Yayla eleniyası (Elaenia obscura) - "Tyrannidae" fəsiləsinin, "Elaeniinae" yarımfəsiləsinə aid olan bir quş növü. Taksonomiya və sistematika Yayla eleniyası monotipik bir növdür. Əvvəllər kiçikbaş eleniya (E. sordida) onun yarımnövü kimi qəbul edilsə də, 2016-2020-ci illər arasında taksonomik sistemlər bu iki növü ayırdı. Təsvir Yayla eleniyası 16-19 sm uzunluğunda və təxminən 14-24 qram çəkisindədir. Bu, kresti olmayan böyük bir eleniya növüdür. Hər iki cinsin lələkləri eynidir. Yetkin fərdlərin başı tünd boz-zeytun rəngindədir, yanaqları daha açıq rəngdədir, göz ətrafında tünd ləkə və incə ağ halqa var. Üst hissələri tünd boz-zeytun rəngindədir. Qanadları əsasən tünd rəngdədir və uçuş lələklərinin kənarları açıq rəngdədir. Qanad örtüklərinin ucları sarımtıldır və qapalı qanadda iki zolaq kimi görünür. Quyruğu tünd rəngdədir və təzə lələklərin ucları ağdır. Çənəsi və boğazı açıq sarı, sinəsi və yan tərəfləri mat zeytun, qarnı və quyruqaltı örtükləri isə açıq sarı rəngdədir. Hər iki cinsin gözləri tünd qəhvəyi, dimdiyi qısa və qara rəngdədir, alt çənəsinin əsası çəhrayıdır. Ayaqları və pəncələri qara rəngdədir. Cavan fərdlərin üst hissələri tünd qırmızımtıl-qəhvəyi, alt hissələri isə çirkli boz-ağ rəngdədir. Yayılması və yaşayış mühiti Yayla eleniyası Ekvadorun cənubundakı Azuay və Loja əyalətlərindən başlayaraq And dağlarının şərq yamacı boyunca Peru və Boliviya vasitəsilə Argentinanın şimal-qərbində Tukuman əyalətinə qədər yayılmışdır. Rütubətli subtropik və mülayim meşələrin alt bitkiləri və kənarlarında, ikinci dərəcəli meşələrdə və bulud meşələrində yaşayır. Həmçinin meşə fraqmentlərində və gənc ikinci dərəcəli meşə sahələrində də rast gəlinir. Ekvadorda 2150-3000 m, Peruda 1400-2700 m, Boliviya və Argentinada isə əsasən 1700-3000 m yüksəklikdə tapılır. Davranış Yayla eleniyası bütün yaşayış sahəsi boyunca il boyu qalır, lakin Boliviyada yerli miqrasiyalar müşahidə edilə bilər. Qidalanma Yayla eleniyası əsasən həşəratlar və giləmeyvələrlə qidalanır. Əsasən meşə təpəsinə yaxın qidalanır, lakin gizli qalmağa üstünlük verir. Qidasını oturaraq, qısa müddətə havada asılı qalaraq və qısa sıçrayışlarla havada həşəratları tutaraq tapır. Çoxalma Yayla eleniyası Boliviyada oktyabr-fevral ayları arasında çoxalır; Argentinada isə dekabr-yanvar aylarını əhatə edir. Digər yerlərdə çoxalma mövsümü məlum deyil. Yuvası budaqlardan hazırlanmış bir fincan şəklindədir, xarici tərəfi mamır və şibyələrlə örtülür, içərisi isə lələklə örtülür. Yuvasını ağacda qurur. Bir yuvada iki ağ yumurta olur, yumurtalar qırmızı-qəhvəyi və bənövşəyi ləkələrlə örtülüdür. İnkubasiya müddəti, balaların uçma vaxtı və valideyn qayğısı haqqında məlumat məlum deyil. Səslər Yayla eleniyasının mahnısı yaşadığı ərazilərə görə bir qədər fərqlənir, lakin mahnılar "weehr-drrrr-whee" ifadəsinin variantlarıdır. Bəzən qısa notlar və ya fitlər əlavə olunur. Növün çağırış səsi "yüksələn-enən və ya tamamilə enən 'breerr'" səsidir. Status "IUCN" yayla eleniyasını "Nisbətən Təhlükəsiz" kimi qiymətləndirib. Geniş yayılma sahəsinə malikdir; populyasiya ölçüsü məlum deyil və sabit olduğu güman edilir. Heç bir dərhal təhlükə müəyyən edilməyib. Ekvadorda nadir və yerli, Peruda isə kifayət qədər ümumi, lakin yerli bir növ kimi qəbul edilir. Perudan cənubda qorunan ərazilərdə rast gəlinir və "kifayət qədər pozulmuş və parçalanmış yaşayış mühitinə uyğunlaşır".
https://ebird.org/species/higela2
https://avibase.bsc-eoc.org/species.jsp?avibaseid=E6A70247117DDFEE
https://en.wikipedia.org/wiki/Highland_elaenia
https://datazone.birdlife.org/species/factsheet/highland-elaenia-elaenia-obscura
https://animalia.bio/highland-elaenia#google_vignette
https://www.oiseaux.net/birds/highland.elaenia.html
https://xeno-canto.org/36391
Tarix : 2 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
