Yağ lampası - Tarix boyu işıqlandırma məqsədilə istifadə edilmiş ən qədim cihazlardan biri. Bu lampalar, bitki yağı, heyvan yağı və ya digər yandırıcı maddələrdən istifadə edərək işıq saçır. Onlar min illər boyu insanların gecə fəaliyyətlərini davam etdirməsinə imkan vermiş və bir çox mədəniyyətin həyat tərzinin ayrılmaz hissəsi olmuşdur. Tarixi Yağ lampalarının tarixi e.ə. 10.000-ci ilə qədər uzanır. Ən qədim nümunələr daş dövründə istifadə edilən sadə çuxurlardan ibarət idi. Bu çuxurlar heyvan piyi ilə doldurulurdu və içərisinə yanar fitil qoyulurdu. Daha sonra, eramızdan əvvəl 3.000-ci ildə Mesopotamiya və Misir mədəniyyətlərində daş və ya gil lampalar inkişaf etdirilmişdi. Antik Yunanıstan və Roma: Gil və metal lampalar geniş istifadə olunurdu. Yağ lampaları burada həm evlərdə, həm də dini mərasimlərdə istifadə olunurdu. Orta əsrlər: Xüsusilə Avropa və İslam dünyasında zeytun yağı ilə işləyən lampalar geniş yayılmışdı. Renessans dövrü: Lampaların dizaynı daha estetik hala gəldi və bəzəkli modellər yarandı. Təsviri və dizaynı Yağ rezervuarı: Lampanın əsas hissəsi olub, yağın saxlanıldığı yerdir. Fitil: Adətən pambıq və ya digər yanar liflərdən hazırlanır. Fitil yağın yuxarıya doğru qalxaraq yanmasını təmin edir. Ağız və çıxış: Fitilin çıxdığı hissə, alovun sabit qalmasını təmin edir. Qapaq və ya örtük: Yağı çirklənmədən qorumaq üçün bəzi lampalarda örtüklər mövcud olmuşdur. İş prinsipi Fitil yağ rezervuarından yağı çəkir. Fitilin ucunda yağ buxarlanır. Buxar yanaraq alov əmələ gətirir və işıq saçır. Yanacaq kimi istifadə olunan yağın növü lampanın işıq keyfiyyətinə təsir göstərir. Zeytun yağı, balina yağı və digər bitki yağları uzun müddət sabit və tüstüsüz işıq təmin edir. Üstünlükləri Sadə quruluş: İstifadəsi və istehsalı asandır. Sabit işıq: Müasir dövrə qədər işıqlandırma üçün əsas vasitə olmuşdur. Təbii materiallardan istifadə: Çirkləndirici kimyəvi maddələrdən istifadə olunmur. Uzunömürlü yanacaq: Bəzi yağ növləri az miqdarda istifadə ilə uzun müddət yanır. Dezavantajları Yanğın riski: Açıqlığı səbəbindən təhlükəsizlik tədbirləri tələb olunur. Tüstü: Düzgün yağ seçilmədikdə tüstü əmələ gəlir. Az işıq gücü: Müasir lampalarla müqayisədə zəif işıq təmin edir. Tətbiq sahələri Evlərdə istifadə: Qədim dövrlərdə gecə işıqlandırma üçün əsas vasitə idi. Dini mərasimlər: Məbədlərdə və dini ayinlərdə tez-tez istifadə edilirdi. Dənizçilik: Gəmi fənərlərində yağ lampaları geniş istifadə olunurdu. Dekorativ məqsədlər: Müasir dövrdə qədim üslubda bəzək əşyası kimi istifadə edilir. Müasir dövrdə yağ lampası Yağ lampaları müasir dövrdə geniş istifadə olunmasa da, bəzi yerlərdə və hallarda, xüsusən də elektrik enerjisinin olmadığı bölgələrdə və bəzi məkanlarda tarixi atmosfer yaratmaq məqsədilə istifadə edilir. Onlar həmçinin mədəni və tarixi əhəmiyyət daşıyan eksponatlar kimi muzeylərdə nümayiş etdirilir.
https://en.wikipedia.org/wiki/Oil_lamp
https://www.mpm.edu/research-collections/anthropology/anthropology-collections-research/mediterranean-oil-lamps/description-and-history-oil-lamps
https://globhistory.org/tr/article/inventions/maslyanaya_lampa_okolo_450_g._do_n._e.
https://www.elektrikport.com/universite/aydinlatmanin-tarihcesi-atesten-gazyagina/4377#ad-image-0
https://www.sunmory.com/blogs/resources/when-were-lamps-invented
Tarix : 5 dekabr 2024
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
