Adolf W. von Baeyer (1835–1917) - Alman kimyaçısıdır və organik kimya sahəsindəki əhəmiyyətli töhfələri ilə tanınır. O, xüsusilə bəzi üzvi birləşmələrin sintezini mümkün edən metodu və aromatik birləşmələrin strukturunu açıqlayan işləri ilə məşhurdur. Baeyer, 1905-ci ildə Kimya üzrə Nobel mükafatı ilə təltif olunmuşdur. Onun araşdırmaları, müasir kimyanın inkişafına mühüm təsir göstərmişdir və bir çox üzvi reaksiyaların daha dərindən anlaşılmasına gətirib çıxarmışdır. Erkən həyat və təhsil Adolf von Baeyer 1835-ci ildə Almaniyada, Frankfurtda doğulmuşdur. O, Münhen Universitetində və daha sonra Heidelberg Universitetində kimya təhsili almışdır. Baeyer, özünün kimyaya olan marağını erkən yaşlardan inkişaf etdirmiş və təhsilini başa vurduqdan sonra çox sayda fərqli elmi və akademik mühitlərdə fəaliyyət göstərmişdir. Baeyerin xüsusilə organik kimya sahəsindəki işləri, onun gələcəkdə məşhur olmasına zəmin yaratmışdır. O, həmçinin Münhen Universitetində professorluq etmiş və burada özünün elmi təhsilini gələcək nəsillərə ötürmüşdür. Kimyəvi araşdırmalar və ixtiraları Adolf von Baeyer, organik kimya sahəsindəki əhəmiyyətli işləri ilə tanınır. Onun ən məşhur kəşflərindən biri indigo adlı mavi rəng maddəsinin sintezidir. 1865-ci ildə Baeyer, indigonun sintetik metodunu kəşf edərək, onu üzvi birləşmələr ilə yaradılmasını təmin etmişdir. Bu kəşf, textil sənayesi üçün mühüm əhəmiyyətə malikdir, çünki indigo mavi rənginin sənaye istehsalı bu günə qədər çox geniş istifadə olunur. Bundan əlavə, Baeyer, aromatik birləşmələrin və xüsusilə benzol birləşmələrinin strukturunun anlaşılmasında da böyük rol oynamışdır. Onun, aromatik birləşmələrin planar (düz) strukturda olduğunu və atomların müəyyən bir düzülüşdə olduğunu təsdiqləyən işləri, kimya sahəsindəki nəzəri inkişaflara əhəmiyyətli təsir göstərmişdir. Baeyer həmçinin peroksitlər, dikarboksilik turşular və digər kimyəvi maddələrin sintezi ilə də məşğul olmuşdur. Onun işləri üzvi sintez və reaksiyalar sahəsində geniş təcrübə və təkmilləşdirilmiş üsulların inkişafına səbəb olmuşdur. Nobel mükafatı və təsiri Baeyer'in bu böyük kəşfləri və tədqiqatları ona 1905-ci ildə Kimya üzrə Nobel mükafatı qazandırmışdır. Nobel komitəsi ona bu mükafatı indigo və digər rəng maddələrinin sintetik metodları üzrə apardığı tədqiqatlara görə vermişdir. Bu mükafat, onun kimya sahəsindəki inanılmaz töhfələrinin bir təsdiqi idi. Baeyerin kimya sahəsindəki töhfələri yalnız öz dövrü ilə məhdudlaşmır. O, organik kimya sahəsinin ən möhkəm təməl daşlarını atmış və gələcəkdəki kimyaçıların işlərinə ilham vermişdir. Həmçinin, o, çoxsaylı tələbələr yetişdirmiş və onların kimya sahəsindəki inkişaflarına təsir göstərmişdir. Baeyerin mirası Adolf von Baeyerin kəşfləri və tədqiqatları müasir kimyanın əsaslarını formalaşdıran fundamental işlərdən biri olmuşdur. Onun indigo sintezi təkcə bir rəng maddəsi deyil, həm də kimya sahəsindəki yeni metodların inkişafına səbəb olmuşdur. Baeyerin aromatik birləşmələrə dair işləri, sonrakı kimya tədqiqatçılarına dərin nəzəri təhlillər təqdim etmişdir. Baeyer həm də aromatik birləşmələrin xüsusiyyətləri və strukturu ilə bağlı çoxsaylı işlər həyata keçirmişdir. O, kimya dünyasına verdiyi töhfələrlə həm elmi, həm də sənaye sahələrində irəliləyişlərə səbəb olmuşdur.
https://en.wikipedia.org/wiki/Adolf_von_Baeyer
https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1905/baeyer/biographical/
https://www.britannica.com/biography/Adolf-von-Baeyer
https://www.redalyc.org/journal/1816/181676110004/html/
https://www.nature.com/articles/136669a0
https://pubs.acs.org/doi/10.1021/ed031p91
https://www.ias.ac.in/public/Volumes/reso/019/06/0489-0522.pdf
Tarix : 27 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
