Alkoqolsuzluq sindromu - Uzun müddətli və ya həddindən artıq alkoqol istifadəsindən sonra alkoqolun kəsilmiş və ya azaldılmış dozaları nəticəsində yaranan fizioloji və psixoloji simptomlar kompleksi. Mahiyyəti Alkoqolsuzluq sindromu, alkoqolun təsirindən asılı olan orqanizmin qəfil olaraq alkoqoldan məhrum olması nəticəsində yaranır. Alkoqol, mərkəzi sinir sisteminə depressor (sakitləşdirici) kimi təsir edir. Uzun müddətli istifadə zamanı orqanizm bu təsirə uyğunlaşır və alkoqol olmadıqda sinir sistemi həddindən artıq oyanıqlıq vəziyyətinə keçir. Bu da çəkilmə simptomlarının yaranmasına səbəb olur. Bu sindrom, alkoqol asılılığı olan şəxslərdə tez-tez müşahidə edilir və ciddi sağlıq problemlərinə səbəb ola bilər. Simptomlar Simptomları şiddətdən asılı olaraq yüngüldən ağıra qədər dəyişə bilər. Əsas simptomlar aşağıdakılardır: 1. Yüngül simptomlar (6-12 saat sonra): Əl və bədən titrəməsi, tərləmə, baş ağrısı, bulantı və qusma, yuxusuzluq, narahatlıq və həyəcan. 2. Orta Simptomlar (12-48 saat sonra): Qan təzyiqinin yüksəlməsi, ürək döyüntüsü (taxikardiya), yüksək hərarət, psixi narahatlıq və qəzəb, halüsinasiyalar (adətən vizual). 3. Ağır simptomlar (48-72 saat sonra): "Delirium Tremens" (DT): Bu, alkoqol çəkilməsinin ən ağır formasıdır və həyatı təhdid edə bilər. Simptomlara aşağıdakılar daxildir: - Şiddətli halüsinasiyalar - Yüksək hərarət - Epileptik tutmalar - Şüurun bulanması - Ürək ritminin pozulması Səbəblər Alkoqolsuzluq sindromunun əsas səbəbi, uzun müddətli və ya həddindən artıq alkoqol istifadəsidir. Alkoqol, mərkəzi sinir sisteminə depressor kimi təsir edir və uzun müddətli istifadə zamanı orqanizm bu təsirə uyğunlaşır. Alkoqolun kəsilmiş və ya azaldılmış dozaları nəticəsində sinir sistemi həddindən artıq oyanıqlıq vəziyyətinə keçir və Alkoqolsuzluq simptomları yaranır. Risk Faktorları 1. Uzunmüddətli alkoqol istifadəsi: Nə qədər uzun müddət alkoqol istifadə edilsə, alkoqolsuzluq simptomlarının riski bir o qədər yüksək olur. 2. Yüksək dozada alkoqol istifadəsi: Həddindən artıq alkoqol istifadəsi, alkoqolsuzluq simptomlarının daha şiddətli olmasına səbəb ola bilər. 3. Əvvəlki alkoqolsuzluq epizodları: Əvvəllər Alkoqolsuzluq sindromu yaşayan şəxslərdə təkrar risk daha yüksəkdir. 4. Digər sağlamlıq problemləri: Qaraciyər xəstəlikləri, ürək problemləri və ya psixi pozuntular riski artıra bilər. Diaqnoz Alkoqolsuzluq sindromunun diaqnozu əsasən klinik müayinə və xəstənin anamnezindən (tibb tarixindən) asılıdır. Diaqnoz üçün aşağıdakı üsullardan istifadə olunur: Klinik müayinə: Xəstənin simptomları və alkoqol istifadəsi ilə bağlı məlumatları yoxlanılır. Laboratoriya testləri: Qan testləri ilə alkoqol səviyyəsi və digər fizioloji parametrlər yoxlanılır. Psixiatrik qiymətləndirmə: Psixi simptomların qiymətləndirilməsi üçün müayinə aparılır. Müalicə Alkoqolsuzluq sindromunun müalicəsi, simptomların şiddətindən asılı olaraq fərqlənir. Müalicə üsulları aşağıdakıları əhatə edə bilər: 1. Dərman müalicəsi - Benzodiazepinlər: Alkoqol çəkilməsinin əsas müalicəsi üçün istifadə olunur. Bu dərmanlar, sinir sistemini sakitləşdirir və şokların qarşısını alır. - Antikonvulsanlar: Tutmaların qarşısını almaq üçün istifadə edilə bilər. - Beta-blokatorlar və ya Klonidin: Ürək döyüntüsü və qan təzyiqini idarə etmək üçün təyin edilə bilər. - Vitaminlər (xüsusilə B1 vitamini): Alkoqol istifadəsi nəticəsində yaranan vitamin çatışmazlığını aradan qaldırmaq üçün istifadə olunur. 2. Dəstək terapiyası - Maye terapiyası: Dehidratasiyanın qarşısını almaq üçün damardan maye verilə bilər. - Psixoloji dəstək: Xəstənin psixoloji vəziyyətini yaxşılaşdırmaq üçün terapiya seansları təşkil edilə bilər. 3. Uzunmüddətli müalicə - Reabilitasiya proqramları: Alkoqol asılılığının uzunmüddətli müalicəsi üçün reabilitasiya mərkəzlərində proqramlar təqdim olunur. - Dəstək qrupları: Alkoqolik Anonim (AA) kimi qruplar, xəstələr üçün dəstək mühiti yaradır. Tarix Alkoqolsuzluq sindromu ilə bağlı ilk qeydlər eramızdan əvvəl 400-cü ildə Hipokrat tərəfindən edilmişdir. Lakin bu sindromun geniş yayılması 18-ci əsrdən başlamışdır. Müasir dövrdə alkoqolsuzluq sindromu, alkoqol asılılığının ən ciddi nəticələrindən biri kimi tanınır.
https://en.wikipedia.org/wiki/Alcohol_withdrawal_syndrome
https://www.sahealth.sa.gov.au/wps/wcm/connect/public+content/sa+health+internet/clinical+resources/clinical+programs+and+practice+guidelines/substance+misuse+and+dependence/substance+withdrawal+management/alcohol+withdrawal+management
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK441882/
https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/alcohol-withdrawal
https://www2.hse.ie/living-well/alcohol/dependence/withdrawal-symptoms/
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC6084325/
https://www.drinkaware.co.uk/facts/health-effects-of-alcohol/general-health-effects/alcohol-withdrawal-symptoms
https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0953620599000266
https://www.webmd.com/mental-health/addiction/alcohol-withdrawal-symptoms-treatments
https://americanaddictioncenters.org/alcohol/withdrawal-detox
https://www.healthline.com/health/alcoholism/withdrawal
https://www.apollohospitals.com/diseases-and-conditions/alcohol-withdrawal-syndrome/
Tarix : 14 yanvar 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
