Yeni Meksika qurbağası (Spea multiplicata) - ABŞ-nin cənub-qərbində və Meksikada tapılan Amerika qurbağaları növü. Digər qurbağa növləri kimi, onlar da adlarını arxa ayaqlarındakı xəncərə bənzər çıxıntıdan alırlar ki, bu da onlara qumlu torpaqlarda qazmağa imkan verir. Spea multiplicata, xüsusilə paz şəklindəki qazma çıxıntısı ilə tanınır. Bəzi mənbələr bu növü Meksika qurbağası, səhra qurbağası və ya cənub qurbağası kimi də adlandırır. Təsvir Yeni Meksika qurbağasının uzunluğu 1,5 ilə 2,5 düym (3,8 ilə 6,4 sm) arasında dəyişir, yumru bədənli və nisbətən qısa ayaqlıdır. Çəkisi 1,7 ilə 3,5 unsiya (48 ilə 99 qram) arasındadır. Onlar yaşıl, boz və ya qəhvəyi rəngdə ola bilər, ümumiyyətlə yaşadıqları ərazinin torpaq rəngini əks etdirir. Bel nahiyəsində qara və narıncı ləkələr, qarın nahiyəsində isə ağ rəng üstünlük təşkil edir. Böyük gözləri və şaquli bəbəkləri var. Davranış Digər qurbağa növləri kimi, Yeni Meksika qurbağası da gecə fəal olan və gizli yaşayan bir növdür. Ələ alındıqda, bu qurbağalar şirəyə bənzər bir qoxu buraxa bilər ki, bu da üzə yaxın məsafədə olduqda göz yaşarmasına və burun axmasına səbəb ola bilər. Qurbağa vaxtının çoxunu torpaqda basdırılmış şəkildə keçirir və yalnız yay yağışları dövründə həşəratlarla qidalanmaq və çoxalmaq üçün yer üzünə çıxır. Çoxalma yağışdan sonra yaranan müvəqqəti su tutarlarında baş verir. Yumurtalar böyük kütlələr halında qoyulur və tez-tez 48 saat ərzində açılır. Dişilər, daha sürətli inkişaf edən hibrid kürülər əldə etmək üçün simpatrik erkəklərlə çoxalmağı üstün tuturlar. Kürülər su qurumazdan əvvəl tez bir zamanda metamorfoza uğramalıdır. Bu proses kürülərin yumurtadan çıxmasından 8 gün sonra baş verə bilər. Fenotipik plastiklik S. multiplicata kürüləri fenotipik plastiklik nümayiş etdirir. Əksər hallarda kürülər omnivor qidalanma tərzi keçirir və detritus və planktonla qidalanır. Nağıl qaridesi ilə qidalanan kürülər, mövcud olduqda, yeni bir qırtıcı fenotip nümayiş etdirə bilər. Bu qırtıcı fenotipin xüsusiyyətlərinə böyümüş çənə əzələləri və ovunu tutmaq və məhv etmək üçün kömək edən ağız hissələri daxildir. Bu yeni fenotip inkişaf sürətini artırır və kürülərin quruyan su tutarlarından daha tez qaçmasına kömək edir. Yavaş və kiçik omnivor formalı Yeni Meksika qurbağası kürüləri, eyni növün qırtıcı formaları tərəfindən ovlanma ehtimalı daha yüksəkdir. Alimlər son zamanlar Yeni Meksika qurbağasının qabaqcıl genomunu hazırlamışlar. Onlar müəyyən etmişlər ki, baxmayaraq ki, onun genomu digər anuranlarla müqayisədə daha kiçikdir, əsas inkişaf geni olan nodalın bir neçə dəfə təkrarlanması var ki, bu da qurbağaların bu qədər tez inkişaf edə bilməsinin və fenotipik plastiklik göstərməsinin səbəblərindən biri ola bilər. Taksonomiya Bu növ bir zamanlar qərb qurbağası (Spea hammondii) növünün yarımnövü kimi təsnif edilirdi, lakin fərqli morfoloji xüsusiyyətlər tədqiqatçıları onu müstəqil bir növ kimi yenidən təsnif etməyə vadar etdi. Yeni Meksika qurbağası, həmçinin, Düzənlik qurbağası (Spea bombifrons) ilə ərazilərinin üst-üstə düşdüyü yerlərdə hibridləşir ki, bu da növləri bir-birindən fərqləndirməyi çətinləşdirir. Qorunma təhlükələri Yeni Meksika qurbağası, iqlim dəyişikliyinin (xüsusilə yağış və temperatur dəyişikliklərinin) çoxalma və inkişafa ola biləcək təsirləri ilə bağlı tədqiqatların mövzusu olmuşdur. Laboratoriya şəraitində iki müxtəlif təcrübədə müxtəlif kürü mərhələlərində su itkisinin təsiri öyrənilmişdir. Hər iki təcrübədə su itkisinin kürülərin inkişafı, kortikosteron səviyyələri, dalaq ölçüsü və hüceyrəliliyi, ümumi bədən ölçüsünə necə təsir etdiyi araşdırılmışdır. Nəticədə, su itkisi yaşamayan nəzarət qrupundakı kürülərlə müqayisədə, davamlı su itkisi yaşayan kürülər daha sürətli metamorfoza mərhələsinə keçsə də, kortikosteron səviyyələrində, dalaq ölçüsündə, hüceyrəlilikdə və ümumi bədən ölçüsündə heç bir ardıcıl fərq müşahidə edilməmişdir. Bu tədqiqat nəticəsində müəyyən edilmişdir ki, su itkisi qurbağa kürülərinin inkişaf sürətini artırsa da, bu, mütləq olaraq yetkin qurbağaların bədən ölçüsündə dəyişikliklərə səbəb olmur.
https://peecnature.org/learn/nature-guides/featured-critters/spadefoot-toad/
http://nmherpsociety.org/amphibians/speamultiplicatastagnalis/index.html
https://www.inaturalist.org/guide_taxa/221350
https://animalia.bio/new-mexico-spadefoot-toad/1000
https://statesymbolsusa.org/symbol-official-item/new-mexico/state-amphibian/new-mexico-spadefoot-toad
https://www.nps.gov/whsa/learn/nature/amphibians.htm
https://en.wikipedia.org/wiki/New_Mexico_spadefoot_toad
Tarix : 5 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
