Yozef Hirtl — Avstriyalı anatomist, Vyana Universitetindəki anatomiya professoru və insan bədəninin təfərrüatlı tədqiqi ilə tanınmış alim. O, həmçinin korroziya preparatları texnikasını təkmilləşdirmiş və təhsildə anatomik modellərdən istifadəni populyarlaşdırmışdır. Həyatı Yozef Hirtl 1810-cu il dekabrın 7-də Avstriyanın Burgenland əyalətindəki Eisenstadt şəhərində anadan olmuşdur. Atası Jakob Hyrtl musiqiçi və kilsə xorunun rəhbəri, anası Maria Elisabetha Sablik isə ailənin təhsilə marağını dəstəkləyən bir şəxs idi. Hirtl gənclik illərində musiqi və təbiət elmlərinə maraq göstərmiş, 1831-ci ildə Vyana Universitetində tibb təhsilinə başlamışdır. O, burada anatomiya professoru Yozef Freiherr von Retzerin tələbəsi olmuş və 1835-ci ildə tibb doktoru dərəcəsi qazanmışdır. Hirtl 1840-cı ildə Mariya Franziska Schuhla evlənmiş, lakin onların övladı olmamışdır. Həyatının son illərini Vyana yaxınlığındakı Perxtoldsdorfda keçirmiş və burada şəxsi kitabxanasını və anatomik kolleksiyasını saxlamışdır. Karyerası Hirtl karyerasına 1835-ci ildə Vyana Universitetində prosektor (anatomik preparatlar hazırlayan mütəxəssis) kimi başlamışdır. 1837-ci ildə Praqa Universitetində anatomiya professoru təyin edilmiş, lakin 1845-ci ildə Vyana Universitetinə qayıdaraq burada 1874-cü ilə qədər çalışmışdır. O, Vyana Anatomiya İnstitutunu dünya səviyyəli mərkəzə çevirmiş və tələbələrinə praktiki təhsil vermək üçün geniş preparat kolleksiyası toplamışdır. Hirtl 1865-ci ildə Vyana Universitetinin rektoru seçilmiş və bu vəzifədə təhsil islahatlarını dəstəkləmişdir. O, həmçinin Vyana Tibb Cəmiyyətinin fəal üzvü olmuş və elmi nəşrlərdə çoxsaylı məqalələr dərc etdirmişdir. Elmi töhfələri Hirtlin ən böyük elmi nailiyyəti korroziya preparatları texnikasını təkmilləşdirməsidir. Bu metodda damar və orqan sistemlərinə rəngli mum və ya digər materiallar yeridilir, sonra toxumalar kimyəvi yolla təmizlənərək yalnız damar strukturları saxlanılır. Bu preparatlar anatomiyanın öyrənilməsində vizual və dəqiq təsvirlər təmin etmişdir. Hirtlin hazırladığı yüzlərlə preparat bu gün də Vyana Tibb Tarixi Muzeyində (Josephinum) sərgilənir. O, həmçinin insan və heyvan anatomiyasını müqayisəli şəkildə öyrənmişdir. “İnsan anatomiyası üzrə dərslik” (Lehrbuch der Anatomie des Menschen) adlı kitabı tələbələr arasında geniş istifadə olunmuşdur. Hirtl kəllə sümükləri və eşitmə orqanlarının strukturu üzrə də tədqiqatlar aparmış, bu sahədə dəqiq təsvirlər və terminologiya təklif etmişdir.
https://www.mayoclinicproceedings.org/article/S0025-6196(11)62908-X/fulltext
https://www.newadvent.org/cathen/07611b.htm
https://jamanetwork.com/journals/jama/article-abstract/333287
https://cmeindia.in/history-today-in-medicine-dr-josef-hyrtl/
http://microscopist.net/Hyrtl.html
https://muttermuseum.org/on-view/hyrtl-skull-collection
https://en.wikipedia.org/wiki/Josef_Hyrtl
Tarix : 15 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
