Wen Yiduo (1899–1946) - Çin ədəbiyyatının və siyasətinin görkəmli simalarından biri olmuş, həm şair, həm tənqidçi, həm də inqilabi fəal. O, klassik Çin poeziyasını Qərb modernizmi ilə birləşdirən özünəməxsus üslubu ilə tanınır və 1920–1930-cu illərdə Çin poeziyasının inkişafına mühüm töhfələr vermişdir. Siyasi baxımdan, o, ölkəsinin müstəqilliyi və demokratik dəyərləri uğrunda mübarizə aparmış, bu səbəbdən də həyatının son dövrü siyasi təqiblərlə qarşılaşmışdır. Bu yazıda Wen Yiduo-nun həyatı, poeziyası, ədəbi tənqidləri və siyasi irsi ətraflı şəkildə araşdırılacaq. Həyatı və fəaliyyəti Doğum və erkən illəri: Wen Yiduo 1899-cu ildə Çin Xalq Respublikasının Hubei əyalətində anadan olmuşdur. Uşaqlıq illərindən ədəbiyyata və incəsənətə maraq göstərmişdir. Təhsili və xaricdə təcrübəsi: O, Pekin Universitetində təhsil aldıqdan sonra 1922-ci ildə ABŞ-a gedərək Çikaqo İncəsənət İnstitutunda oxumuşdur. Burada Qərb ədəbiyyatı və incəsənəti ilə tanış olmuş və yaradıcılığına təsir edən yeni üslublar mənimsəmişdir. Çinə qayıdışı: 1925-ci ildə vətənə dönərək müəllimlik etmiş və ədəbiyyat sahəsində mühüm fəaliyyətlər göstərmişdir. Ədəbi yaradıcılığı Poeziya: Wen Yiduo klassik Çin poeziya ənənəsini müasir üslub və texnikalarla birləşdirərək yeni bir poetik forma yaratmışdır. Məşhur əsərləri Qırmızı şamlar (Hongzhu, 1923) – Çin poeziyasının forma və ritm baxımından yenilənməsi üçün eksperimental əsər kimi tanınır. Ölüm və qurtuluş (Si yu sheng, 1926) – Sosial və siyasi motivlərlə zəngin olan şeirlər toplusudur. Tənqidçilik və nəzəriyyə O, yalnız şair deyil, həm də ədəbi tənqidçi idi. Çin poeziyasının formal quruluşunu və ritmini təhlil edərək, müasir Çin poeziyasına nəzəri əsaslar vermişdir. Siyasi baxışları və mübarizəsi Milli azadlıq və demokratik ideallar: Wen Yiduo Çin cəmiyyətində demokratik dəyişiklikləri müdafiə edir və milli müstəqillik uğrunda mübarizə aparırdı. Çin vətəndaş müharibəsi dövründə fəaliyyəti: O, Çin Milli Xalq Partiyasının avtoritar siyasətini tənqid edirdi və bu səbəbdən siyasi təzyiqlərlə üzləşmişdir. Qətli 1946-cı ildə, ictimai çıxışlarının birindən sonra sui-qəsd nəticəsində öldürülmüşdür. Onun ölümü Çində böyük rezonans doğurmuş və onun mübarizəsinin dəyərini daha da artırmışdır. İrsi və mirası Wen Yiduo həm ədəbiyyatda, həm də siyasətdə mühüm iz qoymuş bir şəxsiyyətdir. Onun poeziyası Çin modernist ədəbiyyatının inkişafına təsir göstərmiş, siyasi baxışları isə demokratik ideallar uğrunda mübarizənin bir simvoluna çevrilmişdir.
https://ccamuseum.org/wen-yiduo-poet/
https://www.britannica.com/biography/Wen-Yiduo
https://www.yunnanexploration.com/wen-yiduo.html
https://www.goodreads.com/author/list/15049430.Wen_Yi_Duo
https://www.theworldofchinese.com/2024/07/wen-yiduo-the-poet-the-martyr/
https://www.degruyter.com/document/doi/10.1515/9780773599444-016/pdf?licenseType=restricted&srsltid=AfmBOoozRUjtw-AEcoc4Jn1ic8bOYRnOcjOW1IW28kutBOjztN4dw32X
https://www.poemhunter.com/wen-yiduo/
https://www.degruyter.com/document/doi/10.1515/9780773599444-016/html?srsltid=AfmBOorr7gQKsvJ9cFpG4dX-YmqRSWCivna3xivEa_Kl70oMUfvYIQ-i
Tarix : 5 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
