Alexander Fersman (1883–1972) — Rus geokimyası, mineralogiya və təbiətşünaslıq sahələrindəki məşhur alim, həmçinin Sovet dövrünün mühüm elm xadimlərindən biridir. O, mineralogiya və geokimya sahəsindəki işləri ilə tanınmış, həmçinin Sovetlərdə təbiət elmlərinin inkişafına böyük töhfələr vermişdir. Fersman, elmi karyerasında çoxsaylı ekspedisiyalarda iştirak etmiş, mineral və elementlərin tərkibini və onların yer kürəsindəki paylanmasını araşdırmışdır. Onun tədqiqatları, xüsusilə Rusiyanın və Mərkəzi Asiyanın mineral sərvətlərinin öyrənilməsində əhəmiyyətli yer tutur. Erkən həyatı və təhsili Alexander Fersman 1883-cü ildə Rusiyanın St. Peterburq şəhərində anadan olub. O, gənc yaşlarından təbiət elmlərinə böyük maraq göstərmiş və bu sahədə təhsil almağa başlamışdır. Fersman 1905-ci ildə Sankt-Peterburq Universitetinin mineralogiya fakültəsinə daxil olmuş və buradakı təhsilini uğurla başa vurmuşdur. Bu dövrdə Fersman, xüsusilə geokimya və mineralogiyanın əsas prinsiplərinə böyük maraq göstərmişdir. Elmi fəaliyyəti və mineralogiya sahəsindəki töhfələri Fersman, mineralogiya və geokimya sahəsindəki tədqiqatları ilə tanınır. O, mineral quruluşunun və onun kimyəvi tərkibinin araşdırılmasında mühüm işlər görmüşdür. Fersman, həmçinin mineralogiya sahəsində yeni tədqiqat metodları tətbiq etmiş, mineral və kimyəvi elementlərin yer kürəsindəki paylanmasını daha dərindən təhlil etmişdir. Onun mineralogiyadakı fəaliyyəti çox geniş olub, xüsusilə yerin müxtəlif qatlarında mineral resurslarının yerləşməsini öyrənmişdir. "Sovet mineralogiyası" və "Geokimya" sahələrindəki əsərləri Fersmanın ən məşhur elmi əsərlərindən biri "Sovet mineralogiyasının əsasları" (1949) və "Geokimya" (1951) adlı əsərləridir. Bu kitablar, Sovet mineralogiyası və geokimyasının əsaslarını təsvir edir və bu sahələrdə tədris və tədqiqatlar üçün əvəzsiz mənbələr olmuşdur. Fersman, bu əsərlərində mineral resurslarının öyrənilməsi və onların tətbiqinə dair nəzəriyyələr irəli sürmüş, həmçinin elmi cəmiyyətə geniş tədqiqat metodları təqdim etmişdir. Ekspedisiya və təbiət resursları ilə bağlı tədqiqatlar Fersman, həmçinin çoxsaylı ekspedisiyalarda iştirak etmişdir. O, xüsusilə Rusiyanın Ural dağları, Sibirin şərq hissəsi və Mərkəzi Asiya kimi mineral və təbii sərvətləri ilə zəngin olan regionlarda tədqiqatlar aparmışdır. Bu ekspedisiyalar, həm mineralogiya, həm də geokimya sahəsində dəyərli məlumatların əldə edilməsinə imkan yaratmışdır. Fersman, bu sahələrdəki tədqiqatlar nəticəsində Rusiyanın zəngin təbiət sərvətlərinin kəşfini və onların elmi olaraq öyrənilməsini təmin etmişdir. Sovet elmi mədəniyyətinə təsiri Fersman, yalnız mineralogiya və geokimya sahələrində deyil, həm də Sovet elm sisteminin inkişafında mühüm rol oynamışdır. O, Sovet İttifaqı Elmlər Akademiyasının üzvü olmuş və burada mineralogiya və geokimya sahələrinin inkişafı ilə bağlı əhəmiyyətli tədbirlər həyata keçirmişdir. Fersman, həmçinin Sovet elminin beynəlxalq aləmdə tanınması üçün fəal fəaliyyət göstərmiş, Rusiyanın təbiət elmlərinin inkişafına böyük töhfələr vermişdir. Yaradıcılığı və populyar elmi yazıları Fersman, yalnız elmi sahədəki fəaliyyətləri ilə deyil, həm də populyar elmi yazılarla da məşhurdur. O, mineralogiya və geokimya sahələrini geniş auditoriyaya tanıtmaq üçün çoxsaylı məqalələr və kitablar yazmışdır. Fersmanın populyar elmi əsərləri, sadə dillə yazılmış və oxuculara təbiət elmlərini anlamaqda kömək edən əsərlər olmuşdur. Bu əsərlər, xüsusilə gənc nəsillərin təbiət elmlərinə olan marağını artırmışdır. Sonrakı illər və irsi Alexander Fersman 1972-ci ildə vəfat etmişdir. Onun elmi irsi, mineralogiya və geokimya sahələrindəki irəliləyişlər və Rusiyanın mineral resurslarının öyrənilməsi sahəsindəki böyük töhfələri ilə hələ də çoxsaylı alimlər üçün ilham mənbəyi olmuşdur. Fersman, Sovet dövrünün ən böyük təbiətşünaslarından biri olaraq tarixə düşmüşdür və onun əsərləri müasir təbiət elmləri sahəsində mühüm yer tutur.
https://en.wikipedia.org/wiki/Alexander_Fersman
https://www.nature.com/articles/156012a0
https://www.wikidata.org/wiki/Q365645
https://www.prlib.ru/en/history/619700
https://novgorod.travel/en/names/alexander-fersman/
http://www.minsocam.org/msa/collectors_corner/arc/fersman.htm
https://pantheon.world/profile/person/Alexander_Fersman
Tarix : 3 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
