Zener effekti, elektrik dövrələrində müəyyən bir gərginlik həddinə çatanda yaranan bir fenomeni ifadə edir. Bu effekt, xüsusilə Zener diodlarında görülür və müəyyən bir zəruri gərginliyə (Zener gərginliyi) çatdıqda diodun arxasında cərəyanın əksinə keçməsinə imkan verir. Normalda, diod yalnız bir istiqamətdə cərəyanı keçirir, lakin Zener effekti zamanı, gərginlik təyin olunmuş Zener dəyərini keçdiyi zaman, diod cərəyanı əks istiqamətdə keçirə bilər. Xüsusiyyətlər Zener diodları tez-tez sabit gərginlik təmin etmək üçün istifadə edilir. Diodun əks cərəyanla keçirə biləcəyi minimum gərginlikdir. Zener diodları yüksək cərəyan altında işləyərkən, çox istilik yaranır, buna görə də düzgün istilik yayma tədbirləri görülməlidir. Cərəyanın əks istiqamətə keçməsi: Normalda diod cərəyanı yalnız bir istiqamətdə keçir, lakin Zener effekti ilə, gərginlik müəyyən həddi keçərsə, cərəyan əks istiqamətə axmağa başlayır. Tətbiq sahələri 1. Gərginlik regulyatorları: Zener diodları, sabit gərginlik təchiz etmək üçün çox istifadə olunur. Məsələn, yüksək gərginlikli enerji mənbələrində gərginliklər əksər zaman dəyişir, amma Zener diodları istifadə edərək, müəyyən bir gərginlik səviyyəsi saxlanılır. 2. Cərəyan mühafizəsi: Zener diodları, çox yüksək gərginliklərə qarşı qoruma təmin edir. Bu, xüsusilə həssas elektron komponentləri qorumaq üçün əhəmiyyətlidir. 3. Dəyişən gərginliklərdə sabit dəstək: Zener diodları dəyişən cərəyanlı (AC) dövrələrdə sabit gərginlik təmin etmək üçün istifadə edilə bilər. Zener effekti, elektronika sahəsində çox əhəmiyyətli bir fenomen olduğu üçün, müxtəlif dövrələrdə geniş tətbiq olunur və zəngin bir elmi araşdırma sahəsinə sahibdir.
https://www.scribd.com/document/114727257/Zener-Effect
https://devxplained.eu/en/blog/zener-effect
http://hyperphysics.phy-astr.gsu.edu/hbase/Solids/zener.html
https://www.kynix.com/Blog/Zener-Effect-vs-Avalanche-Effect-in-PN-Junction-Diode.html
Tarix : 11 yanvar 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
