Zahidan Böyük Məkkə məscidi - (Farsça: مسجد جامع مکی زاهدان) dünyanın ən böyük Hənəfi məscidlərindən biri və İranın ən böyük Sünni İslam məscididir və Sistan və Bəlucistan əyalətinin paytaxtı olan Zahidanın mərkəzində yerləşir. Tarix Məscidin banisi, 1987-ci ildə vəfatına qədər İranda Sistan-Bəlucistanda Bəlucların ən mühüm Sünni dini nüfuzuna sahib olan Əbdül Əziz Malazada idi. Məkkə Məscidi, Məkkə məscidinin yanında yerləşən Camiat Darul Uloom seminariyasının bir hissəsi olaraq 1971-ci ildə əsası qoyulmuşdur. Darul Uloom, Deobandi Məktəbinin bir hissəsidir. Zahidandakı Darul Uloom, Şərqi İranda yaşayan Sünni Bəluc xalqı üçün mərkəzdir. 1970-ci illərin əvvəllərində qurulduğundan, bölgədəki minlərlə məscid, 120 Deobandi mədrəsəsi və təxminən yetmiş seminariyadan ibarət bir şəbəkənin mərkəzinə çevrilmişdir ki, bunlardan qırxı birbaşa Zahidanda yerləşən Darul Uloom rəhbərliyi altındadır. Uzun illər məscid, çox sayda ibadətçi ilə dolub daşırdı və məkanı hər kəsin içəridə namaz qıla bilməsi üçün yetərli deyildi. Namazlar tez-tez yaxın küçələrdə qılınmalı olurdu. Məkkə məscidini tamamlandıqdan sonra İranın ən böyük Sünni məscidi halına gətirən bir genişləndirmə layihəsinə başlanıldı. 2010-cu ildə iki minarəsi olan köhnə məscid binası, dörd minarəli yeni 50.000 kvadrat metrlik məscidə yer açmaq üçün sökülməli oldu. Rəhbərlik Məkkə məscidinin banisi Mövlanə Əbdül-Əziz Mullahzada (1916–1987) hörmətli bir Deobandi alimi idi. O, Sistan-Bəlucistanda Deobandi düşüncəsinin yayılmasının əsas tərəfdarı idi. Onun nüfuzu getdikcə artırdı və Bəluc xalqının dini nüfuzu kimi qəbul edildikdən sonra, dini nüfuzu İrandakı bütün Sünni icmaları üzərinə yayıldı.
https://dbpedia.org/page/Jameh_Mosque_of_Makki
https://aksonline.ir/en/photo/17175/makki-mosque
https://aksonline.ir/en/photo/15734/jameh-mosque-of-makki
https://www.iranintl.com/en/202310202591
https://www.wikidata.org/wiki/Q23043457
https://trek.zone/en/iran/places/916487/jameh-mosque-of-makki-zahedan
https://en.wikipedia.org/wiki/Jameh_Mosque_of_Makki
Tarix : 16 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
