Vagn Walfrid Ekman - isveçli fizikaçı və meteoroloqdur, və əsasən okeanologiya və atmosfer elmi sahələrindəki inqilabi işləri ilə tanınır. Ekman, okean cərəyanları və həm okeanda, həm də atmosferdə turbolans haqqında olan anlayışımıza mühüm töhfələr vermişdir. O, ən çox Ekman spiralını formalaşdırması ilə məşhurdur. Bu nəzəriyyə, Yerin fırlanmasının səthə yaxın okean cərəyanları üzərindəki təsirini açıqlayan bir anlayışdır. Erkən dövrü və təhsili Vagn Ekman Stockholm, İsveçdə anadan olmuşdur. Kiçik yaşlarından elmlərə, xüsusilə fizika sahəsinə böyük maraq göstərmişdir. O, Stockholmda yerləşən Krallıq Texnologiya İnstitutunda (KTH) təhsil almış və fizika üzrə dərəcə əldə etmişdir. Ekman, Stockholm Universitetində araşdırmalarını davam etdirərək, maye dinamikası və okeanologiya sahələrində ideyalarını inkişaf etdirməyə başlamışdır. Elmi töhfələri Ekmanin okeanologiyaya verdiyi ən böyük töhfə Ekman spiralının inkişafı olmuşdur. Bu nəzəriyyə, Yerin fırlanması səbəbindən okean cərəyanlarının Koriolis effektinin təsirini izah edir. Spiraldə göstərilir ki, okeandakı cərəyanlar fərqli dərinliklərdə küləyin istiqamətinə müxtəlif bucaqlarla hərəkət edir, bu isə su ilə atmosfer arasında olan sürtünmə qüvvələri ilə əlaqələndirilir. O, həmçinin okean turbolansının öyrənilməsinə, xüsusilə okeandakı vertikal qarışıqlıq ilə əlaqəli məsələlərə töhfələr vermişdir. Onun araşdırmaları, külək tərəfindən idarə olunan cərəyanlar və onların Yerin atmosferi ilə qarşılıqlı təsirini başa düşməyə kömək etmişdir. Ekmanin nəzəriyyələri, müasir okean dövranı modellərinin inkişafında əsas rol oynamışdır. Ekman atmosfer elmi sahəsində də araşdırmalar aparmış, atmosferin dinamikası və hava sistemləri ilə okeanik şərtlər arasındakı əlaqələri öyrənmişdir. Onun tədqiqatları, gələcəkdə iqlim elmi və hava proqnozu sahələrindəki tədqiqatların təməlini qoymuşdur. Son illəri və irsi Ekman bir sıra nüfuzlu akademik vəzifələr tutmuşdur, o cümlədən Stockholm Universitetində, burada okeanologiya və meteorologiya sahələrindəki tədqiqatları inkişaf etdirmişdir. Karyerası boyunca Ekman, maye dinamikası, okean cərəyanları və atmosfer fizikasına dair bir çox məqalə nəşr etmişdir. Vagn Ekman 21 noyabr 2000-ci il tarixində Stockholm, İsveçdə vəfat etmişdir. Onun işləri okeanologiya, meteorologiya və iqlim elmi sahələrində davamlı bir təsir göstərmişdir. Ekman spiralı, okean cərəyanları sahəsindəki əsas anlayışlardan biri olaraq qalır və onun töhfələri müasir ətraf mühit elmləri və atmosfer fizikasına təsir etməyə davam edir.
https://www.britannica.com/biography/V-Walfrid-Ekman
http://www.seasky.org/ocean-exploration/ocean-explorers-vagn-ekman.html
https://www.encyclopedia.com/science/dictionaries-thesauruses-pictures-and-press-releases/ekman-vagn-walfrid
https://www.oxfordreference.com/display/10.1093/oi/authority.20110803095745167
https://watermark.silverchair.com/20-2-140.pdf?token=AQECAHi208BE49Ooan9kkhW_Ercy7Dm3ZL_9Cf3qfKAc485ysgAAA1cwggNTBgkqhkiG9w0BBwagggNEMIIDQAIBADCCAzkGCSqGSIb3DQEHATAeBglghkgBZQMEAS4wEQQMNqK0L2c1W1j-VwhJAgEQgIIDCpPhK1dI8KeH7QgnMmB_7CL_sKFKVhG6wjF9gqGRBgK_gkWYKFqI4AatKhKaEOE5duGy30HfDO4QUYEipvUJpH99MkTSwineAIuNmhlteSw4yQ3FsgFFZ75R2XlfImhBZYEY2NfejWwksG7QjwjrJeMRhmRuSBkO9RKuK0X8AezRY3PuJJcPYJ4QMQ77VhSnxBLThTMq9jU7rXDVZwlapj9j9bk8H4d4DQIYgOuhE1p8A9Iv76aHm0nGPcoZ0iW9WaKPK0BhgZXjhVxAUV2T0A5VBDQzDBmN4_xi7mIwkSNpdkVWHo11bvFK6_kdVdh4EwqD5EUWD3ydnkLL74PrN2zQQXQYGRhrKtY_iwBqFXoATD1I5bO_RoWzH1Ws-5Y1mSoIrcSKBIgQV2xcr3Y2VKWZA5Gz1xHIUVqnr93ecSOogGHpOpBfXqFQfnlJa1VQz-AY6OSZU0wKDMjXYdf4VRKPrwfqGT3rfml3fqgW7L0oqh8h76fLHSleT04r37lw5eRKZE1gACiimNeWmng8nCXkFNj1yv0psQQ8dVY7OhWGr0jc0Nz6OtykWgnaGG_DrYmITJqSM4vl_xN8qWIieitbdpvsc47js4Z8RYfDIQwu_sINCrwJCcdbchXdgDu-TIOIhGdU2auRjAQtz0IMr6FYftYOyIwwS5Anw4leS0PFwdy8kqrbg7bqnVBB7GQHo-c1Lp3EMbC19TrR5GGssA8aXmmUv1WvWj-Z5pb-pXAVyHlKTcyuC6dTYZKS9vKDBFPwTe4wI-rp0HFay6pPaGjIkVyNLRyOGz208OVFNRRIcUEnfysYRrRt2SUGjDIfDohwT0ABSxK2wADAspCW4app_MSonQPxIWbVmAErtBEIJoZnR29mVReEOK2_px53S3hBl7zsEExhy0WvwAFB9hJIdO7rM5C88eKJBXPQnEu5DTnxmuBVpKwFnm1Sd9pL1zcFqnEaktynuTd8eiVYamVb3XCTYmj4R9BBJ1VUKIKTy3UvjKMmga2koSXcci8pIMA0tBLRBRkSECM
https://todayinconservation.com/2018/05/may-3-vagn-walfrid-ekman-swedish-oceanographer-born-1874/
https://en.wikipedia.org/wiki/Vagn_Walfrid_Ekman
Tarix : 16 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
