Vyasa (Sanskrit: व्यास) - Hindu ənənəsində böyük bir müdrik (Rishi) və Mahabharata dastanının müəllifi hesab olunan əfsanəvi fiqur. O, həmçinin Veda mətnlərini bölən və təsnif edən şəxs kimi tanınır. Buna görə də ona Vedavyasa (Veda bölən) deyilir. Həyatı və əfsanəsi Vyasanın həyatı ilə bağlı məlumatlar əsasən Purana və Mahabharata mətnlərindən gəlir. O, Parasara Rishi və Satyavati adlı bir qadının oğlu olaraq dünyaya gəlmişdir. Vyasa, hindu ənənəsində Adi Guru (ilk müəllimlərdən biri) sayılır və o, bir çox dini mətnlərin tərtibçisi kimi qəbul edilir. Hind əfsanələrinə görə, Vyasa Mahabharata dastanını yazdırmaq üçün tanrı Ganeşanı katib olaraq seçmişdir. Ganeşa yalnız bir şərtlə yazmağa razı olmuşdu: Vyasa fasiləsiz olaraq danışmalı idi. Vyasa isə buna qarşılıq olaraq Ganeşaya şeirləri düşünərək yazması üçün çətin misralar vermişdi. Ədəbi fəaliyyət və yaradıcılığı Vyasa, hind ədəbiyyatının və fəlsəfəsinin formalaşmasında əsas fiqurlardan biridir. Ona aid edilən əsas əsərlər: Mahabharata – Dünyanın ən uzun epik dastanıdır. İçində Bhagavad Gita da yer alır. Veda mətnlərinin bölünməsi və təsnifatı – O, dörd Veda (Rigveda, Yajurveda, Samaveda, Atharvaveda) mətnlərini sistemləşdirən şəxs kimi tanınır. Brahma Sutra – Hindu fəlsəfəsinin əsas mətnlərindən biri olan Vedanta fəlsəfəsinə aid şərhlər. Puranalar – Hindu mifologiyasını, kosmologiyasını və tarixi izah edən mətnlər. Təsiri və mirası Vyasa hindu fəlsəfəsində və ədəbiyyatında ən böyük bilicilərdən biri sayılır. O, hindu mənəviyyatının əsasını təşkil edən bir çox mətnin tərtibçisi hesab edilir. Hər il Hindular Guru Purnima festivalında Vyasa-nı anaraq ona ehtiram göstərirlər. Vyasanın irsi, xüsusilə Mahabharata, Bhagavad Gita və Veda mətnləri vasitəsilə hind dini və mədəniyyəti üçün böyük əhəmiyyət kəsb edir.

İstinadlar

https://www.britannica.com/biography/Vyasa

https://medium.com/indian-mythological-saga/ved-vyas-the-immortal-sage-35c201fd0458

https://manavata.org/vyasa/

https://artsandculture.google.com/entity/vyasa/m01s5sm?hl=en

https://gayatriheritage.com/blogs/our-blogs/veda-vyasa-the-great-sage-of-ancient-india?srsltid=AfmBOorRIqoVwkiabD-Z5l864buDAmeXvviQTE1FyGqbosC9a5diSOvB

https://en.wikiquote.org/wiki/Vyasa

https://medium.com/indian-mythological-saga/ved-vyas-the-immortal-sage-35c201fd0458

Tarix : 6 mart 2025

Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.