Uilyam F. Fridman - Amerikalı kriptoqraf və hərbi əməkdaşdır. O, xüsusilə ABŞ hökumətinin şifrələmə və deşifrləmə sahəsindəki işlərindəki töhfələri ilə tanınır. Fridman, müasir kriptoqrafiyanın əsaslarını qoyan şəxs kimi qəbul edilir və 20-ci əsrin ortalarında dünya miqyasında kəşfiyyat və təhlükəsizlik sahələrində mühüm dəyişikliklərə səbəb olmuşdur. Erkən həyat və təhsil Uilyam F. Fridman 1891-ci ildə ABŞ-ın Şikago şəhərində doğulmuşdur. O, 1912-ci ildə Uniwersitetində riyaziyyat üzrə bakalavr dərəcəsi almış və daha sonra riyaziyyat və şifrləmə mövzusunda dərin araşdırmalar aparmağa başlamışdır. Təhsilini tamamladıqdan sonra, onun nəzəriyyələri və araşdırmaları ABŞ hökumətinin təhlükəsizlik xidmətlərinə maraq göstərməsinə səbəb olmuşdur. Karyera və töhfələr Fridman, 1916-cı ildən başlayaraq ABŞ Hərbi Dəniz Qüvvələrində kriptoqrafiya üzrə mühüm vəzifələrdə çalışmışdır. O, xüsusilə **"Zimmermann Telegramı"**nın deşifrlənməsi üzrə etdiyi işlərlə tanınır. Fridman, o dövrdəki ən mürəkkəb şifrələrin sirlərini açmaqla böyük uğurlar qazanmış və müasir şifrləmə metodlarının inkişafına yön verən bir çox kəşf etmişdir. Onun ən əhəmiyyətli töhfələrindən biri, əvvəllər istifadə olunan simmetrik şifrələrə əsaslanan daha güclü və etibarlı metodu təklif etməsi idi. İrsi və tanınma Uilyam F. Fridman, həmçinin Kriptoqrafiya Şurasının (Cryptographic Council) üzvü olmuş və ABŞ hökumətinin şifrələmə və təhlükəsizlik üzrə fəaliyyətlərini təşkil etməkdə əhəmiyyətli rol oynamışdır. O, şifrələmə sahəsindəki təlimləri və töhfələri ilə müasir kriptoqrafiyanın inkişafında əvəzsiz bir simadır. Bu sahədəki işləri yalnız hərbi sahədə deyil, həm də mülki sektorda təhlükəsizlik məsələlərinə böyük təsir göstərmişdir. Fridmanın işləri, bugünkü müasir kriptoqrafik metodların təməlini qoymuş və onun yaratdığı nəzəriyyələr bu sahədəki gələcək tədqiqatlara ilham vermişdir.
https://www.nsa.gov/History/Cryptologic-History/Historical-Figures/Historical-Figures-View/Article/1623026/william-f-friedman/
https://www.britannica.com/biography/William-F-Friedman
https://www.britannica.com/biography/William-F-Friedman-and-Elizebeth-S-Friedman
https://www.nsa.gov/portals/75/documents/news-features/declassified-documents/cryptologic-spectrum/legendary_william_friedman.pdf
https://www.cryptomuseum.com/people/friedman/bill.htm
https://websites.nku.edu/~christensen/section%2013%20appendix%20friedman%20bio.pdf
https://en.wikipedia.org/wiki/William_F._Friedman
Tarix : 14 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
