Zilant (Rusca: Зилант; Tatarca: "җылан","ilan") — Tatar mifologiyasında əfsanəvi varlıq. Bu varlıq əslində bir əjdaha ilə ilanın qarışığı hesab olunsa da, başqa heyvanlarında fiziki xüsusiyyətlərini daşıyır. 1730-cu ildən etibarən Kazan şəhərinin rəsmi simvolu olmuşdur. Zilant qanadlı bir ilandır və Kazan şəhərinin qurulması ilə bağlı əfsanələrdə adından bəhs edilir. Xüsusiyyətləri Zilant, başı əjdaha, bədəni quş, ayaqları toyuq, quyruğu ilan, qulaqları isə it qulaqları olan bir varlıq kimi təsvir edilir. Onun qanadları yarasa və ya quş qanadları kimi qırmızı rəngdədir. Zilantın iti dişləri var. Adətən tünd-boz rəngdə təsvir olunur. Etimologiya Zilant adı, rusca "Зилант" sözünün ingilis transkripsiyasıdır ki, bu da Tatarca yılan sözünün bir qarşılığıdır və "ilan" mənasını verir. Tatarlarda bu varlıq tez-tez "Ajdaha" (əjdaha) və ya Ajdaha-yılan (əjdaha-ilan) kimi adlandırılır. Tatarlara görə, Zilant bir pis varlıq kimi təsvir olunur. Ural inanclarına görə, 100 il yaşayan hər hansı bir ilan Əjdahaya çevrilir. Lev Qumilyov, özünün "Qədim Türklər" əsərində qeyd edir ki, Qıpçaqlar (müasir tatarlara aid olan xalq) Altay dağlarında yerləşən "Zheliang" vadisindən gəlirlər. Onun fikrincə, Zilant öz adını yaxınlıqdakı "Zheliang dağı" və "Zheliang" yaşayış yerinin adından almışdır. Əfsanələr Zilantla bağlı bir neçə əfsanə mövcuddur. Onlardan birinə görə, gözəl bir qız köhnə Kazan sakinindən biri ilə evlənir. Qız, Kazan şəhərinin pis yerdə olduğunu bildirir və şəhəri "Zilantaw" dağının yamacına köçürməyi təklif edir. Şəhəri köçürmək üçün razılaşan xan, dağın üstündə çoxlu ilanların olduğunu öyrənir. Bu ilanlara rəhbərlik edən nəhəng iki başlı bir ilan, Zilantdır. Onun bir başı yalnız ot yesə də, digər başı bakirələri və gənc oğlanları yeyir. Xan, bir sehrbazın məsləhəti ilə, dağa yonca və odun yığmağı qərar verir. Baharda, ilanlar yuxudan oyanır və odun yığınının üstünə sürünürlər. Bir cəngavər yığıma od vurur və ilanları yandırır. Lakin, nəhəng iki başlı ilan - Zilant, "Qaban" gölünə qaçır. Əfsanəyə görə, Zilant hələ də göldə yaşayır və zaman-zaman əhalidən intiqam alır. Başqa bir əfsanəyə görə, Zilant gölə qaçmayıb, cəngavərdən intiqam almaq üçün onunla döyüşüb. Döyüş zamanı, Zilant qəhrəmanı altı hissəyə ayırır. Lakin qəhrəman Zilantı zəhərli nizə ilə vurur və Zilant ölür. Mədəniyyətdə Zilant Kazanda müxtəlif bəzək elementlərində görünür. 2005-ci ildə açılan "Qazan" adlı bir bulaqda Zilantın təsvrinə rast gəlinir. Həmçinin, Kazanda noyabrın ilk on günlüyündə "Zilantkon" adlı məşhur bir festivalı da keçirilir. Zilant, 1730-cu ildə Kazan quberniyasının rəsmi gerbində təsvir edilmişdir. 2005-ci ildə Kazan şəhərinin minilliyi münasibətilə Zilant yenidən Kazan şəhərinin simvolu olaraq qəbul edilmişdir. Zilant, Kazanda bir çox insan tərəfindən qərb mədəniyyəti ilə əlaqələndirilir və çoxları onu klassik qərb əjdahası və ya "wyvern" kimi təsəvvür edir. Modern dövrdə Zilant, həmçinin Kazan Metrosunun bəzək elementləri və şəhərin digər simvolları kimi istifadə edilir. Kazanı təmsil edən həndbol klublarında biri KAİ Zilant adını daşıyır.
https://en.wikipedia.org/wiki/Zilant
https://realnoevremya.ru/articles/260979-zilant-viverna-vasilisk-ili-drakon
https://experience.tripster.ru/articles/zilant-kak-pojavilsa-glavnij-simvol-kazani/
https://dzen.ru/a/YQOlEbRoVRjTHLhz
https://e-kazan.ru/news/show/48342
https://udan-adan.blogspot.com/2016/08/monsters-from-central-asian-mythology.html
https://piskunov-vitaly.livejournal.com/34021.html
Tarix : 21 dekabr 2024
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
