Yulius Vaqner Ritter von Jaureqq — Avstriyalı psixiatr və nevroloq, malyariya terapiyası ilə sinir sifilisinin (proqressiv iflic) müalicəsini kəşf etdiyi üçün 1927-ci ildə Fiziologiya və Tibb üzrə Nobel Mükafatını qazanmış alim. O, psixiatriyada bioloji müalicə üsullarının pioneri kimi tanınır. Həyatı Yulius Vaqner-Yaureqq 1857-ci il martın 7-də Vels şəhərində anadan olmuşdur. Atası Adolf Johann Wagner Avstriya dövlət xidmətində çalışırdı və ailəsinə 1864-cü ildə “Ritter von Jauregg” zadəganlıq titulu verilmişdi. Anası Ludovika Ranzoni musiqiyə marağı ilə oğluna təsir etmişdir. Vaqner-Yaureqq Vyana Universitetində tibb təhsili almış və 1880-ci ildə tibb doktoru dərəcəsi qazanmışdır. O, iki dəfə evlənmişdir: ilk həyat yoldaşı Anna Luxenberger (1888-ci ildə evlilik, 1903-cü ildə boşanma) və ikinci həyat yoldaşı Maria Bayer (1923-cü ildə evlilik). İlk evliliyindən iki övladı – bir oğlu (Theodor) və bir qızı (Maria) olmuşdur. Karyerası Vaqner-Yaureqq karyerasına 1883-cü ildə Vyana Ümumi Xəstəxanasında psixiatriya assistenti kimi başlamışdır. 1889-cu ildə Qrats Universitetində psixiatriya və nevrologiya professoru təyin edilmiş, 1902-ci ildə Vyana Universitetinə qayıdaraq burada psixiatriya klinikasına rəhbərlik etmişdir. 1917-ci ildə Vyana Dövlət Psixiatriya Xəstəxanasının direktoru olmuş və 1928-ci ilə qədər bu vəzifədə çalışmışdır. Birinci Dünya Müharibəsi zamanı o, hərbi xəstəxanalarda “müharibə nevrozu” (indiki PTSD) ilə məşğul olmuş və bu xəstələrə elektrik şoku tətbiq etdiyi üçün mübahisələrə səbəb olmuşdur. Bu təcrübələr sonradan etik cəhətdən tənqid edilmişdir. İrsi Yulius Vaqner-Yaureqq 1940-cı il sentyabrın 27-də Vyanada vəfat etmiş və Vyana Mərkəzi Qəbiristanlığında dəfn olunmuşdur. Onun malyariya terapiyası penisillinin kəşfinə (1940-cı illər) qədər sifilisin müalicəsində əsas üsul olaraq qalmışdır. Lakin bu metodun etik problemləri (xəstələrə qəsdən infeksiya yoluxdurulması) sonradan müzakirə predmeti olmuşdur. Vaqner-Yaureqqın irsi mübahisəli olsa da, onun psixiatriyada bioloji yanaşmanı tətbiq etməsi müasir nevrologiya və psixiatriyaya yol açmışdır. O, həmçinin Avstriya Elmlər Akademiyasının üzvü və Vyana Universitetində hörmətli professor kimi yadda qalmışdır. Onun adı tibb tarixində yenilikçi, lakin etik cəhətdən mürəkkəb bir fiqur kimi qeyd olunur.
https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/1927/wagner-jauregg/biographical/
https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/1927/wagner-jauregg/facts/
https://www.britannica.com/biography/Julius-Wagner-Jauregg
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3423136/
https://jnnp.bmj.com/content/72/1/105
https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3670443/
https://en.wikipedia.org/wiki/Julius_Wagner-Jauregg
Tarix : 15 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
