Tarsius wallacei, (ingiliscə Wallace tarsier) kiçik və unikal primatlar sırasına daxil olan tarsius cinsinə aid bir növ. Tarix Bu növ ilk dəfə 2010-cu ildə təsvir olunmuşdur və adını məşhur britaniyalı təbiətşünas Alfred Russel Wallace-dan almışdır. Tarsius wallacei yalnız İndoneziyanın Sulavesi adasında yaşayır və bu onu endemik bir növ edir. Xüsusiyyətlər Tarsius wallacei kiçik ölçülü bir primatdır və onun çəkisi cəmi 100-150 qram arasında dəyişir. Onun başlıca fərqləndirici xüsusiyyətləri bunlardır: Böyük gözlər: Hər gözü bədən ölçüsünə nisbətdə çox böyükdür və gecə görmə qabiliyyətini artırır. Bu, onların gecə ov edən növlər üçün adaptasiyasıdır. Uzun quyruq: Quyruqları incə və uzun olur. Balans saxlamaqda və ağaclar arasında hərəkət etməyə kömək edir. Güclü ayaqlar: Güclü və uzun arxa ayaqları onların budaqdan-budağa tullanmasına imkan yaradır. Tarsius wallacei gecə aktiv olan primatlardandır. Onlar əsasən meşə örtüyündə yaşayır və yırtıcı ov etməklə qidalanırlar. Bu növün əsas qidası həşəratlar və kiçik onurğasızlardır. Onlar ağaclarda yaşadıqları üçün çox nadir hallarda yerə enirlər. Davranış Bu növ sosial struktura malikdir və adətən kiçik ailə qrupları şəklində yaşayır. Hər bir ailə qrupu müəyyən bir ərazini qoruyur və digər ailələrdən uzaq durmağa çalışır. Onların ünsiyyət vasitələri əsasən səs siqnalları və qoxu izləri ilə həyata keçirilir. Çoxalma Tarsius wallacei, digər tarsius növləri kimi, çoxalma davranışlarında özünəməxsus xüsusiyyətlərə malikdir. Bu primatların çoxalması onların ekologiyasına, kiçik ölçülərinə və yaşayış tərzlərinə uyğun şəkildə təkamül etmişdir. Tarsius wallacei növü cinsi yetkinliyə nisbətən gənc yaşda, təxminən 1-2 yaşında çatır. Bu, onların qısa ömür dövründə daha çox nəsil artırmalarına imkan yaradır. Tarsius wallacei adətən monoqam (bir erkək və bir dişi arasında uzunmüddətli əlaqə) sosial sisteminə malikdir. Cütlər kiçik ailə qrupları şəklində yaşayır və birgə ovlayır. Erkəklər cütləşmə dövründə dişiləri cəlb etmək üçün xüsusi səslər çıxarır. Bu səslər həm dişini cəlb etmək, həm də digər erkəkləri ərazidən uzaqlaşdırmaq məqsədi daşıyır. Ərazi davranışı çox güclüdür; cütlər öz ərazilərini qorumaq üçün aktiv fəaliyyət göstərir. Tarsius wallacei növündə hamiləlik təxminən 6 ay davam edir. Bu dövr tarsiuslar arasında orta hesab edilir. Dişi adətən yalnız bir bala dünyaya gətirir. Bu, onların kiçik ölçüsü və dişinin hamiləlik zamanı məhdud bədən resursları ilə əlaqəlidir. Tarsius balası ana südü ilə qidalanır və bu, təxminən 1-2 ay davam edir. Qorrunma Tarsius wallacei IUCN-nin (Beynəlxalq Təbiəti Qoruma Birliyi) Qırmızı Siyahısına daxil edilmişdir. Təhlükə Meşələrin qırılması: Kənd təsərrüfatı və meşəçilik səbəbindən onların yaşayış yerləri azalır. Yerli ovçuluq: Bəzi bölgələrdə ovlanma riski ilə üzləşirlər. Fraqmentasiya: Yaşayış yerlərinin parçalanması nəticəsində populyasiyalar arasında əlaqə kəsilir, bu da genetik müxtəlifliyi azaldır.
https://www.iucnredlist.org/species/195277/17977659
https://en.wikipedia.org/wiki/Wallace%27s_tarsier
https://animalia.bio/wallaces-tarsier#google_vignette
https://www.researchgate.net/publication/226289772_Tarsius_wallacei_A_New_Tarsier_Species_from_Central_Sulawesi_Occupies_a_Discontinuous_Range
https://www.semanticscholar.org/paper/Tarsius-wallacei%3A-A-New-Tarsier-Species-from-a-Merker-Driller/52113369fb1c98cc83f370dea2d4bc5f9d0975d4
https://link.springer.com/article/10.1007/s10764-010-9452-0
https://www.gbif.org/species/8323887
https://www.researchgate.net/publication/311418269_Wallace's_tarsier_Tarsius_wallacei
https://www.edgeofexistence.org/blog/a-new-edge-mammal/
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Tarsius_fuscus.jpg
https://primate.wisc.edu/primate-info-net/pin-factsheets/pin-factsheet-tarsier/
https://www.inaturalist.org/taxa/113783-Tarsius-wallacei
Tarix : 23 yanvar 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
