Yens Yakob Asmusen Vorsa (14 sentyabr 1821 – 1 dekabr 1885) - Daniyalı arxeoloqdur və Danimarkada ilk peşəkar arxeoloq sayılır. O, müasir arxeologiyanın banilərindən biri kimi qəbul edilir və onun işləri, Avropanın prəhistorik dövrünün sistemli öyrənilməsinin əsasını qoymuşdur. Vorsa, Skandinaviya bölgəsində daş dövrü, tunc dövrü və dəmir dövrü mədəniyyətlərinin öyrənilməsində mühüm rol oynamışdır. Erkən həyat və təhsil Vorsa Danimarkanın Veyle şəhərində anadan olmuşdur. O, Kopenhagendəki Universitetdə təhsil almış və əvvəlcə hüquq ixtisası üzrə təhsil alsa da, qısa zamanda arxeologiyaya maraq göstərməyə başlamışdır. Tarix və mədəniyyət sahəsindəki ilk təhsili ona Danimarkanın ən önəmli arxeoloqlarından biri olmağına imkan yaratmışdır. Karyera Vorsa ən çox Skandinaviyanın prəhistoriyasının başa düşülməsinə verdiyi töhfələrlə tanınır. O, stratigrafik qazıntı metodlarının inkişafında mühüm rol oynamışdır. Bu metodlar arxeoloqlara müəyyən bir ərazidə insan fəaliyyətinin zamanla əlaqələndirilmiş sırasını öyrənmək üçün torpaq qatlarını araşdırmağa imkan verir. Vorsanın əsas töhfələrindən biri Danimarkada qəbir təpələrinin qazıntılarında əldə etdiyi mühüm məlumatlar olmuşdur. Bu qazıntılar Skandinaviyanın prəhistorik dövründə basdırılma praktikasını və material mədəniyyətini başa düşməyə kömək etmişdir. Onun bu sahədə apardığı işlər, Danimarkada və Şimali Avropada prəhistorik mədəniyyətlərin nisbətən xronoloji ardıcıllığını müəyyən etməyə imkan vermişdir. O, həmçinin prəhistorik əşyaların təsnifatında çalışmış, xüsusən də tunc və dəmir dövrlərinə aid tapıntıları tədqiq etmişdir. Onun araşdırmaları Skandinaviyanın prəhistorik dövrü ilə bağlı fərqli dövrlərin müəyyən edilməsinə gətirib çıxarmışdır və o, daş dövrü, tunc dövrü və dəmir dövrü kimi mədəni dövrləri geniş şəkildə tanıtmışdır. Əsas əsərləri və töhfələri Vorsanın ən təsirli əsəri 1849-cu ildə nəşr olunan Danmarks Oldtid (Danimarkanın Qədimliyi) kitabıdır. Bu əsər, Danimarkanın prəhistoriyası haqqında ilk geniş məlumat verən əsər olmuşdur. Həmçinin, Fortidsminder i Danmark (Danimarkadakı Qədim Abidələr) adlı əsərində o, Danimarkada yerləşən müxtəlif arxeoloji sahələri kataloqlaşdırmışdır. Onun işi, Danimarkada arxeologiyanı peşəkar bir sahə olaraq qurmağa kömək etmişdir və o, Danimarka Milli Muzeyinin qurulmasında da mühüm rol oynamış, muzeyin uzun illər direktoru olmuşdur. Vorsa həmçinin, Skandinaviya və Avropanın digər hissələrində arxeoloji praktikaların inkişafına təsir etmişdir. İrs və mirası Yens Yekob Asmusen Vorsa, müasir arxeologiyanın banilərindən biri kimi xatırlanır. Onun qazıntılara sistemli yanaşması və prəhistoriyanın başa düşülməsindəki işləri, arxeologiya sahəsində davamlı təsir göstərmişdir. O, Danimarkanın arxeologiyasının atası kimi geniş tanınır və Skandinaviyanın prəhistoriyası ilə bağlı verdiyi töhfələr, bu sahədə hələ də təsirli qalır.
https://www.britannica.com/biography/Jens-Jacob-Asmussen-Worsaae
https://link.springer.com/referenceworkentry/10.1007/978-1-4419-0465-2_809
https://www.newworldencyclopedia.org/entry/Jens_Jacob_Asmussen_Worsaae#google_vignette
https://thevikingherald.com/article/jens-jacob-asmussen-worsaae-and-the-19th-century-birth-of-the-viking-age/1110
https://johnevans.ashmus.ox.ac.uk/archive/worsaae.html
https://www.oxfordreference.com/display/10.1093/oi/authority.20110803124915709
https://en.wikipedia.org/wiki/Jens_Jacob_Asmussen_Worsaae
Tarix : 10 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
