdə, yaşıl çəmənliklərdə və otlaqlarda qidalanır. Davranış Amerika bitterni tək yaşayan bir quşdur və adətən özünü yaxşı gizlədir və müşahidə etmək çətindir. O, adətən dayaz sularda və bitkilər arasında gizlənərək ovunu təqib edir, bəzən isə pusquda hərəkətsiz dayanır. Göründüyünü hiss etsə, hərəkətsiz qalır, dimdiyi yuxarı istiqamətlənir və kamuflyaj rəngləri ətrafdakı bitkilərlə qarışır. Əsasən gecə fəaldır və ən çox alaqaranlıqda fəal olur. Daha çox eşidilən, az görülən erkək bitternin yüksək, gur səsi var ki, bu da tıxanmış bir nasosu xatırladır və "oong, kach, oonk" kimi təsvir edilir. Bu səsi çıxararkən quşun başı qəfil şəkildə yuxarı və sonra irəli atılır və səs yeddi dəfəyə qədər təkrarlanır. Bitternin fərqli səsini necə çıxardığı tam olaraq başa düşülməyib. Təklif edilir ki, quş tədricən qida borusunu hava ilə şişirərək boynunu şişirir və bununla yanaşı yüngül klikləmə və ya hıçqırıq səsi çıxarır. Qida borusu dilin yanındakı qapaqlar vasitəsilə şişirilmiş vəziyyətdə saxlanılır. Bu hərəkət başa çatdıqda və qida borusu tamamilə şişdikdə, xarakterik udma səsi yaranır. Səs bitdikdə quş qida borusunu boşaldır. Qidalanma Vağlar fəsiləsinin digər üzvləri kimi, Amerika bitterni də bataqlıqlarda və dayaz gölməçələrdə qidalanır. Suda-quruda yaşayanlar, sürünənlər, kiçik məməlilər, xərçəngkimilər və həşəratları yeyir. Bu, ərazi quşudur və təhdid edici bir nümayişə malikdir ki, bu da əvvəlcədən gizlədilmiş uzun, ağ lələkləri yavaş-yavaş qaldıraraq belinin üstündə demək olar ki, birləşən qanad kimi uzantılar yaradır. Quş sonra təhdid edici bir pozada hərəkətsiz dayanır və ya başını çəkərək və sürüşən bir yerişlə təcavüzkarı təqib edir. Çoxalma Bu quş bataqlıqlarda qamış və qamışlıqlar arasında tək-tək yuva qurur, dişi yuvanı qurur, erkək isə onu qoruyur. Yuva adətən su səthindən təxminən 15 sm yüksəklikdə yerləşir. Təxminən altı yumurta qoyulur və dişi tərəfindən iyirmi doqquz gün ərzində qızdırılır. Yumurtalar küt oval şəkilli, zeytun-bej rəngli və xalsızdır, orta hesabla 49 x 37 mm ölçüdədir. Balalar fərdi olaraq qidalanır, hər biri növbə ilə dişinin dimdiyini aşağı çəkərək qusulmuş qidanı birbaşa dimdiyinə alır. Onlar təxminən iki həftəlik olanda yuvadan çıxırlar və altı-yeddi həftəlik olanda tamamilə tüklənirlər. Status Quşun sayı yaşayış mühitinin itməsi səbəbilə yayılma arealının bir çox hissəsində azalır. Bu, xüsusilə cənubda daha çox nəzərə çarpır, burada kimyəvi çirklənmə və insan fəaliyyəti uyğun yaşayış mühitinin sahəsini azaldır. Bununla belə, quşun son dərəcə geniş yayılma arealı və böyük ümumi populyasiyası var və "Beynəlxalq Təbiəti Mühafizə İttifaqı" onun mühafizə statusunu "ən az narahatlıq doğuran" kimi qiymətləndirib. Amerika bitterni 1918-ci il "ABŞ Miqrasiya Quşları Müqaviləsi Aktı" ilə qorunur. O, həmçinin 1994-cü il "Kanada Miqrasiya Quşları Konvensiyası Aktı" ilə qorunur ki, bu aktın həm Kanada, həm də ABŞ imzalayan tərəflərdir.
https://www.allaboutbirds.org/guide/American_Bittern/id
https://abcbirds.org/bird/american-bittern/
https://www.audubon.org/field-guide/bird/american-bittern
https://swibirds.org/fff/2019/7/19/american-bittern
https://www.pa.gov/agencies/pgc/wildlife/discover-pa-wildlife/herons/american-bittern.html
https://mdc.mo.gov/discover-nature/field-guide/american-bittern
https://mnfi.anr.msu.edu/species/description/10876/Botaurus-lentiginosus
https://portal.ct.gov/deep/wildlife/fact-sheets/american-bittern
https://dec.ny.gov/nature/animals-fish-plants/american-bittern
https://www.birdweb.org/birdweb/bird/american_bittern
https://dnr.illinois.gov/education/wildaboutpages/wildaboutbirds/wildaboutbirdspelicans/wabamericanbittern.html
https://txtbba.tamu.edu/species-accounts/american-bittern/
https://animalia.bio/american-bittern#google_vignette
https://www.inaturalist.org/taxa/5034-Botaurus-lentiginosus
https://fieldguide.mt.gov/speciesDetail.aspx?elcode=ABNGA01020
https://gf.nd.gov/wildlife/id/shorebirds/american-bittern
https://www.tn.gov/twra/wildlife/birds/waterbirds/american-bittern.html
https://wildlife-species.canada.ca/bird-status/oiseau-bird-eng.aspx?sY=2014&sL=e&sB=AMBI&sM=a
https://app.birda.org/species-guide/7847/American_Bittern
https://nhpbs.org/natureworks/americanbittern.htm
https://houstonaudubon.org/programs/birding/gallery/american-bittern.html
https://www.dnr.state.mn.us/forestlegacy/koochiching_washington/americanbittern.html
Tarix : 25 yanvar 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
