Vachellia reficiens - Ümumi adları ilə qırmızı qabıqlı akasiya, qırmızı tikan, yalançı çətir ağacı və ya yalançı çətir tikanı kimi tanınan, Cənubi Afrikaya məxsus olan paxlalılar fəsiləsinə aid bir ağac və ya koldur. Bu bitki çox vaxt tərs konus formasında və nisbətən düz tac ilə böyüyür. Təsvir Vachellia reficiens 5 metr hündürlüyə qədər böyüyə bilər. Qabığı qırmızı-qəhvəyi və ya boz-qara rəngdədir və olduqca kobud və çatlıdır. Gənc budaqları bəzən bənövşəyi-qırmızı rəngdə ola bilər, bu da onun ümumi adlarının mənbəyidir. Bu bitkinin maraqlı bir xüsusiyyəti ondan ibarətdir ki, həm uzun, düz tikanlar, həm də qısa, əyilmiş tikanlar var, lakin adətən bir cüt eyni zamanda hər iki növ tikana malik olmur. Yarpaqları ikiqat lələkvari olub, 1-4 cüt lələk cütündən ibarətdir, hər lələk cütündə isə 5-13 yarpaqcıq cütü var. Çiçəkləri ağ və ya krem rənglidir və əsasən dekabr və yanvar aylarında görünsə də, coğrafi yerləşmədən asılı olaraq il boyu çiçəkləyə bilər. Meyvəsi düz qırmızı-qəhvəyi rəngli bir paxladır. Yayılması və yaşayış mühiti Vachellia reficiens Afrikanın quraq bölgələrində, o cümlədən Angola, Efiopiya, Keniya, Namibiya, Somali, Sudan və Uqandada yayılmışdır. Bu bitki qayalıq torpaq növlərini üstün tutur və yüksək yağıntılı ərazilərdə deyil, daha çox yarımsəhra və quraq kolluqlarda bitir. Kenyada bu bitki quraq kolluqların dominant növüdür və Turkana bölgəsindəki Cənubi Turkana Ekosistemində ağac örtüyünün 30%-ni təşkil edir. Bəzi savanna və meşəliklərdə Vachellia reficiens ot bitkilərini sıxışdıraraq geniş əraziləri ələ keçirən bir növdür. Ekologiya Bu ağacın yarpaqları Böyük Kudu və keçi kimi vəhşi heyvanlar və kiçik mal-qara tərəfindən yeyilir. Namibiya və Keniyanın bəzi bölgələrində V. reficiens subsp. reficiens kənd təsərrüfatı otlaqlarında ot növlərini sıxışdırdığı üçün genişləyən növ hesab olunur, xüsusilə pozulmuş torpaqlarda. Bu bitki çox opportunist və davamlıdır və nəticədə yerli bitki örtüyünün böyük ərazilərini ələ keçirə bilər. İstifadə Kenyada Turkana bölgəsində yaşayan Ngisonyoka köçəri xalqı Vachellia reficiens ağacının odunundan müvəqqəti evlər tikirlər. Namibiyanın Kaokoveld bölgəsində bu ağacın budaqları hasar üçün, qabığı isə südü laxtalamaq üçün istifadə olunur, tikanlar isə qulaq deşmək üçün istifadə edilir. Toxumları isti külə bişirilir, əzilir, yonulur və tütünlə qarışdırılarak enfiyə kimi istifadə olunur. Giriama xalqı odun və kömür üçün, düz gövdələri isə dirək kimi istifadə edirlər. Vachellia reficiens həmçinin ətraf mühitin qorunması və bərpası üçün də istifadə olunur, çünki quraq ərazilərdə torpaq eroziyasının qarşısını almaq üçün effektivdir.
https://guatemala.inaturalist.org/taxa/595957-Vachellia-reficiens
https://www.slu.se/en/ew-news/2024/4/agrifose2030tramap-species/
https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:77131772-1
https://species.wikimedia.org/wiki/Vachellia_reficiens
https://www.knowyourweeds.com/fa/weeds/Vachellia_reficiens
https://www.inaturalist.org/taxa/595957-Vachellia-reficiens/browse_photos
https://midatlanticherbaria.org/portal/taxa/index.php?tid=323262&taxauthid=1&clid=84
Tarix : 27 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
