Vorcester döyüşü - İngiltərə Vətəndaş Müharibəsinin sonuncu böyük döyüşü olub, 3 sentyabr 1651-ci ildə baş vermişdir. Bu döyüş, Parlament tərəfdarları ilə Kral Çarlz II-nin ordu qüvvələri arasında oldu və İngiltərədəki monarxiyanın bərpa edilmə cəhdlərinin uğursuzluqla nəticələnməsinə səbəb oldu. Əvvəlki hadisələr İngiltərə Vətəndaş Müharibəsi 1642-1651-ci illərdə davam etmiş və bu müddət ərzində İngiltərədə iki əsas tərəf mövcud olmuşdur: Parlament tərəfdarları (Roundheads) və Kral tərəfdarları (Cavaliers). Parlament tərəfdarları, əsasən işçi sinfi, şəhərli və puritanlardan ibarət idi, Kral tərəfdarları isə aristokratiya və kəndli sinifləri arasında yayılmışdı. Müharibə nəticəsində, 1649-cu ildə Kral Çarlz I edam edilərək öldürülmüş və İngiltərədə monarxiya dayandırılıb, Respublika qurulmuşdu. Lakin, Çarlz I-in oğlu, Çarlz II, 1650-ci ildə Şotlandiyada taxtını bərpa etməyə cəhd etdi və orada Şotlandiya kilsəsinin dəstəyi ilə bir ordu qurdu. 1651-ci ilin iyul ayında, Çarlz II İngiltərəyə keçdi və burada, öz tərəfdarları ilə birlikdə, kralçılığın bərpası uğrunda mübarizəni davam etdirdi. Döyüşün yeri və hərəkətləri Döyüş Vorcester şəhərinin yaxınlığında baş verdi. Parlament ordusunun komandiri, general Olyver Krummel, döyüşü idarə edən əsas şəxs idi. Çarlz II-nin ordusu, əvvəlcə Şotlandiya üzərindən İngiltərəyə keçmişdi və burada ümumilikdə 16,000 əsgərdən ibarət bir ordu təşkil etmişdi. Lakin, parlamentin ordusu, Krummellin rəhbərliyi altında, çox daha güclü idi və 28,000 əsgərdən ibarət idi. Vorcester döyüşü, həm Çarlz II-nin ordusunun hərbi taktikalarının, həm də parlament ordusunun təcrübəsinin sərt qarşıdurmasına çevrildi. Krummellin ordusu, Çarlz II-nin ordusunu mühasirəyə aldı və onlara ciddi itkilər verdilər. Döyüşdə Kral ordusunun çox sayda əsgəri öldü və ya əsir alındı. Çarlz II özünü xilas edərək gizlənməyə çalışdı, amma döyüşün sonrasında İngiltərədən qaçmağa məcbur oldu. Döyüşün nəticələri Vorcester döyüşü, İngiltərə Vətəndaş Müharibəsinin sonunu gətirdi. Çarlz II-nin məğlubiyyəti, onun İngiltərədəki monarxiyasının bərpası ümidlərini sona çatdırdı. Döyüşdən sonra, Çarlz II bir müddət İngiltərədə gizlənmək məcburiyyətində qaldı və nəhayət, Fransa və Hollandiya kimi ölkələrə qaçdı. Oliver Krummellin rəhbərliyi altında, Parlamentin ordusu qalib gəldi və İngiltərədə Respublika dövrü davam etdi. Krummell, 1653-cü ildə Lord Protector (qoruyucu) olaraq hakimiyyətə gəldi və ölkənin rəhbərliyini öz əlində cəmləşdirdi. İngiltərədə monarxiyanın bərpası 1660-cı ildə, Çarlz II-nin vətənə qayıdışı ilə həyata keçirildi, lakin Vorcester döyüşü, monarxiyanın bərpası üçün son şans oldu. Taktikalar və hərbi rəhbərlik Döyüşdə Krummellin üstün hərbi taktiki təcrübəsi və ordusunun disiplini əsas rol oynadı. Krummell döyüşə çox hazırlıqlı və diqqətlə yanaşmış, orduyun mövqeyini mükəmməl seçmiş və Çarlz II-nin ordusunun təchizatını kəsərək onu çətin vəziyyətə salmışdı. Kral tərəfdarlarının qoşunları çox zaman hərbi taktikalardan məhrum idi və döyüşün sonunda böyük itkilər verdilər. Tarixi əhəmiyyəti Vorcester döyüşü, İngiltərə tarixində çox mühüm bir hadisədir. Bu döyüş, İngiltərədə monarxiyanın bərpasının son şansı idi və bu şansın itirilməsi, İngiltərədə Respublika dövrünü uzatdı. Döyüşün nəticələri həm də Krummellin liderliyinin nə qədər güclü və təsirli olduğunu göstərdi. Döyüş, həm də monarxiyanın bərpası ilə nəticələnən gələcək dövrlərin əsasını qoydu. Lakin, bu döyüşün nəticələri yalnız Krummellin hakimiyyətini gücləndirdi və monarxiyanın bərpası üçün bir neçə il daha gözlənilməsi lazım oldu. Bu döyüş, həm də Avropada digər müharibələrin və siyasi hadisələrin şərh edilməsinə təsir göstərmişdir.

İstinadlar

https://www.historic-uk.com/HistoryMagazine/DestinationsUK/The-Battle-of-Worcester/

https://www.worcester.ac.uk/about/news/academic-blog/humanities-blogs/Battle-of-Worcester.aspx

https://www.britishbattles.com/english-civil-war/battle-of-worcester/

https://britishcivilwars.ncl.ac.uk/weapons-warfare/battles-sieges/the-battle-of-worcester/

https://warfarehistorynetwork.com/article/worcester-last-battle-of-the-english-civil-war/

https://www.explorethepast.co.uk/powickhams/civil-war/

https://www.britainexpress.com/counties/worcestershire/az/worcester/battle.htm#google_vignette

https://www.britannica.com/topic/Battle-of-Worcester

https://spows.org/battle-of-worcester/about-the-battle-of-worcester/

https://www.battlefieldstrust.com/resource-centre/battleview.asp?BattleFieldId=49

Tarix : 9 fevral 2025

Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.